บทกวี ไฮกุ เรามาฝึก แต่ง กันเหอะ

แหวกว่ายในสายชล
เหล่ามัจฉา และ ปลาทอง
กลาง สายชล ยามเช้า

 

ปลาทองว่ายเป็นคู่
สีทองหนึ่งสีดำอีกหนึ่ง
ว่ายวนเวียนวนไป

 

ท้องทะเลเคยอยู่
วนเวียน แหวกว่าย ในสระใหญ่
อิสระ เป็นเช่นไร

 

น้ำใสในเห็นปลา
เวียนว่ายเวียนวนอยู่เป็นคู่
น้ำใสเห็นกระจ่าง

 

5 7 5 อีก รอบ

มันว่ายมารอแล้ว
เจ้าปลาทอง แสนรู้ คู่เดิม
มา ทักทาย ตัวข้า

 

หนึ่ง ภาพสองปลาว่าย
สอง ปลาว่ายแหวกว่ายวนเวียนวน
สาม โมงเช้าหากิน

----------------------------
ฮะฮะฮะ ว่าไปเรื่อย

 

เสริม หน่อย ทางตะวันตก ก็มี เขาเรียกเคนโต้ แต่ คล้ายๆ ไฮกุ บางส่วน

นานมาแล้ว เคยมีคนเขียน จม. ไปถาม สิงห์ สนามหลวง คุรุ แห่ง วรรณกรรมไทย คนหนึ่งว่า บทกวีที่เรียกว่า แคนโต้ ( Canto) คืออะไร มีลักษณะ เฉพาะอย่างไร บ้าง?
สิงห์ตอบ ว่า : "สิงห์" ขอลอก การอธิายความหมายจากหนังสือ A Dictionary of Literary Terms ของ J A. Cuddon พิมพ์เมื่อปี ค.ศ. 1977 มาให้ดังนี้
CANTO - "A sub -division of an epic or narrative poem , comparable to a chapter in a novel .
อย่างไรก็ตาม ในความหมายทั่วไป คำว่า Canto ที่คุณถามเป็นภาษา อิตาเลียน แปลว่า บทเพลง (Song) เอชรา พาวด์ เคยนำมาใช้เป็น ชื่อบทกวี ของเขาคือ Cantos ซึ่งหมายถึง บทกวีที่เขียนขึ้นใน ช่วงระยะเวลาต่างๆกัน หากแต่มีเนื้อหา เป็นเอกภาพกัน
(จาก "สิงห์ สนามหลวง ชีวิตวรรณกรรม สำนักพิมพ์ วลี 2521)



ฟ้า พูลวรลักษณ์ เขียนคำนำไว้ในหนังสือ บทกวีแคนโต้ หมายเลข 2 ว่า แคนโต้ แปลว่า 1. ในทางกวี หมายถึง บรรพ หรือหมวด ของกวีที่มีขนาดยาว
2. ในทางดนตรีหมายถึง เพลง
ในหนังสือของผม ผมหมายถึง กลุ่มภาค หรือหมวด ของบทกวีสั้นๆ ที่มาเรียงตัวกัน เป็นกลุ่มก้อน กวีแคนโต้ ของผมเป็นเหมือน บทเพลงที่ร้องออกมา จากอารมณ์ที่แตก ต่างกัน เป็น สวนดอกไม้ นานาพันธ์ ที่ บางดอก อาจมีเรือนร่างที่คล้ายคลึงกัน บางดอกมีสีเหมือนกันหรือเทียบเคยกัน
นานๆครั้งที่บางบทจะมาเป็นคู่ ที่มีความหมายเรื่องราว ที่เกี่ยวเนื่องสัมพันธ์ กัน แต่ส่วนใหญ๋แต่ละบทจะเป็นอิสระออก จากกัน

(จาก A day magazine ฉบับ 9 สำนักพิมพ์ เดย์อาฟเตอร์เดย์ พฤษภาคม 2544)

มีคำอธิบายจาก ดิกชันนารี ส. เสถบุตรว่า
canto (แคน-โท) n.จังหวะในดนตรี กลอน ฉันท์และกาพย์, ตอนหนึ่งหรือภาคหนึ่งของโคลงS. rhythm

จาก
http://www.mthai.com/supertozt/canto/whatis.html

 

มันต้องเห็นตัวอย่างกลอน เคนโต้แฮะถึงนึกภาพออกว่าแต่งยังไง แล้วกับ "ลำนำ" ล่ะ มันเป็นยังไง

 

ของไทย ก็มี เขา เรียกว่า กลอนปล่อย มีอะไร ใส่ไปเลย ไม่เน้น สัมผัส คำ จำนวนบันทัด

"ความจริง..ความฝัน"

ความเป็นจริง..กับเรื่องที่ฝัน
บางทีมันก็เป็นเรื่องเดียวกัน
แต่หลายๆครั้ง ที่มันไม่สามารถมารวมเป็นเนื้อเดียวกันได้
เพราะมันกลายเป็นผ้าคนละเนื้อ
เรื่องบางเรื่อง สิ่งที่ดีที่สุด คือการยอมรับความจริง
เรื่องบางเรื่อง ก็เหมาะจะแค่อยู่ในฝัน
ตื่นเถอะนะสาวน้อย ตื่นจากความฝัน
ความฝันที่งดงาม แต่ไม่เคยเป็นจริง...

"เกิด-ดับ"


เมื่อวานได้รับทั้งข่าวดีและข่าวร้าย
คุณยายของคนที่รักเสีย
อาสะไภ้กำลังจะมีน้อง
จะต้องไปงานวันเกิดน้องชายอีกคน
และไปงานศพ พรอ้มๆกัน
มีทั้งสุข ทั้งเศร้า เหมือนขาวและดำ
มีเกิด มีดับ มีทั้งคนทุกข์และคนสุข
ความรู้สึกของใจ เป็นมาตรฐานที่เราใช้วัด
ว่าอะไรคือสุข หรือทุกข์
ซึ่งมันสามารถเกิดขึ้นกับเราได้
แม้จะอยู่ในวันและเวลาเดียวกัน
"จงเตรียมตน เตรียมใจให้พร้อม...
สำหรับรับรู้เรื่องราว ทั้งดี ไม่ดี ทั้งสุขและทุกข์...
เพื่อที่เราจะได้รับรู้ทุกสิ่งทุกอย่าง ด้วยสติ
และด้วยพิจารณา" สาธุ

 

ดี กลอนปล่อย แต่งง่ายดี เคยแต่งกลอนแปดนั่งคิดเป็นชั่วโมงกว่าจะได้บทนึง

 

ตัวอย่าง เคน โต้ นะ มันเน้น 3 บรรทัด และ เอกภาพ ความเป็นหนึ่ง

ฉันเห็นแม่
แม่เห็นฉัน
แม่สบตาฉัน

นกน้อย
กำลังบิน
จากรวงรัง


สองคน
สามคน
จนเป็นหลายคน


น้ำตา
บนแก้ม
ไกล้แห้งแล้ว

กบน้อย
บนใบบัว
และความเงียบ

เราหยุด
ทุกสิ่งหยุด
เวลาไม่หยุด

โลกกลม
โลกหมุน
คนหมุนตาม

แบบนี้แหละ ตาม ร้านหนังสือก็มี ลองไปหาดู

 

ความฝัน ความจริง
ความเหมือนที่แตกต่าง
ความฝันเป็นความจริงคือความจริง
ความจริงที่โหดร้ายอยากให้เป็นฝัน

 

กลอนปล่อยมั่งแล้วกัน
------------------------

ความคิดถึง นำใจไป
ถึงใครคนนั้นเคยชิดใกล้
สุดแสนรัก ใจถวิลหา
มอบความรักให้อย่างมั่นคง
สัญญาว่าดูแลไม่ห่างไกล
วันนี้เธอไกลฉันไปไม่คืนกลับ
ทิ้งร่างให้ ไร้วิญญาณกับความทรงจำ
แสนดี ครั้งหนึ่งซึ่งเคยติดตามฉัน
ไปในทุกที ไม่มีเลยที่ผินหน้าไปทางใด
แล้วไม่พบเธอ..เจ้าบาสหมาตัวโปรด

*******************************************
เน่า ๆ งัยไม่รู้ แต่เป็นความจริงกับหมาตัวหนึ่งที่ซื่อสัตว์ชื่อบาส...
อ่านซะนะ จะลบแล้วอายอ่ะ
*******************************************

 

เค้นโต้ วิถี พุทธ

หายใจเข้า
ไม่หายใจออก
ก็ตาย


คนตาย
ฉันนึก
ถึงตัวฉัน

เข็มนาฬิกา
เวลาเคลื่อนไหว
แต่ฉันหยุด

แตกต่าง
หรือเหมือนกัน
บนความ กลมกลืน

 

พอสังเขป ใคร จะแต่ง อะไร เชิญ ผม คิดว่า

กลอนปล่อย เคนโต้ ก็ คือ ไฮกุ อย่างหนึ่ง เหมือนกัน เอาภาพนี้ไป

 

5 7 5

สีขาวของดอกหญ้า
สายลมที่พัด ปะทะช่อ
มันปลิวตามแรงลม

 

ดอกหญ้าเดี่ยวยืนเด่น
นิ่งปุกปุยรอลมพัดเป่า
ขยายกำเนิดต้น ใหม่
(f)

 

ไฮกุแบบ ไร้ ลักษณ์ แต่งตาม ใจ

ละออง ดอกหญ้า
ถูกลม ปลิวไหว
ล่องลอย ไปที่ใดไม่รู้

 

หลุดออกจากช่อแม่
ปลิวตามวิถีลม
สุดแต่ จะ พาไป

 

ขยายเผ่า ขยายพันธ์
สายลมช่วยนำพา
รอฝนแรก อุ้มชู