(1)หนังสือโลกทีปนี เกี่ยวกับภพภูมิ นรก สวรรค์ ตอน นรกภูมิ

นิรยภูมิ
โลกนรก
บัดนี้ จักแสดงถึงโลกต่ำช้าหาความสุขมิได้ ซึงมีชือว่า อบายภูมิ ได้ แก่
โลกที่ปราศจากความสุข ไม่มีสมบัติ ๓ ประการ คือ มนุษยสมบัติประการหนึ่ง
เทวสมบัติประการหนึ่ง และพรหมสมบัติประการหนึ่ง เหตุนั้น จึงเรียกว่า
อบายภูมิ = โลกที่ปราศจากความสุข ซึ่งมี อยู่ ๔ โลกด้วยกัน คือ
๑. นิรยภูมิ = โลกนรก
๒. เปตติวิลยภูมิ = โลกเปรต
๓. อสุรกายภูมิ = โลกอลุรกาย
๔. ติรัจฉานภูมิ = โลกเดียรัจฉาน
ในบรรดาจตุราบายภูมิ คืออบายภูมิทั้ง ๔ นั้น จักพรรณนาถึงอบายภูมิ
อันดับแรกก่อน อบายภูมิอันดับแรกเป็นที่หนึ่งนี้ มีชื่อว่า นิรยภูมิ หรือจะ
เรียกว่าโลกนรกก็ได้ โลกนี้เต็มไปดัวยความทุกข์ลัวนๆ เป็นโลกที่ปราศจาก
ความสุขโดยสิ้นเชิง สัตว์ผู้ ไปเกิดอยู่ในโลกนี้ ไม่มีความลุขแม้แต่นิดหนึ่งเลย
ฉะนั้น ภูมินี้จึงมีชื่อว่า นิรยภูมิ = โลกที่ไม่มีความลุขสบาย
นิรยภูมิ หรือโลกนรกนี้ มีอาณาเขตกว้างใหญ่ไพศาลนักหนา แบ่งเป็น
เขตเป็นประเทศใหญ่ก็มี เล็กก็มี เหมือนอย่างมนุษยโลกเรานี้ ผิดกันแต่ว่า
สถานที่แต่ละแห่งในโลกนรกไม่นิยมเรียกว่า เป็นรัฐหรือเป็นประเทศ แต่เรียก
สถานที่แต่ละแห่งเหล่านั้นว่า "ขุม"

มหานรก
โลกนรกประเภทใหญู่ที่สุด เรียกว่า มหานรก มีอยู่ทั้งหมด ๘ ขุมด้วยกัน
ต้องซ้อนเรียงรายอยู่เป็นชั้นๆ จักพรรณนาตั้งแต่ชั้นบนจนถึงชั้นต่ำที่สุด
โดยสังเขปดังต่อไปนี้
๑. สัญชีวนรก
เหล่าสัตว์ที่มาอุบัติบังเกิดในขุมนรกนี้ ถึงแม้จะได้รับทุกข์โทษจนตายแล้ว
ก็กลับเป็นขึ้นมาอีกได้ หมายความว่าคนใจบาปหยาบช้าลามกผู้ใด ตายไปตก
นรกขุมนี้ แล้ว เขาก็จะเป็นคล้าย ๆ กับว่ามีตัวเป็นกายสิทธิ์ คือ ไม่มีวันตายเลย
เสวยทุกข์อันแลนสาหัสจนขาดใจตายคาที่นั่นแล้ว ก็กลับเป็น มีชีวิตชีวาขึ้นมา
เสวยทุกข์โทษต่อไปอีก ตายๆ เป็นๆ อยู่อย่างนี้ตลอดเวลา ฉะนั้น จึงเรียก
นรกขุมนี้ว่า สัญชีวนรก = นรกที่ไม่มีวันตาย
ความเป็นอยู่ เมื่อพูดถึงความเป็นอยู่ ชาวสัญชีวนรกนี้ ไม่มีอาชีพการ
งานอะไรที่จะต้องทำเลี้ยงชีวิตเหมือนอย่างมนุษย์เราเลย ทั่วทุกตัวลัตว์นรกไม่
ต้องทำอะไร ตลอดเวลาได้แต่ก้มหน้าก้มตาเสวยผลกรรมของตนถ่ายเดียว
เช่น
สัตว์นรกบางจำพวกถูกนายนิรยบาล คือ เจ้าพนักงานเมืองนรกจับมัด
ให้มั่นแล้วบังคับให้นอนลงเหนือแผ่นเหล็กที่ลุกแดงด้วยไฟนรก อย่างนี้ เขาก็
ต้องได้รับความแลบปวดแลบร้อนเหลือประมาณ ต่อจากนั้นนายนิรยบาลจึง
เอาดาบนรกอันคมนักหนา ฟาดฟันกายาของเขาให้ขาดเป็นท่อนๆ บางทีก็เอา
มีดเอาขวาน ค่อยถากค่อยเฉือนเนื้อตัวร่างของลัตว์นรกฬี่กำลังนอนบนพื้น
เหล็กนั้นทีละน้ อย ๆ จนกระทั่งเนื้อหนังมังสาหมดไป เหลือแต่เพียงโครงกระดูก
ขาวโพลนอยู่ สัตว์นรกทั้งหลายได้ รับโทษทรมานเช่นนี ก็มีความเจ็บปวดยิ่งนัก
ส่งเสียงโอดโอยร องครวญครางให้อื้ออึงระงมไปทั่วบริเวณ จนกระทั่งสิ้นใจตาย
ไปในที่นั่นเอง แล้วก็มีลมชนิดหนึ่งซึ่งเรียกว่า ลมกรรม รำเพยโชยพัดมาต้อง
กายาสัตว์นรกนั้นให้กลับเป็น มีชีวิตมีสรีระร่างกายเหมือนเดิม นายนิรยบาล
เห็นดังนั้น ก็เริ่มลงมือทำการประหัตประหาร ทรมานให้ได้ รับทุกข์เจ็บปวด
เหมือนเก่า แต่เฝ้าตายเป็นแลเป็นตายอยู่อย่างนี้นานนักหนาจนกว่าจะสิ้น
กรรมที่ทำไว้
ลัตว์นรกบางจำพวก อำนาจกรรมทำให้เขามีนิ้วมือแปลกพิลึก คือ มี
นิ้วมือเป็นอาวุธ เป็นหอก เป็นดาบ เป็นแหลน เป็นหลาว ล้วนแต่คมวาววับ
น่ากลัวนัก ครั้นมาพบเพื่อนสัตว์นรกด้วยกัน แทนที่จะสงสารสามัคคี ก็มีอัน
เป็นสติวิปลาสเกิดเป็นบ้า จำหน้าเพื่อนกันไม่ได้ คล้ายกะโกรธเคืองกันมาแรม
ปี ตรงรี่วิ่งเข้าใส่ ฟันแทงซึ่งกันและกัน ด้วยความฉุนโกรธเป็นวรรคเป็นเวร
ปากก็ร้ องคำรามอยู่แต่ว่า "กูจะฆ่ามึง ๆ" ต่อสู้ กันให้อึงคะนึงเป็นกลุ่ม ๆ ต่างก็มี
โลหิตไหลโซมร างแดงฉาน ประหารกันให ได้รับความเจ็บปวด บางดนก็ล้มลง
ดิ้นพรวดพราด บางตนก็ล้มตายก่ายกองระเนระนาด ร้องครวญครางเพราะ
พิษบาดแผล แลดูน่าสังเวชยิ่งนัก พอมีลมกรรมพัดมา ก็กลับมีชีวิตชีวาเหมือน
อย่างเดิม แล้วก็นริ่มต่อสู้กันไปใหม่ บางทีปะเหมาะ นายนิรยบาลก็เขัาผสม
โรงด้วย คือ ช่วยทุบตี ฟันแทงให้ได้รับความเจ็บปวดหนักเข้าไปอีก เป็นอยู่
อย่างนี้วันแล้ววันเล่า นี่แลความเป็นอยู่ของชาวสัญชีวนรก
อายุ เกณฑ์อายุของสัตว์ในลัญชีวนรกนี้ มีอยู่ ๕๐๐ ปี ซึ่งเทียบกับเวลา
ของมนุษยโลกเราดังนี้ คือ เก้าล้านปี ของมนุษยโลกเท่ากับวันหนึ่งกับคืนหนึ่ง
ของเขา ทีนี้อายุของเขาได้ ๕๐๐ ปี ก็จงพิจารณาดูเถิดว่า เท่ากับเวลาของ
มนุษย์เรายาวนานเท่าใด
บุรพกรรม เมี่อครั้งก่อนเขาเป็นมนุษย์ มีจิตไม่บริลุทธิ์ หยาบช้าลามกใจ
สกปรกนัก รักที่จะก่อกรรมทำเข็ญเป็นต้นว่า ทำปาณาติบาต ฆ่าสัตว์ตัดชีวิต
เบียดเบียนผู้อื่นให้ได้ รับความทุกเดือดร้อนเป็นเนืองนิตย์ ครั้นสิ้นชีวิตกรรม
จึงนำพาให้มาเกิดในสัญชีวนรกนี้
๒. กาฬสุตตนรก
เหล่าลัตว์ที่มาอุบัติเกิดในขุมนรกนี้ ย่อมถูกลงโทษโดยนายนิรยบาลเอา
ด้ายดำมาตีเป็นเส้นตามร่างกาย แล้วก็เอาเลื่อยมาเลื่อย บางทีก็เอาขวานมาผ่า
หรือเอามีดมาเฉือนกรีดตามเส้นดำที่ตีไว้ไม่ให้ผิดรอยได้ ฉะนั้น นรกขุมนี้จืงมี
ชี่อว่า กาฬสุตตนรก = นรกที่ลงโทษตามเส้นด้ายดำ
ความเป็นอยู่ เหล่าลัตว์ในกาฬสุตตนรกนี้ บางพวกถูกนายนิรยบาลจับ
มัดให้นอนลงเหนือแผ่นเหล็กแดงที่กำลังร้อนแรงด้วยไฟนรก แล้วก็เอาด้ายดำ
ซึ่งทำดัวยเหล็กโตใหญ่เท่าลำตาลมาตีบนร่างของลัตว์นรกนั้น ทำให้เป็นรอย
เส้น แล้วทำการเลื่อยด้วยเลื่อยนรกอันแดงดัวยเปลวไฟ ค่อยเลื่อยไปจน
กายขาดเป็นท่อนๆ สัตว์นรกทนไม่ได้ก็ดิ้นรนกระวนกระวาย บางทีถึงกับทะลึ่ง
ลุกขึ้นพรวดพราด แสดงกิริยาฮึดฮัดทำทtาจะลลัดให หลุด นายนิรยบาลก็บังคับ
จับมัดให้ แน่นเข้าไปอีก แล้วทำการเลื่อยตัดร่างกายสัตว์นรกเหล่านั้นต่อไป
บางพวก พอเห็นนายนิรยบาลถือศาลตราอาวุธสำหรับเลื่อยลำหรับตัด
ร่างกายของตนเดินมาแต่ไกล ก็ใหัครั่นคร้ามขามขยาดมิอาจจข ัยืนอยู่กับที่
พากันวิ่งหนีหัวซุกหัวซุน ขุนนรกนายนิรยบาลเห็นดังนั้น ก็พลันตวาดดังลั่น
เลียงสนั่นก้องทั่วทั้งนรก ก็เลยทำใหัยิ่งตกใจกลัวสุดขีด วิ่งเผ่นหนีอุตลุด กู
เหยียบเอ็ง เอ็งเหยียบกู ดูน่าสังเวชหนักหนา คราทีนั้น ด้วยอำนาจอกุศล
กรรมบันดาลเป็นให้ มีแผ่นกระดานเหล็กอันคมกริบ และรุ่งเรืองด้วยเปลวไฟ
มีเสียงน่ากลัวเหมือนฟ้าผ่า แล่นมาผ่าตัดร่างกายของสัตว์นรกทั้งหลายให้
ขาดเป็นท่อนน้อยท่อนใหญ่ กลิ้งเกลื่อนกลาดไปในที่นั่นเอง้เขาเฝ้าเสวยทุกข์
โทษอันร้ายกาจเห็นปานฉะนี้อยู่เป็นเวลานานปีนักหนา จนกว่าจะหมด
อกุศลกรรมความชั่วร้ายที่ตนทำไว้แล้ว จึงไปเกิดในภูมิอื่นตามยถากรรม
อายุ เกณฑ์อายุของสัตว์ในกาฬลุดตนรกนี้ ๑,๐๐๐ ปี เทียบกับเวลาของ
มนุษยโลกดังนี้ คือ สามโกฏิกับหกล้านปี ของมนุษยโลก จึงเป็นวันหนึ่งกับคืน
หนึ่งของกาฬสุตตนรก ที่นี้อายุของเขา ๑,000 ปี ก็างพิจารณาดูเถิดว่า เท่ากับ
เวลาของมนุษยโลกยาวนานเท่าใด
บุรพกรรม เมื่อก่อนครั้งที่ยังเป็นมนุษย์ มีใจบาปหยาบช้า จับเอาสัตว์
สี่เท้ามาแล้วก็ตัดเท้าหน้า เท้าหลัง หู จมูก ปาก ทำสัตว์ให้ ลำบากเสวยทุกข์
มิฉะนั้นก็จุดไฟเผาป่า ด้วยเจตนาจะให้สัตว์ป่าล้มตาย หรือมิฉะนั้นก็เคย
ประทุษร้ายต่อบิดามารดาครูบาอาจารย์ผู้ มีพระคุณ อกุศลกรรมเหล่านี้มีกำลัง
แรงกล้าจึงพาให้ มาบังเกิดในกาฬสุตตนรกนี้
๓. สังฆาฏนรก
เหล่าสัตว์ที่เกิดในนรกขุมนี้ ย่อมถูกภูเขาเหล็กบดขยี้ร่างกายให้ได้ รับ
ทุกขเวทนาอยู่ตลอดเวลาไม่ว่างเว้น ฉะนั้น นรกขุมนี้จึงชื่อว่า สังฆาฏนรก =
นรกบดขยี้ลัตว์
ความเป็นอยู่ เหล่าลัตว์ที่ไปเกิดอยู่ในนรกขุมนี้ มีร่างกายวิกลวิการต่าง ๆ
กัน รูปร่างแปลกพิลึก บางตนมีหน้าเป็นควาย มีตัวเป็นมนุษย์ บางตนส่วน
หน้าเป็นมนุษย์ แต่ร่างกายกลับเป็นกุญชร บางตนบางสัตว์มีหน้าเป็นมนุษย์
แต่ร่างกายเป็นสัตว์เดียรัจฉานหลายอย่างหลายชนิด และบางตนมีหน้าเป็นเสือ
เป็นกวาง เป็นม้า เป็นวัว เป็นลา เป็นหมู เป็นหมา เป็นเป็ด เป็นไก่ เป็นกา ฯลฯ
แต่ร่างกายเป็นมนุษย์ อย่างนี้มีอยู่หลายหลากนานาประการ สุดจะนับจะ
ประมาณได้ นายนิรยบาลผูกมัดสัตว์นรกร่างประหลาดต่างๆ เหล่านั้นไว้ที่คอ
รวมกันเป็นพวง ๆ ด้วยโซ่เหล็กร อนระอุ แล้วฉุดกระชากลากมาให้นอนเหนือ
แผ่นเหล็กที่ร้อนกล้า แล้วก็เอาค้อนเหล็กเข่นกระหน่ำลงไปเต็มกำลังเรี่ยวแรง
ของนิรยบาลผู้ทรงพลัง ร่างกายของสัดว์นรกก็แตกป่นถึงกระดูก ครั้นต้อง
ลมกรรมที่พัดมา ก็กลับเป็นปกติธรรมดาให้ นายนิรยบาล มีโอกาลทุบตี กระหน่ำ
ซ้ำต่อไปอีกไม่หยุดยั้ง
บางพวกก็ถูกนายนิรยบาลจับมัดมาแล้วให้นอนหงายลงบนถ่านอันร้อนระอุ
สัตว์นรกก็เร่าร อนดิ้นรนไปมา เสวยทุกขเวทนาสิ้นกาลนาน เพราะถูกเผา
ลนอย่างร้ายกาจหนักหนา
บางที นายนิรยบาลผู้ มีดวงหน้าอันขมึงทึง มีมือถือศาลตราวุธเที่ยวเดินไป
ครั้นเห็นสัตว์นรกทั้งหลายก็พลันยกขึ้นซึ่งอาวุธ แล้วก็คำรนคำรามดัวยเสียง
ก้องมหานรกว่า "กูจะฆ่ามึงๆ" สัตว์นรกได้ ฟังก็หวาดกลัวจับขั้วหัวใจ วิ่งหนีไป
อย่างไม่คิดชีวิต ทีนั้น ด้วยอำนาจกรรมบันดาลให้เป็นไป เกิดเป็นกองไฟขึ้น
ขวางหน้ากันไว้ สัดว์นรกก็ไปไม่ได้ พอหนีกลับมาก็เกิดไฟดักหน้าเข้าอีกกอง
หนึ่ง ไม่ว่าจะหันหน้าไปทางไหน ให้ ปรากฏมี กองไฟรอบตัวไปหมด เผาสัตว์
นรกให้ได้ทุกขเวทนาแสนสาหัส อันว่าไฟนรกนี้ อย่าพึ่งเข้าใจว่าเหมือนไฟใน
โลกมนุษย์ เพราะมันมีความร้อนแรงกว่าไฟธรรมดาหลายเท่านัก ถึงจะถูก
ไฟนรกเผาอย่างนี้ สัตว์นรกทั้งหลายก็หาตายง่าย ๆ ไม่ คราทีนั้น ก็มีภูเขา
เหล็ก ๒ ลูก กลิ้งมาบีบสัดว์นรกให้ แหลกลาญ ละเอียดไม่มีชิ้นดี เปรียบดั่ง
เครื่องหีบอ้อยที่บดอ้อยให้ แหลกละเอียดนั่นทีเดียว
บางทีนายนิรยบาลก จับสัตว์นรกเหล่านี้ มาฝังลงในพื้นแผ่นเหล็กลึกแค่
บั้นเอว ตรึงตราไว้มั่น ไม่ให้ หวั่นไหวได้ ในไม่ช้าจึงมีภูเขาไฟรุ่งเรืองด้วย
เปลวไฟ ค่อยกลิ้งมาบดขยี้ทับสัตว์นรกเหล่านั้นให้ได้ รับทุกขเวทนา แตก
ละเอียดไป พอมีลมกรรมพัดมาก็กลับเป็นขึ้นมาอีก ภูเขาเหล็กนรกนั่นก็
ค่อยๆ กลิ้งมาทับ บดขยี้ให้ ถึงความป่นปี้ทุกขเวทนาอีก เป็นอยู่อย่างนี้ซ้ำซาก
ไม่หยุดหย่อนเลย ตลอดเวลาที่อยู่ในสังฆาฏนรกนี้
อายุ เกณฑ์อายุของของสัตว์ในสังฆาฏนรกนี้ ๒, ๐๐๐ ปี เทียบกับเวลา
ของมนุษยโลกดังนี้ คือ สิบสี่โกฎิกับห้าล้านปีของมนุษยโลก จึงเป็นวันหนึ่งกับ
คืนหนึ่งของสังฆฏนรกโลก ทีนี้ อายุของเขาเหล่านั้น ๒, ๐๐๐ ปี ก็จงพิจารณา
ดูเถิดว่า เท่ากับเวลาของมนุษยโลกยาวนานเท่าใด
บุรพกรรม เมื่อก่อนเป็นผู้มีใจบาปหยาบช้า มากด้วยอกุศลกรรม ไร้
ความเมตตากรุณา ทำการทารุณกรรมสัตว์ เช่น ฆ่าสัดว์เบียดเบียนสัตว์เป็น
ประจำ ผลของกรรมชั่วจึงดลบันดาลให้ มาเกิดในนรกขุมนี้
๔. โรรุวนรก
เหล่าลัตว์ที่มาอุบัติในนรกขุมนี้ เป็นสัตว์ที่ได้รับทุกข์โทษแสนสาหัส ต้อง
ร้องครวญครางอยู่ตลอดเวลา ก็เพราะว่า ในนรกขุมนี้ เต็มไปด้วยเสียงร้องระงม
เสียงร้องครวญครางอย่างน่าเวทนายิ่งนัก ฉะนั้น นรกขุมนี้จึงชื่อ โรรุวนรก =
นรกที่เต็มไปด้วยเสียงร้องไห้
ความเป็นอยู่ ในนรกขุมนี้ มีดอกบัวเหล็กเต็มพืดไปหมด แต่ ละดอกก็มี
สัตว์นรกเสวยทุกขเวทนาอยู่ในนั้น วิธีเสวยทุกข์ก็แปลกประหลาด คือ นอน
คว่ำอยู่ กลางดอกบัวศีรษะมิดเข้าไปในดอกบัวแค่คาง ส่วนทางปลายเท้าก็จมมิด
เข้าไปในดอกบัวเหล็กแค่ข้อเท้า มือกางจมมิดเข้าไปในดอกบัวเหล็กแค่ข้อมือ
นอนคว่ำหน้าอยู่ด้วยอาการอันพิลึกพิลั่นเช่นนั้นแล้ว เปลวไฟก็ปรากฏขึ้น
เผาไหม้ดอกบัวเหล็กพร้อมกับสัตว์นรกเหล่านั้น เปลวไฟแลบเข้าหูขวาทะลุ
หูซ้าย เข้าปาก ตา จมูก สัตว์นรกก็ไดัแต่ร้องครางเสียงสนั่นหวั่นไหว จะตายก็
ไม่ตาย มีกายลำบากแสนสาหัส เสวยทุกขเวทนาตลอดเวลาที่ยังอยู่ในโรรุวนรก
อายุ เกณฑ์อายุของลัตว์ในโรรุวนรกนี้ ๔, ๐๐๐ ปี เทียบกับเวลาของ
มนุษย์โลกดังนี้ คือ ยี่สิบสามโกฏิกับสี่ล้านปี จึงเป็นวันหนึ่งกับคืนหนึ่งของ
โรรุวนรกโลก ทีนี้อายุของเขาเหล่านั้น ๔, ๐๐๐ ปี ก็จงพิจารณาดูเถิดว่า เท่า
กับเวลาของมนุษยโลกยาวนานเท่าใด
บุรพกรรม ชาติก่อนเป็นมนุษย์ใจบาปหยาบช้า จับเอาสัดว์เป็นๆ มาเผา
ไฟหรือปิ้งให้สุกแล้วกินเป็นอาหารอยู่เนืองนิตย์
บางตนเคยเป็นตุลาการ พิพากษาความไม่ยุติธรรมด้วยอำนาจ ฉันทาคติ
โทลาคติ ภยาคติ โมหาคติ เห็นแก่สินจ้าง สินบน เข้าข้างโจทก์บ้าง เข้าข้าง
จำเลบ้างที่ชนะให้แพ้ ที่แพ้ก็ให้เป็นชนะ ไม่ตัดสินไปตามความเป็นจริง
ประกอบด้วยเจตนาอันชั่ว ตัวตายแล้วจึงมาเกิดในนรกขุมนี้
บางตนเคยเป็นบุคคลมีโลภเจตนา รุกที่บัานและเรือกสวนไร่นาของผู้อื่น
เอามาเป็นของตน บางคนเคยคบหาภรรยาของผู้อื่น แล้วก็ฆ่าผัวให้ตายเสีย
เอาเมียเขามา ลัดว์นรกบางดนเคยเป็นหญิงใจไม่ดีมีสามีแล้วกลับมีชู้ แล้วให้ชู้
ฆ่าผัวตัวให้ตาย
บางตนเคยฉ้อโกงหรือเบียดบังทรัพย์สมบัติที่คนเขาอุทิศถวายพระพุทธ
พระธรรม พระสงฆ์ และเจดีย์วิหาร เอามาเป็นของตน ครั้นตายแล้วจึงมาตก
นรกขุมนี้

๕. มหาโรรุวนรก
เหล่าสัตว์ที่มาอุบัติในนรกขุมนี้ ได้รับทุกข์ทรมานมากมาย ต้องร้องไห้
เสียงระงมไปทั่วทั้งนรก เพราะว่านรกขุมนี้ เต็มไปด้วยเสียงร้องครวญูครางของ
สัตว์นรกทั้งหลายมากยิ่งนัก มากกว่านรกขุมที่ ๔ ที่กล่าวมาแล้ว และการ
เสวยทุกข์โทษก็มากกว่ากัน ฉะนั้น นรกขุมนี้จึงได้ ชื่อว่า มหาโรรุวนรก =
นรกที่เต็มไปด้วยเสียงร้องครวญครางมากมาย
ความเป็นอยู่ สัตว์ผู้ไปเกิดในนรกขุมนี้ ต้องเสวยทุกขเวทนาดูน่ากลัวนัก
ต้องเข้าไปยืนในดอกบัวเหล็กซึ่งกลีบแต่ละกลีบคมเป็นกรด มิหนำซ้ำยัง
ร้อนแรงแดงฉานไปด้วยไฟนรกลุกโพลงในดอกบัวอยู่เนืองนิตย์ เผาไหม้ลัตว์
นรกซึ่งอยู่ในดอกบัวนั้ นตังแต่พื้นเท้าตลอดศีรษะ เปลวไฟแลบเข้าไปในทวาร
ทั้ง ๙ เผาไหม้ทั้งขัางในข้างนอก เพราะมีเปลวไฟร อนแรงร้ายกาจเช่นนี้ ท่าน
จึงเรียกชื่อนรกขุมนี้ อีกอย่างหนึ่งว่า ชาลโรรุวขะ = นรกที่เต็มไปด้วยเลียงร้อง
ครวญครางเพราะเปลวไฟ
สัตว์นรกทั้งหลายได้เสวยทุกข์โทษอย่างนี้ ก็ได้แต่กระวนกระวายด้วย
ความร้อนเข้าจับจิตจับใจ จข ัตายก็ไม่ตาย ถูกไฟเผาในดอกบัวด้วยอาการที่น่า
กลัวอย่างนั้นแล้วยังไม่พอ เพราะยังมีนายนิรยบาลถือกระบองเหล็กอันมีไฟ
ลุกโชนตีกระหน่ำบนศีรษะซ้ำเข้าไปอีกจนแตกยับ ถึงอย่างนั้นก็หาตายลงง่ายๆ
ไม่ เพราะอำนาจกรรมทำให้มีชีวิตได้ รับทุกข์ต่อไป กรรมยังไม่สิ้นเพียงใด ก็
ต้องทนทุกข์เลวยโทษอยู่ในนรกเพียงนั้น
อายุ เกณฑ์อายุของลัดว์ในมหาโรรุวนรกนี้ ๘, ๐๐๐ ปี เทียบกับเวลาของ
มนุษยโลกดังนี้ คือ เก้าร้อยสิบเอ็ดโกฏิหกล้านปี เป็นวันหนึ่งกับคืนหนึ่งของ
มหาโรรุวนรก ทีนี้อายุของเขา ๘, ๐๐๐ ปี ก็จงพิจารณาดูเถิดว่า จะเท่ากับเวลา
ของมนุษยโลกยาวนานเท่าใด
บุรพกรรม เมื่อก่อนเป็นมนุษย์ใจบาปหยาบช้า ลามกสกรกด้วยอกุศล
กรรม ใจโหดร้าย ตัดศีรษะลัตว์และมนุษย์ ล่วงปาณาติบาตกรรมด้วยอำนาจ
ของความโกรธ ทำโจรกรรม ทำชั่วดวยความอาฆาต ปล้นขโมยสิ่งของพระพุทธ
พระธรรม พระสงฆ์ ของพ่อแม่ ของพระอุปัชฌาย์อาจารย์ และของท่านผู้ทรง
ศีล ครั้น แตกกายทำลายขันธ์ จึงต้องมาเกิดทนทุกข์เสวยโทษอยู่ในนรกขุมนี้
๖. ตาปนนรก
เหล่าสัตว์ที่อุบัติเกิดในนรกขุมนี้ ต้องได้รับทุกข์โทษเร่าร้อน เพราะเป็น
นรกที่ทำให้สัตว์ผู้เกิดในสถานที่นี้ ต้องเร่าร้อนอย่างน่าสงสาร ฉะนั้นนรกขุมนี้
จึงชื่อว่า ตาปนนรก = นรกทำให้สัตว์เร่าร้อน
ความเป็นอยู่ ในนรกขุมนี้ มีหลาวเหล็กใหญ่โตเท่าต้นตาล รุ่งโรจน์
โชตนาการแดงฉานด้วยเปลวไฟ จำนวนประมาณหลายหมื่นแสนแน่นเต็มนรก
ไปหมด หลาวเหล็กแต่ละอันๆ นั้น มีสัตว์นรกเลียบอยู่บนปลายหลาว มีเปลว
ไฟพุ่งขึ้นภายใต้หลาวเหล็ก ไหม้เผาผลาญสังหารลัตว์นรกทั่งหลายอยู่เป็นนิจ
นิรันดร์ ทั้งกลางวันกลางคืน เมื่อเป็นเช่นนี้ เนื้อหนังมังสาของสัตว์นรกทั้งหลาย
จะเหลือเป็นชิ้นดีอย่างไรได้เล่า ก็มีแต่จะไหม้ สุกพองอยู่เหนือปลายหลาวเหล็ก
มีอุปมาดังเนื้อเสียบไม้ ปิ้งให้ ลุกบนถ่านไฟ สัตว์นรกทังหลายนั้นต้องเสวยทุกข์
เวทนาดิ้นไปดิ้นมา จนกระทั่งเนื้อหนังลุกพองไปด้วยอำนาจไฟนรก ครั้นเนื้อสุก
เสร็จทั่วตัวแล้ว ก็มีหมานรกรูปร่างแปลกประหลาดขนาดความใหญ่เท่าช้างสาร
ร้องอุโฆษณาการเลียงกึกก้องดังฟ้าร้องด้วยความหิวกระหาย กระเหี ยน-
กระหือรือวิ่งเข้ามากระโหย่งเท้าหน้าเอาปากงับ กระชากลากสัตว์นรกทังหลาย
ลงมาจากหลาวเหล็ก แล้วฉีกเนื้อเคี้ยวกินอย่างเอร็ดอร่อย กินเนื้อหนังบังลาจน
หมดสิ้น เหลือแต่กระดูก กรรมยังไม่สิ้นตราบใด พอลมกรรมพัดมา ก็กลับมี
ร่างกายเป็นปกติขึ้นมาตามเดิม นายนิรยบาลก็ไล่บังคับให้ ขึ้นไปบนปลาย
หลาวเหล็ก ย่างตนเองให้ลุกพองเหมือนอย่างเก่า ครั้นถูกบังคับอย่างนี้เข้า
สัตว์นรกจะไม่ทำดามคำลั่งของนายนิรยบาลเป็นไม่มีเลย เพราะความจริง
สัตว์นรกทั้งหลายย่อมมีจิตใจเกรงกลัวด่อนายนิรยบาลยิ่งนัก ดุจหมู่มฤค
เกรงกลัวต่อพยัคฆ์และสีหราชฉะนั้นเป็นอันว่าสัตว์นรกทั้งหลายต้องขึ้นไป
บนปลายหลาวเหล็กย่างตนเองให้สุกพอง แล้วถูกหมานรกฉีกเนื้อกินอย่างนี
ตลอดเวลาที่เลวยทุกข์ในนรกขุมนี้
อายุ เกณฑ์อายุของลัตว์ในตาปนนรกนี้ ๑๖, ๐๐๐ ปี เทียบกับเวลาของ
มนุษยโลกดังนี้ คือ หนื่งพันแปดร้อยสี่สิบสองโกฏิ กับ สิบสองล้านปี เป็นวัน
และคืนหนึ่งของตาปนนรก ทีนี้ อายุของเขา ๑๖, ๐๐๐ ปี ก็จงคำนวณพิจารณาดู
เถิดว่า จะเท่ากับเวลาของมนุษยโลกนานเท่าใด
บุรพกรรม เมื่อก่อนเป็นมนุษย์เป์นคนใจบาป อาศัยอกุศลมูลทั้ง ๓ คือ
โลภมูล โทลมูล โมหมูล ประกอบกรรมทำเขี่ญ เช่น เป็นนายพราน ประหาร
สัตว์ทั้งหลาย ทิ่มแทงให้ตายด้วยหอกแหลนหลาว เอาเนื้อมารับประทานหรือ
ขายเลี้ยงชีวิตตนและครอบครัว เห็นแต่จะกิน เห็นแต่จะได้ มิได้ละอายต่อบาป
ทำกรรมชั่วร้ายตัวตายแล้ว จึงต้องมาทนทุกขเวทนาอยู่ในนรกขุมนี้
๗. มหาตาปนนรก
เหล่าลัตว์ที่อุบัติเกิดในนรกขุมนี้ ต้องได้รับทุกข์โทษร้อนเร่าร้อนเป็นที่สุด
เพราะเป็นนรกที่มีแต่ความเร่าร้อนเป็นที่สุด สัตว์ที่อยู่ในนรกขุมนี้ ย่อมได้รับ
ความเร่าร้อนเหลือ ประมาณ ฉะนั้น นรกขุมนี้จึงมีชื่อว่า มหาตาปนนรก = นรก
ที่เต็มไปด้วยความเร่าร้อนเหลือประมาณ
ความเป็นอยู่ ในนรกขุมนี้แลดูน่ากลัวนักหนา ทั้งลึก ทั้งกว้าง มีกำแพงเหล็ก
ลุกเป็นไฟ ภายในกำแพงอันกว้างขวางใหญ่โตนั้น มีภูเขาเหล็กลุกเป็นไฟตั้ง
อยู่เป็นลูก ๆ ตามพื้นข้างภูเขามีขวากเหล็กแหลมคม ปักเรียงรายอยู่เหนือพื้น
เหล็ก ลุกแดงดัวยไฟมากมายนักหนา คราทีนั้นนายนิรยบาลมีมือถืออาวุธ
หอกดาบแหลนหลาวลุกแดงด้วยแสงไฟ ไล่ทิ่มแทงสัตว์นรกทั้งหลายให้ขึ้นไป
บนภูเขาไฟแดงฉาน ลัตว์นรกทั้งหลายตกใจกลัวนายนิรยบาล ก็พากันวิ่งไป
บนยอดเขานรก ต่อจากนั้นก็มีลมกรดอันร้อนแรงคมกล้าพัดมาด้วยกำลังลม
นรก ทำให้สัตว์พลัดตกลงมาจากยอดเขา ตกลงมาถูกขวากหนามนรกร้อนแรง
ซึ่งมีอยู่ในเบื้องล่าง เสียบร่างกายทะลเลือดแดงฉาน เป็นการทรมานที่ดูน่า
ทุเรศยิ่งนัก บางตนตกลงมาถูกขวากเสียบข้างซ้ายทะลุข้างขวา เสียบข้างหน้า
ทะลุหลัง เสียบหัวทะลุกลางตัว ส่งเสียงร้องครวญครางด้วยความหวาดเสียว
เจ็บปวดยิ่งนัก ถูกไหม้เผาทรมานอยู่อย่างนี้ ตลอดเวลาที่ กรรมชั่วยังไม่สื้น ก็
ไม่มีวันจะได้ หยุดหย่อนเลย
อายุ เกณฑ์อายุของสัตว์ในมหาตาปนนรกโลกนี้ มีจำนวนประมาณครึ่ง
อันตรกัป (เรื่องอันตรกัปนี้ จักมีอธิบายข้างหน้า)
บุรพกรรม เมื่อก่อนเป็นมนุษย์มีใจบาป หนาไปด้วยอกุศลมลทินโทษยิ่ง
กว่าพวกที่ ตกนรกขุมที่ ๖ คือ ตาปนนรก เช่นประหารคน ประหารสัตว์ให้ตาย
เป็นหมู่มาก ๆ ไม่คำนึงชีวิตเขาชีวิตท่าน ครั้นแตกกายทำลายขันธ์แล้ว ด้วย
อำนาจอกุศลจึงนำตนให้มาตกอยูในนรกขุมนี้
๘. อเวจีนรก
มหานรกขุมสุดท้ายมีชื่อว่า อเวจีนรก ซื่งแปลว่า นรกปราศจากคลื่น คือ
ระหว่างเปลวไฟและความทุกข์ไม่มีว่างแม้ลักนิดเดียวเลย ในนรกนั้นปราศจาก
การหยุดพัก บันดาลให้สัตว์นรกไดัรับทุกขทรมานไม่มีสร่าง ไม่มีหยุด ฉะนั้น จึง
ชื่อว่า อวจีนรก = นรกที่ปราศจากความบางเบาแห่งทุกข์
ความเป็นอยู่นรกขุมนี้ เป็นนรกขุมใหญ่กว่าบรรดานรกทั้งหลาย ดูน่ากลัว
น่าสยดสยองยิ่งนัก แลเห็นเป็นราวกะว่าเมืองใหญ่ ล้อมรอบด้วยกำแพงเหล็ก
ที่รุ่งโรจน์โชตนาการด้วยเปลวไฟ ภายในมีเปลวไฟร้อนระอุไหมัสัตว์นรกอยู่
เนืองนิตย์ ทั้งกลางวันกลางคืนไม่มี ว่างเว้นเลย สัตว์ที่ไปเกิดอยู่ในมหานรก
อเวจีนี้ มีมากกว่าในนรกขุม อื่น แออัดยัดเยียดเบียดเสียดกันอยู่ และการเสวย
ทุกข์โทษในนรกขุมนี้ ก็แตกต่างกันไปหลายอิริยาบถหลายท่าหลายทาง เช่น
ถ้าเคยยืนทำบาปไว้ก็ต้องมายืนทนทุกข์อยู่ เคยเดินท่าบาปไว้ ก็ต้องมาเดิน
ทนทุกข์อยู่ เคยนั่งเคยนอนทำบาปไว้ ก็ต้องมานั่งมานอนเสวยทุกข์อยู่ใน
มหานรกอเวจีนี้ รวมความว่า เคยทำบาปทำภรรมอะไรไว้ ด้วยอาการอย่างไร
ก็ต้องมาเสวยทุกข์อยู่ในนี้ดัวยลักษณาการเช่นนั้น
อายุ เกณฑ์อายุของลัตว์ที่เกิดในอเวจีนรกโลกนี้ มีประมาณหนึ่งอันตรกัป
บุรพกรรม เมื่อเป็นมนุษย์ไดัทำอนันตริยกรรม ซึ่งได้แก่กรรมอย่างหนัก
อย่างยิ่ง ๕ ประการ คือ
๑ ฆ่ามารดาของตัวให้ ตายเองหรือใช้ให้ คนอื่นฆ่า
๒ ฆ่าบิดาของตัวให้ ตายเองหรือใช้ให้ คนอื่นฆ่า
๓ ฆ่าพรัอรหันต์ใหัตายเองหรือใช้ให้คนอื่นฆ่า
๔ ทำร้ายพระพุทธเจ้าให้ห้อพระโลหิต
๕ ทำสังฆเภท คือ ยุยงให้สงฆ์แตกกัน
ทำอนันตริยกรรม ๕ ประการนี้ แต่อย่างใดอย่างหนึ่ ง ครั้นแตกกายทำลายขันธ์
จึงต้องมาเสวยทุกข์อยู่ในนรกขุมนี้ยกตัวอย่างเช่นพระเทวทัตผู้ต้อง
อนันตริยกรรมครั้งพุทธกาล ซึ่งเรื่องของท่านปรากฏมีในพระธรรมบทคัมภีร์
ดังต่อไปนี้

อรุณรัตน์:





พระเทวทัต
พระเทวทัตนี้ เราท่านย่อมทราบกันดีว่า ท่านเป็นคู่เวรคู่อาฆาตกับองค์
สมเด็จพระสัมมาลัมพุทธเจ้า ครั้ งมีชีวิตอยู่ทั้ง ๆ ที่บวชเป็นพระภิกษุในสำนัก
ของพระพุทธองค์ ด้วยความหลงผิด จึงได้ก่อกรรมชั่วนานาประการถึงขั้น
อนันตริยกรรม คือ กลิ้งหินลงมาจากยอดเขา หวังจะให้ทับสมเด็จพระผู้มี-
พระภาคเจ้าให้สิ้นพระชนมชีพ แต่ด้วยพระพุทธานภาพ พระองค์ก็หาสิ้น
พระชนม์ไม่ เพียงแค่สะเก็ดหินมากระทบพระบาททำให้ห้อพระโลหิตเท่านั้น ที่
เป็นเพียงแค่นี้ ก็เพราะว่าพระวรกายขององค์พระพุทธเจ้าเป็น อเภทกาย คือ
เป็นพระวรกายที่ใครจะทำร้ายให้แตกสลายไปไม่ได้ ถึงกระนั้นกรรมของ
พระเทวทัต ก็ถึงขั้นอนันตริยกรรม นำให้มาเกิดในอเวจีมหานรกนี้ ได้แล้ว
ฉะนั้น พอท่านดับจิตตาย ก็ตรงดิ่งมาสถานที่นี่ เกิดเป็นกายลัตว์นรกอเวจี
สูงยอดเยี่ยมได้๓๐๐โยชน์ ยืนนิ่งไม่ไหวติงเสวยทุกข์อยู่ใน้ห้องสี่เหลี่ยม
ศีรษะทะลุเข้าไปในเพดานแค่หู ฝ่ายข้างเท้าก็จมลึกเข้าไปในพื้นเหล็กแค่ข้อเท้า
มีหลาวเหล็กเท่าต้นตาลขนาดใหญ่ แทงจากข างหลังทะลุข้างหน้า โดยที่ปลาย
เหล็กทั้งสองข้างติดอยู่ข้างฝา แล้วยังมีหลาวเหล็กอีกอันหนึ่ง แทงสีข้างขวา
ทะลุลีข้างซ้าย โดยที่ปลายหลาวทั้งสองข้างติดอยู่ที่ฝาเช่นเดียวกัน นอกจากนั้น
ยังมีหลาวเหล็กอีกอันหนึ่ง เลียบตั้งแต่ศีรษะทะลุลงมากลางลำตัว โดยที่ปลาย
เหล็กข้างหนึ่งติดอยู่บนเพดาน อีกข้างหนึ่งจดพื้น พระเทวทัตถูกเหล็ก ๓ อัน
ตรึงให้ยืนนิ่งไม่ไหวติงเช่นนี้ ก็เพราะท่านได้ กระทำความ.ผิดต่อพระพุทธองค์ผู้
ไม่ทรงหวั่นไหวในโลกธรรมทั้งมวล ซึ่งนับเป็นความผิดขั้นอุกฤษฏ์ นอกจาก
จะถูกตรึงด้วยหลาวเหล็กดังกล่าวแล้ว ยังต้องถูกไฟนรกไหม้ทั้ง ๆ ที่ถูกตรึง
อยู่อย่างนั้นตลอดเวลา แม้จนขณะนี้ยังเสวยทุกข์โทษอยู่เช่นนั้น ณ อเวจีมหา
นรกเพราะอนันตริยกรรมนี้ใครทำเข้า ผู้นั้นย่อมเป็นนิยโตบุคคล เที่ยงแท้ที่
จะต้องไปตกในมหานรกอเวจี
อนึ่ง เมื่อเป็นมนุษย์ได้ เคยทำครุกรรม คือ กรรมหยาบช้า เช่น บุตรธิดา
ทุบตีประหารบิดามารดา แต่ท่านยังไม่ตาย ต่อมาภายหลังจึงตายด้วยโรคที่ถูก
ทุบตีนั้น เช่นนี้ก็จัดเป็นครุกรรมหรือมิฉะนั้น บุคคลที่ประหารทุบตีพระอรหันต์
ผู้ทรงคุณอันประเสริฐ ก็อาจนำให้ไปเกิดในอเวจีมหานรกนี้ได้ เพราะเป็น
ครุกรรม ยกตัวอย่าง เช่น นันทยักษ์ผู้มีจิตโมหันธ์ ล่วงอนันตริยกรรม แล้วไป
เกิดในมหานรกอเวจี ปรากฏตามเรื่องดังต่อไปนี
นันทยักษ์
นันทยักษ์ตนนี้ เพื่อนมีกระบองวิเศษประจำตัว คืนหนึ่งเป็น
วันเพ็ญเดือนหงายแจ่มกระจ่างฟ้า นันทยักษ์เหาะล่องลอยมาบนนภากาศ
พร้อมกับสหายตนหนึ่ง ขณะที่กำลังเดินทางมาโดยนภากาศเบื้องบนอย่าง
สำราญใจนั้น สายตาเหลือบลงมาข้างล่าง แลเห็นพระภิกษุรูปหนึ่งกำลังนั่งนิ่ง
ศีรษะมีรัศมีเป็นมันละเลื่อมรับกับแสงจันทร์วันเพ็ย เพราะเพิ่งปลงผมใหม่ ๆ
นันทยักษ์เกิดความคิดวิตถารด้วยความคึกคะนองใจ ใคร่จะลองกระบองอัน
เรืองฤทธิ์ของตนให้เพื่อนชม แม้เพื่อนจะห้ามปรามก็ไม่เชื่อฟัง เหาะ
ลอย ละลิ่วลงมาพอไดัระดับ ได้ท่าถนัดดีแล้วก็หวดกระบองวิเศษลงไปบนศีรษะ
ของ พระภิกษุรูปนั้นสุดแรงเกิด คราทีนั้นด้วยอำนาจครุกรรมอันแรงกล้า
นันทยักษ์ก็ถูกธรณีสูบ ขาดใจตายลงไปเกิดในอเวจีมหานรกนี้ เพราะกรรมที่
ตนทำด้วยความคึกคะนองใจนั้นเป็นกรรมหนักมาก โดยที่ตนหาทราบไม่ว่า
พระภิกษุรูปนั้น คือ พระสารีบุตรมหาเถระองค์อัครสาวกผู้ทรงพระคุณอัน
ประเสริฐท่านกำลังเข้านิโรธสมาบัติ ซึ่งตามธรรมดา ท่านเป็นพระอรหันต์ ใคร
ทำร้ายก็ มีโทษหนักอยู่แล้ว ยิ่งท่านกำลังเขัานิโรธสมาบัติใครประทุษร ายก็ยิ่ง
มีโทษหนักขึ้น แท้จริงพระอริยเจ้าผู้ เป็นพระอรหันต์ทั้งหลาย ซึ่งกำลังเขัา
นิโรธสมาบัติอยู่นั้น แม้ใครจะฟันด้วยดาบจะแทงด้วยหอกด้วยหลาว หรือยิง
ด้วยปืนด้วยธนู และจะทำร้ายด้วยศาลตราวุธใด ๆ ก็ดี สรีระอินทรีย์จะได้ทำลาย
แตกพังไปก็หามิได้ และจะได้ รับความเจ็บปวดร่างกาย มาตรว่าเล็กน้อยเพียง
เส้นโลมาก็หามิได้ เลย แต่ถ้าใครประทุษร้ายในขณะนั้นย่อมมีโทษมาก ไม่ว่า
ผู้ทำร้ายจะเป็นคนหรือสัตว์ก็ตาม มีตัวอย่างเช่น กาพาลสัตว์เดียรัจฉาน ตาม
เรื่องที่ปรากฏมีในพระคัมภีร์ทางพุทธศาลนา ดังต่อไปนี้
กาพาล
ยังมีนางภิกษุณีรูปหนึ่งทรงคุณประเสริฐเป็นพระอรหันด์ขีณาสพ อยู่มา
วันหนึ่งท่านหลีกเร้นออกจากหมู่เข้าไปในป่า เห็นต้นไม้ ใหญ่ต้นหนึ่งมีกิ่งก้าน
สาขาใบดกหนาร่มรื่นดี จึงเข้าไปนั่งเข้านิโรธสมาบัติภายใต้ต้นไม้นั้น ตามวิสัย
ของพระอริยเจ้าทั้งหลาย กาตัวหนึ่งบินมาเกาะอยู่ที่กิ่งไม้เบื้องบน แลลงมา
ข้างล่างเห็นภิกษุณีนั้นนั่งนิ่ง ก็เกิดความคิดสกปรกขึ้นมาว่า เราจักแกล้งถ่าย
อุจจาระรดศีรษะของคนคนนี้ แล้วพยายามถ่ายอุจจาระก้อนแล้วก้อนเล่า
จนถูกศีรษะของท่านจนได้ พออุจจาระของกาถูกศีรษะ บังเอิญท่านออกจาก
นิโรธสมาบัติพอดี จึงแหงนขึ้นไปดูก็รู้ ว่า "กาตัวนี้แกล้งถ่ายอุจจาระรดศีรษะ
เรา" คิดแล้วท่านก็ลุกขึ้นเดินจากไป พอท่านไปคล้อยหลังเท่านั้น กาโง่ตัวคิด
วิตถาร ก็มีอันตกลงมาขาดใจตายไปเกิดในอเวจีมหานรกทันที ที่กล่าวมานี้
เพื่อแสดงว่าบาปกรรมที่ทำแก่พระอรหันต์ผู้กำลังเข้านิโรธสมาบัตินั้น มีผล
รุนแรงร้ายกาจเพียงไร
ลำดับนี้จักกล่าวถึงบุรพกรรมของสัตว์ในอเวจีมหานรกต่อไป ผู้ที่ประกอบ
กรรมทำชั่วร้ายอันเป็นครุกรรมคือกรรมที่หนัก ซึ่งได้ แก่ ผู้ ที่ลักขโมยหรือ
ปล้นของสงฆ์ ของเจดีย์ ของพระพุทธ ทำลายโบสถ์วิหาร ศาลา กุฏิที่อยู่ของ
สงฆ์ ทุบตีผู้มีศีล ปู่ย่าตายาย พูดล่อเสียดยุยงให้สงฆ์วิวาทกัน บุกรุกที่นา ที่ไร่
สวน ที่บ้านของผู้อื่นเอามาเป็นของตน ฆ่าผู้มีศีล ฆ่าสัตว์ใหญ่ ติเตียน ด่าว่า
พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ตีด่าท่านผู้มีคุณ คือพระอุปัชฌาย์ อาจารย์ เหล่า
นี้จัดเป็นครุกรรม โทษถึงตกนรกอเวจี แต่ว่าไม่เที่ยงแท้ เหมือนอนันตริยกรรม
อนึ่ง ผู้ ที่แสดงตนเป็นทายก เที่ยวเรี่ยไรบอกบุญ หลอกเอาทรัพย์เขามาว่า
จะทำกุศล แต่ไม่ทำ ไม่สร้าง กลับเอามาแบ่งปันกันเลี้ยงตน เลี้ยงบุตรภรรยา
มีโลภเจตนาคิดแต่จะได้ บาปกรรมเหล่านี้ก็จัดเป็นครุกรรม นำให้มาเกิดใน
อเวจีมหานรกนี้ได้
อนึ่ง คนโฉดเขลาใจเบามีโทสะ ประพฤติตนเป็นโจรเป็นเสือ คอยปล้น
ทรัพย์ผู้อื่นเอามาเลี ยงชีวิต ทำทุจริตผิดศีลธรรม เพราะใจชั่วช้าลามก เป็นคน
รกโลก อย่างนี้ก็จัดเป็นครุกรรม ทำให้มาเกิดในอเวจีน เช่นเดียวกัน
นอกจากนั้น ยังมีกรรมอีกประเภทหนึ่ง คืออาจิณกรรมหรือบาปกรรม
ที่ทำอยู่เนืองนิตย์ก็อาจผลิตผลส่งให้คนทำลงมาเกิดในอเวจีมหานรกได้
เช่นอย่างไร? เช่นว่าประพฤติตนเป็นคนทำปาณาติบาต ฆ่าสัตว์อยู่เสมอทุกๆ
วัน อทินนาทาน การลักทรัพย์ก็ลักเป็นอาชีพ ลักขโมยเขาอยู่แทบทุกวัน
กาเมสุมิจฉาจาร ทำผิดประเวณีร่วมเมียผัวผู้ อื่นก็ทำอยู่เป็นนิตย์ มุสาวาท
มีสันดานเป็นคนโกหกมุลาหลอกลวงไม่ว่างเว้น ทำเป็นอาจิณกรรมอยู่เสมอ
อย่างนี้ พอแตกกายทำลายขันธ์ กรรมชั่วเหล่านี้ ก็บันดาลให้มาบังเกิดทน
ทุกขเวทนาอยู่ในอเวจีมหานรกนี้ จนกว่าจะสิ้นกรรมที่ทำไว้
มหานรกทั้ง ๘ ขุมที่กล่าวมานี้ เป็นสถานที่ซึ่งมีสภาพเหมือนกันอยู่อย่าง
หนึ่ง คือ เป็นประเทศที่ร้อนระอุ เต็มไปด้วยไฟนรกอยู่เนืองนิตย์ทุกขุม ก็แล
ความร้อนแรงร้ายกาจของไฟในมหานรกนั้น จะหาความร้อนแรงอันใดใน
มนุษยโลกมาเทียบเท่าเป็นไม่มีเลย พึงอนุมานดูความร้อนของไฟนรก
ตามเรื่องที่ปรากฏมีในพระคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา ดังต่อไปนี้
ไฟในมหานรก
ยังมีบุรุษวัยฉกรรจ์คนหนึ่ง เพื่อนเป็นคนใจบาปหยาบช้า สำเร็จกิจ
เลี้ยงชีพด้วยปาณาติบาตกรรม เป็นพรานไพรท่องเที่ยวไปในอรัญราวป่า
ล่าเนี้อล่าลุกรเป็นกิจวัตรไม่มีขาด อยู่มาวันหนึ่งเพื่อนเข้าไปในป่าล่าสัตว์ได้ก็
จัดการย่างด้วยถ่านเพลิง กินจนอิ่มหนำสำราญแล้วเที่ยวล่าลัตว์ต่อไป เกิด
กระหายน้ำขึ้นมา จึงแวะเข้าไปที่วัดป่าแห่งหนึ่ง ซึ่งเป็นที่อยู่ของพระภิกษุผู้ เป็น
เจ้าฝ่ายอรัญวาลี แลเห็นหม้อน้ำตั้งอยู่ อารามที่ กำลังหิวกระหาย จึงตรงรี่
เข้าไปหมายใจจะได ดื่มน้ำให้เต็ มอิ่ม ครั้นเปิดหม้อขึ้นมาหาเห็นน้ำไม่ ก็โทมนัส
ขัดเคืองใจเป็นยิ่งนัก
" เว้ย...เฮ้ย พระสมณะหัวโล้น พรานไพรตะโกนออกมาด้วยความขัดเคือง
"ใครอยู่ที่นี่ ช่างเป็นคนถ่อยขี้เกียจเสียเต็มประดา กินข้าวปลาของชาวบ้านแล้ว
ก็นอนหลับสบายใจ น้ำท่าในตุ่มแม้แต่พอเปียกชุ่มมือ ก็ไม่มีปัญญาจะหาใส่ไว
ช่างกระไรจึงเป็นคนชั่วชาติถึงปานนี้ " เขาบ่นพึมพำในตอนท้ายด้วยความไม่พอใจ
พระมหาเถระผู้เป็นเจัาของถิ่น ได้ยินเสียงพรานไพรมากล่าวคำผรุสวาท
ยกโทษเช่นนั้น ก็ใหัแปลกใจเป็นกำลังว่าเราตักน้ำไว้เต็มบริบูรณ์ทีเดียว
เหตุไฉนจึงไม่มีน้ำเล่า พระผู้เป็นเจ้าจึงออกไปเปิดหม้อน้ำดู ก็เห็นน้ำยัง
เต็มหม้อเป็นปกติ จึงชี้มือพลางกล่าวว่า
"นี่ไงเล่าน้ำ เชิญท่านตักดื่มเอาเองตามใจเถิด"
"น้ำท่าที่ไหนกัน" บุรุษนั้นตอบสวนคำทันควัน "ตัวเป็นสมณะ ไยจึงมา
ประพฤติตนเป็นคนโกหกซึ่ง ๆ หน้าเสียเช่นนี้ก็เป็นได้" เขากล่าวต่อไปเพราะ
ตนมองไม่เห็นน้ำจริง ๆ
พระผู้เป็นเจ้าได้ ฟังดังนั้น ก็ทราบได้ทันทีว่าเป็นอกุศลกรรมนิยม เป็น
ตัวการดลบันดาลให้เป็นไปเช่นนั้น จึงยืนลงเคราะห์คอยตักน้ำส่งให้บุรุษนั้นดื่ม
จนเต็มอิ่มถึง ๓๒ จอก พอดื่มน้ำอิ่มแล้วบุรุษพรานป่าก็หายโทสะได้สติคิดว่า
"หม้อน้ำเต็มบริบูรณ์ด้วยน้ำอันเยือกเย็น แต่ด้วยอกุศลกรรมของเราหนา จึง
ปรากฏแก่สายตาเราดุจไม่มี อำนาจอกุศลกรรมนี้ ให้โทษเห็นประจักษ์แต่โลก
นี้สิยังให้ผลเห็นปานนี้ ต่อไปในอนาคตโลกหน้าจะให้ผลเป็นประการใด"
คิดได้ ดังนี ก็ให้รู้สึกสังเวชทุเรศตัวเอง จึงทิ้งธนูหน้าไม้เลีย แล้วขอบรรพชาเป็น
สามเณรในพระบวรพุทธศาลนาตั้งแต่บัดนั้น
เมื่อบวชแล้วสามเณรก็อุตส่าห์ตั้งใจบำเพ็ญธรรมปฏิบัติกรรมฐาน ในขณะ
ที่ทำกรรม ฐานอยู่นั้น บรรดาเนื้อสุกรและสัตว์ต่าง ๆ ที่ตนเคยฆ่าก็มาปรากฏ
ในห้วงนึกให้ระลึกถึงอกุศลกรรมที่ตนทำไว้แต่ก่อนทุกแห่ง จิตก็เดือดร้อนดิ้นรน
กระวนกระวาย มิอาจจะดำเนินตามพระกรรมฐานได้ ครั้นเจริญพระกรรมฐาน
ไม่ได้ก็เสียใจ ใคร่จะสึกโดยนึกว่าตนเป็นคนหมดบุญวาสนาเสียแล้ว จึงเข้าไป
หาพระอุปัชฌาย์นมัสการแล้วบอกความ
พระมหาเถระจึงว่า ดูกรสามเณร ท่านจะสึกเราก็ไม่ว่า แต่ก่อนจะสึก
ท่านจงทำความสะอาดถากถางที่บริเวณเหล่านี้ให้ เรียบร้อยเสียก่อน
สามเณรก็รับคำพระอุปัชฌาย์ออกมาปัดกวาด เห็นสถานที่ใดเกะกะด้วย
กิ่งไม้ ก็ตัดด้วยมีดพร้ามิช้าก็เอามาสุมเป็นกองใหญ่ ทำอย่างรวดเร็วเพราะตน
เป็นคนทรงพลัง ด้วยเคยเป็นพรานป่ามาก่อน เสร็จแล้วก็กลับมากราบเรียน
พระเถรเจ้า
"เกล้ากระผมปัดกวาดจัดการเสร็จเรียบร้อยแล้วขอรับ" สามเณรประนมมือ
กล่าวด้วยคารวะเป็นอย่างยิ่ง
"แลัวกองกิ่งไม้ โน่นเล่า เสร็จแล้วหรือยัง?" พระเถรเจ้ากล่าวพลางชี้มือ
ถาม
"กิ่งไม้เหล่านั้นยังสดอยู่ เกล้ากระผมคิดว่าจะทิ้งไว้ก่อน" สามเณรตอบ
"ทิ้งไว้ อย่างนั้นจะดีหรือ? เจ้าจงเอาไฟจุดเผาเสียก่อนดีกว่า " พระเถระสั่ง
ต่อไป
ด้วยความเคารพในพระเถระ เจ้าสามเณรไม่ทันนึกถึงสิ่งใด รีบมาที่กอง
กิ่งไม้พยายามจุดไฟจนแล้วจนรอดเพลิงก็หาติดไม่ ก็จะติดได้ อย่างไรเล่า เพราะ
ว่ากิ่งไม้เหล่านั้นมันเป็นกิ่งไม้สด ๆ ทั้งสิ้น พอหมดปัญญาเข้า เจ้าสามเณรก็ได้
แต่นั่งกอดเข่าเหนี่อยหอบทอดถอนใจอยู่ข้างกองกิ่งไม้นั้น
"ทำไมจึงไม่ เผาเสียเล่า เจ้าสามเณร นั่งคิดอะไรอยู่รึ?'' เสียงพระเถระซึ่ง
มายืนข้างหลังตั้งแต่เมื่อไรไม่รู้ ถามขึ้น สามเณรตกใจจึงกราบเรียนว่า
"มันจุดไม่ติดขอรับ ไม้ยังสดอยู่"
"ถ้าอย่างนั้น จงหลีกไป เราจะจัดการเอง"
กล่าวแล้ว พระเถระเจ้าก็บันดาลให้แผ่นปฐพีแยกออกเป็นสองภาค ด้วยกำลัง
แห่งฤทธิ์อรหันต์ แล้วพระผู้เป็นเจ้าจึงยื่นหัตถ์ลงไปหยิบเอาไฟในอเวจีมหานรก
ขึ้นมาหน่อยหนึ่ง ประมาณเท่าแสงหิ่งห้อย แล้วทิ้งลงไปบนกองไม้สดนั้น
เพลิงก็ติดรุ่งโรจน์โชตนาการเปรียบปานไม้แห้ง บัดเดี๋ยวใจกองไม้สดนั้นก็ไหม้
ยับยุบลงสิ้นถ่านสิ้นขี้เถ้า พระเถรเจ้าครั้นสำแดงสภาพของอเวจีมหานรก
พร้อมกับอำนาจไฟอันร้อนแรงในนรกให้สามเณรได้เห็นประจักษ์ตาเช่นนี้ แล้ว
จึงให้โอวาทว่า
ถ้าท่านจะสึกออกไปจากพระศาสนา ท่านตายไปแล้ว ก็จะต้องลงไปทน
ทุกขเวทนาในอเวจีมหานรกนี้ เพราะบาปกรรมท่านทำไว้มิใช่น้อย แต่ถ้า
อุตส่าห์ยึดเอาพระศาสนาเป็นที่พึ่ง บำเพ็ญธรรมไปจนถึงมรรคผลบังเกิดขึ้น
นั่นแหละจึงยกตนขึ้นจากนรกได้ เพราะมรรคผลเป็นเครื่องปิดประตูแห่งอบาย
ท่านเห็นอเวจีมหานรกประจักษ์แก่ตาตนเองวันนี้แล้ว ยังสมัครใจจะไปนรก
หรือว่าจะคิดหนีก็จงคิดดูให้ดีเถิด"
สามเณรเกิดอัศจรรย์ใจ ตั้งแต่พระเถรเจ้าทำปาฏิหาริย์แหวกพื้นปฐพีให้
แลเห็นอเวจีมหานรกแล้ว ครั้นมาถูกพระมหาเถรเจ้าพยากรณ์ตนว่าจะต้อง
ไปอยู่ในอเวจีเช่นนี้ ก็เกิดความกลัวยิ่งนัก มีจิตกัมปนาทหวาดหวั่นนิรยภัยเป็น
กำลัง จึงละล่ำละลักถามว่า
"ถ้าเกล้ากระผมไม่สึกแล้ว จะพ้นจากนรกได้หรือขอรับ ?"
พระเถรเจ้าจึงตอบอย่างตรงไปตรงมาว่า
ก็ไม่แน่ แต่ว่าพระพุทธศาสนาน เป็นนิยยานิกธรรม สามารถนำสัตว์ให้
พ้นจากกองทุกข์ กองภัย หรือกองไฟนรกไดั ถ้าท่านมีเพียรศรัทธา หมั่นปฏิบัติ
บำเพ็ญธรรมจนมรรคผลบังเกิด แม้ไม่มาก เพียงแต่ข้ามโคตรภูญาณให้
มรรคผลขั้นแรกบังเกิด อย่างนี้ก็เป็นอันว่าท่านไม่ด้องไปเกิดในนรกในอบายภูมิ
แล้ว แต่ถ้าท่านเกียจคร้านเต็มไปด้วยความประมาทมัวเมาในชีวิดไม่คิดถึงภัย
ในนรกข้างหน้า เป็นประดุจคนตาบอดมองไม่เห็นทาง ใช้ชีวิตให้เป็นไปตาม
ยถากรรมอย่างนี้ ถึงจะบวชไม่สึกไปจนตาย ก็หาพ้นจากนรกไม่
ตั้งแต่วันนั้นมา เจ้าสามเณรก็อุตส่าห์พยายามปฏิบัติธรรมอย่างไม่คิดชีวิต
เพราะอเวจีมหานรกมาคอยเตือนจิตใหัหวาดกลัวอยู่เสมอ ในที่สุดก็ได้บรรลุ
ตติยมรรค เป็นพระอนาคามีอริยบุคคลในพระบวรพุทธศาสนา เป็นอันพ้นจาก
มรรคาแดนนรกไปได้ ด้วยประการฉะนี้
ท่านผู้มีปัญญาทั้งหลาย ไฟในมหานรกทั้งหลายนั้นร้อนแรงยิ่งนัก เพียง
แต่ประมาณเท่าแสงหิ่งห้อยที่พระเถรเจ้าหยิบเอามา ก็สามารถที่จะเผาผลาญ
กองไม้สดกองใหญ่ ให้ไหม้ยับยุบลงเพียงพริบตา สัตว์นรกที่ต้องทนทุกข์ทรมาน
อยู่ตลอดเวลานาน จะได้รับความรัอนรนเพียงไหน ก็จงพิจารณาดูเถิด

อุสสุทนรก
บรรดามหานรกทั้ง ๘ นั้น หาใช่อยู่ในพื้นที่เดียวกันไม่ ความจริงอยู่ไกล
กันมาก จะเรียกว่าขุมหนึ่งๆ เป็นโลกหนึ่งๆ ก็ได้ นรกแต่ละขุมนอกจากจะ
มีขุมที่ใหญ่ที่สุดดังที่ว่ามาแล้วยังมีขุมเล็กรองลงมาเป็นบริวารล้อมรอบอีก
๔ ทิศ ทิศละ ๔ ขุม รวมทั้งหมดจึงเป็น ๑๖ ขุมด้วยกัน นรกขุมเล็กทั้ง ๑๖ ขุมนี้
เรียกว่า อุสสุทนรก เป็นขุมนรกบริวารล้อมรอบนรกขุมใหญู่ อุสสุทนรกนี้ มีอยู่
ทั้งหมดด้วยกัน ๑๒๘ ขุม คือ
๑. ล้อมรอบลัญูชีวมหานรก ๑๖ ขุม
๒. ล้อมรอบกาฬสุตตมหานรก ๑๖ ขุม
๓. ล้อมรอบลังฆาฏมหานรก ๑๖ ขุม
๔. ล้อมรอบโรรุวมหานรก ๑๖ ขุม
๕. ล้อมรอบมหาโรรุวมหานรก ๑๖ ขุม
๖. ล้อมรอบตาปนมหานรก ๑๖ ขุม
๗. ล้อมรอบมหาตาปนมหานรก ๑๖ ขุม
๘. ล้อมรอบอเวจีมหานรก ๑๖ ขุม
รวมเป็นอุสสุทนรก ๑๒๘ ขุม
ในที่นี้จักขอกล่าวอุสสุทนรกเพียง ๔ ขุม ซึ่งล้อมรอบเป็นบริวารของมหา
นรกที่ ๑ คือ สัญชีวนรกเท่านั้น เพราะว่า อุสสุทนรกที่เหลือในทิศอื่นก็ดี และที่
ล้อมรอบเป็นบริวารในมหานรกอื่นก็ดีก็ มีชื่อเหมือนกันจะต่างกันก็แต่เพียง
โทษหนักเบาตามชั้นของมหานรกทั้งหลายเท่านั้น
๑. คูถนรก
ครั้นลัตว์นรกพ้นโทษทุกข์จากมหานรกขุมใหญ่แลัว หากกรรมยังไม่สิ้น
ก็เคลื่อนออกไปอยู่ในนรกบริวารที่ใถล้ชิดมหานรกอันดับที่ ๑ คือ คูถนรก
ในคูถนรกนี้เต็มไปด้วยหมู่หนอนทั้งหลายเป็นอันมาก ซึ่งแต่ละตัวมีปากแหลม
ดังเข็ม ทั้งตัวก็อ้วนพีใหญู่โตเท่าช้างสาร แลดูน่าเกลียดน่ากลัวยิ่งนัก เมื่อ
สัตว์นรกทั้งหลายมีโอกาลออกไปจากนรกขุมใหญู่ แล้วก็ดีใจยิ่งนัก แต่
ไม่ช้าก็ถูกนายนิรยบาลต้อนให้ลงไปในคูถนรก เมื่อตกลงไป หมู่หนอนนรก
ทั้งหลายก็แสดงอาการดีเนื้อดีใจเข้าล้อมกายสัตว์นรกนั้น แล้วพากันกัดเนื้อกิน
อย่างเอร็ดอร่อยจนเหลือแต่กระดูก เมื่อเหลือแต่กระดูกก็พากันแทะกินกระดูก
ต่อไปให้ได้รับทุกข์ทรมานหนักยิ่งขึ้น หนอนนรกบางตัวที่ยังเล็กพอเข าไปใน
กายสัตว์นรกอันใหญ่โตได้ ก็พากันไต่เข้าไปในปากแล้วก็กัดกินไส้นัอยไส้ใหญ่
ตับ ปอด แล้วก็ลอดออกมาทางทวารเบื้องล่าง กัดกินอวัยวะภายใน เสร็จแล้ว
ก็ ออกมาทางปาก ทำไมสัตว์นรกเหล่านั้นจึงปล่อยให้ หนอนนรกทำร้ายเอาเช่นนี้
ไฉนจึงไม่ต่อสู้? จะสู้ได อย่างไรเล่า เพราะว่าหนอนเหล่านั้นไม่ใช่หนอนธรรมดา
แต่มันเป็นหนอนเวรหนอนกรรมเป็นหนอนนรก เกิดขึ้นด้วยอำนาจอกุศลกรรม
ของลัตว์นรกเหล่านั้นเอง
๒. กุกกุฬนรก
ต่อจากคูถนรกก็ถึงอุสลทนรกที่ ๒ ซึ่งมีชื่อว่า กุกกุฬนรก นรกขุมนี้มีเถ้า
ถ่านซึ่งรุ่มร้อน สำหรับเผาสัตว์นรกทั้งหลายให้ ได้รับทุกขเวทนากล้าแข็ง เมื่อ
สัตว์นรกทั้งหลายพ้นโทษจากคูถนรกแล้ว หากกรรมยังไม่สิ้น ก็จะต้องมาตก
นรกขุมนี้ ถูกเถ้ารึงอันร อนแรงเผาสรีระร่างกายใหัไหม้ยับย่อยละเอียดเป็นจุณ
ไป กรรมยังไม่สิ้นตราบใด ก็ต้องทนรับทุกข์ไปตราบนั้น ตามผลกรรมชั่วที่ตน
ได้ กระทำมา
๓. อสิปัตตนรก
พอพ้นกำแพงของกุกกุฬนรก ก็มาถึงอุสสุทนรกขุมที่ ๓ ซึ่งมีชื่อว่า
อสิปัตตนรก นรกขุมนี้ มีไมัมะม่วงใหญ่ใบดกครึ้มหลายต้นดูประหนึ่งสวนอุทยาน
ครั้นสัตว์นรกทั้งหลายหลุดจากกุกกุฬนรกมาได้ พอมาถึงขุมนี้ต่างก็ดีเนื้อดีใจ
จึงชวนกันว่า
"เราทั้งหลายพากันเข้าไปอาศัยในสวนมะม่วงนั่นเถิด
คงจะสุขกายสบายใจเสียที เพราะได้รับความทุกข์ยากมานาน
นักหนา"
สัตว์นรกทั้งหลายชักชวนกันด้วยภาษานรกว่าดังนี้แล้ว ก็พากันเข้าไปนั่ง
นอนใต้ต้นมะม่วงนั้นทันใดพอเข้าไปนั่งนอนยังไม่ทันใด รับความสบายดังที่หวังไว้
ก็มีอันให้เป็นไปด้วยแรงอกุศลดลบันดาลให้มีลมกรรมพัดมา ใบมะม่วงดกครึ้ม
หนาก็กลายเป็นหอกเป็นดาบอันคมกล้าหลุดร่วงลงมาถูกกายาแห่งสัตว์นรก
เหล่านั้น ทำให้เป็นแผลเหวอะหวะ บางทีก็ขาดเป็นท่อน ถูกแขน แขนก็ขาด
ถูกขา ขาก็ขาด เมื่อเป็นเช่นนี้ สัตว์นรกจึงพากันวิ่งหนีออกจากที่นั่นโดยเร็ว
ในขณะนั้นก็ปรากฏมีกำแพงเหล็ก มีเปลวไฟลุกแดงโร่ ชำแรกปฐพีผุดขึ้นมา
ขวางหน้าไว้ สัตว์นรกทั้งหลายผู้มีบาดแผลเต็มไปทั่วทั้งร่าง เลือดแดงฉาน
วิ่งวนไปมา คราทีนั้นยังมีสุนัขนรกทั้งหลายมีร่างกายใหญ่โตเท่าช้างสาร วิ่งมา
ขบกัดกินเลือดเนื้อจนเหลือแต่กระดูก นอกจากนั้นแล้วยังมีแร้งนรกมีปากเป็น
เหล็กตัวโตใหญ่เท่าเกวียนเท่ารถ พากันมาเยื้อแย่งจิกทั้งเนื้อกินเป็นอาหาร
กรรมยังไม่สิ้นดราบใดก็จำต้องเสวยทุกขเวทนาอยู่ในอสิปัตตนรกตราบนั้น
๔. เวตรณีนรก
ถัดจากอสิปัตตนรกนั้นไป ก็มาถึงอุลสุทนรกอันดับที่ ๔ ซึ่งมีชื่อว่า
เวตรณีนรก ณ สถานที่นี่เต็มไปดัวยนำเค็มตั งอยู่ชั่วกัป มีเครือหวายหนาม
เหล็กล้อมอยู่โดยรอบเป็นขอบขัณฑ์ ในท่ามกลางนั้น ปรากฏเป็นปทุมชาติ
ทำให้ สัตว์นรกทั้งหลายเข้าใจว่า เป็นแม่น้ำอันเย็นสนิท พอตนพ้นจาก
อสิปัตตนรกมาถึงที่นี่ เห็นแม่น้ำ เข้าก็ดีเนื้อดีใจ หวังจะอาบดื่มกินให้สบาย .
วิ่งมาโดยเร็ว พอมาถึงก็รีบกระโจนลงไป เครือหวายเหล็กซึ่งคมเหมือนหอก
เหมีอนดาบก็บาดร่างกายให เป็นแผลในน้ำเค็ม เขาทั้งหลายย่อมประสบทุกข-
เวทนาทั้งเจ็บทังแสบ แล้วก็ให้มีอันเป็นเกิดเปลวไฟลุกไหม้ เผาทั้ง ๆ ที่อยู่ใน
แม่น้ำ ไฟไหม้ ศีรษะร่างกายของเขาให้ดำไหม้ เกรียมเหมือนกับไหม ต้นไม้ ในป่า
ทำให้ ร่างกายห้อยระย้าบนเครือหนามหวาย ร้องดิ้นกระวนกระวายในไม่ช้าก็ตก
ลงไปต้องดอกบัวหลวงอันมีกลีบคมเป็นกรด ซึ่งตั้งอยู่กลางน้ำเค็ม มีเปลวไฟ
ติดอยู่ตลอดเวลา ใบบัวเหล็กแดงอันคมนั้นก็บาดร่างกายให้ ขาดวิ่น ทำให้
เจ็บแสบทั้งเนื้อทั้งตัวแสนสาหัส ดิ้นทุรนทุรายเช่นปลาถูกทุบหัวฉะนั้น
บัดเดี๋ยวใจก็พลันตกจากกลีบบัวนรกลงไป เขาจึงมาคำนึงในใจว่า
"มากูจะดำลงใปในน้ำน เถิด ชะรอยจะพบน้ำเย็นใน
ภายใต้โพ้นบ้างกระมัง "
สัตว์เวตรณีนรกนั้น ครั้นคิดเห็นเป็นดีงามเช่นนั้นแล้วจึงกลั้นใจดำลงไป ก็
ต้องถูกคมมีดคมดาบอันหงายอยู่ภายใต้ พื้นน้ำบาดเอา ทำให้ร่างกายเขาเหวอะ
แหว่งหนักเข้าไปอีก ต้องร้องสะดุ้งหวาดเสียวด้วยความเจ็บอย่างแสนสาหัส
บางพวกพอวิ่งมาถึงแม่น้ำเค็มนั้น เห็นเพื่อนกันกำลังเสวยทุกข์อยู่ ใจก็
สยดสยองไม่กล้าลงไป ยืนออกันเป็นหมู่อยู่บนขอบนรก นายนิรยบาลทั้งหลาย
จึงบังคับขับไสไล่กระหน่ำตีด้วยค้อนเหล็กให้ลงไป ก็ต้องวิ่งหนีจนล้มลุกคลุก
คลาน เมื่อล้มแล้วดั งใจจะรีบลุก ด้วยเกรงภัยจากนายนิรยบาลผู้ตามดิดมาข้าง
หลัง มือทั้งสองข้างก็กลับจมลงไปในแผ่นเหล็กลุกขึ้นไม่ได้ นายนิรยบาลก็
คุกคามเอาว่า
"สูทั้งหลายจงลุกขึ้น.... สูมึงทั้งหลาย จงพากันไปลง
แม่น้ำเดี๋ยวนี้ "
ประกาศิตเป็นคำสั่งดังนี้แล้ว นายนิรยบาลผู้มีอำนาจใหญ่ในขุมนรก ก็เอา
ค้อนตีประเคนลงบนศีรษะซ้ำแล้วซ้ำอีก สัตว์นรกทั้งหลายทนไม่ได้ ก็ต้องลุกขึ้น
มือทั้งสองข้างก็ขาดติดอยู่กับแผ่นเหล็กนั่นเอง ครั้นลงไปในแม่น้ำก็ต้องถูก
ใบบัวเหล็กคมเป็นกรดบาดร่างกายขาดเป็นแผลใหญ่แผลน้อยว่ายไปว่ายมา
น้ำเค็มแทรกเข้าไปในแผล ก็เจ็บแสบเสวยทุกขเวทนาร้องไห้ครวญครางแลดู
น่าสงสารยิ่งนัก
เท่านี้ยังไม่พอ ยังต้องถูกนายนิรยบาล ซึ่งมีมือถือหอกแหลนหลาว เงีอด
เงื้อขึ้นแล้วก็จ้วงแทงเอา ๆ เช่นบุรุษในมนุษยโลกแทงปลาในน้ำด้วยฉมวกก็
ปานกัน ครั้นแล้วนายนิรยบาลก็เอาเบ็ดนรกเกี่ยวลากขึ้นมา บังคับให้ นอนหงาย
เหนือแผ่นเหล็กแดง แล้วเอาหลาวเหล็กงัดปากให้ อ้าขึ้นแล้วจึงเอาก้อนเหล็กซึ่ง
กำลังลุกแดงโพลงยัดใส่เข้าไปในปาก พอถึงปาก ๆ ก็ไหม้ ตกมาถึงคอ ๆ ก็ไหม้
พอถึงท้องก็ไหม้ ไส้ใหญ่ให้ทะลักทลายออกมา สัตว์นรกเหล่านั้นทำอกุศลกรรม
อะไรไว้ ไฉนจึงต้องมาทนทุกขเวทนาเห็นปานนี้ ?
ที่ต้องมาเสวยทุกขเวทนาเช่นนี้ ก็เพราะในชาดิก่อนตนเคยเผาสัตว์ทั้งเป็น
ให้ถึงแก่สิ้นชีวิต กรรมเลยผลิตผลให้มารับทุกข์โทษในนรกนี้ ต้องเลวยเวทนา
แสนลาหัส
อีกประการหนึ่ง ในชาติก่อนเคยเป็นพระภิกษุสามเณรไม่สำรวมระวัง
ไม่รักษาศีลให้ บริลุทธิ์ตามพระพุทธบัญญัติสิกขาบท รู้ตัวว่าล่วงละเมิดศีลแล้ว
ก็ไม่ทำคืนอาบัติ ไม่ทำตนให้ บริสุทธิ์แล้วยังขืนบริโภคก้อนข้าวของชาวบ้านอยู่
ครั้นดับขันธ์ถึงแก่มรณภาพแล้ว เจ้ากูเหล่านั้นก็ต้องมากินก้อนเหล็กแดงใน
นรกขุมนี้ เหมือนกัน
ครั้นนายนิรยบาลเห็นสัตว์นรกกินก้อนเหล็กแดงร้องไห้ ครวญครางเสวย
ทุกขเวทนาอยู่อย่างนั้น ก็คล้ายมีใจสงสารร้องถามไปว่า "ท่านอยากจะกิน
อะไร?' สัตว์นรกจึงตอบว่า ''ข้าพเจ้าอยากกินน้ำ" นายนิรยบาลก็เอาน้ำ
ทองแดงมากรอกลงในปาก พอน้ำถึงปาก ๆ ก็พังแตกทลาย น้ำถึงคอถึงท้อง
คอและท้องก็พังพินาศ พอตกถึงลำไส้ ใหญ่นvอยก็ขาดกระจุยกระาายเ รยราย
ออกมา ถามว่า ไฉนจึงเป็นอย่างนี ?
เมื่อชาติก่อนเป็นคนดื่มสุราเมรัย มีจิตใจประมาทในการกุศล ครั้นทำลาย
ขันธ์สิ้นชนม์แล้ว จึงต้องมารับทุกข์โทษในนรกขุมนี้ ถูกนายนิรยบาลเอาน้ำ
ทองแดงใส่ปากให้เสวยทุกข์ลำบากสิ้นกาลช้านาน กรรมยังไม่สิ้นตราบใด
ก็ต้องทนทุกข์ไปตราบนั้น
อุสสุทนรกทั้ง ๔ ขุมที่กล่าวมานี่ คือ
๑. คูถนรก
๒. กุกกุฬนรก
๓. อลิปัตตนรก
๔. เวตรณีนรก
อุลสุทนรกทั้งหมดนี้ ตั้งอยู่เรียงลำดับกันไปในทิศบูรพาเบื้องหน้าของ
สัญูชีวนรก แม้ในทิศอื่นอีก ๓ คือ ทิศหลัง ทิศเบื้องขวาและทิศเบื้องซ้าย ก็มี
อุสสุทนรกทั้ง ๔ นี้ ตั้งเป็นลำดับไปเช่นเดียวกัน รวมอุสสุทนรกทั้ง ๔ ทิศ
ที่ล้อมรอบลัญชีวมหานรก จึงเป็น ๑๖ ขุมพอดี มหานรกมี ๘ ขุม แต่ละขุม
มีอุสสุทนรกนี้ล้อมเป็นบริวารขุมละ ๑๖ จึงรวมเป็น ๑๒๘ ขุมพอดี อันที่จริง
ความข้อนี้ได้กล่าวไว้แล้วในตอนต้น แต่เพื่อให้เข้าใจและจำได้ง่ายจึงได้นำมา
กล่าวย้ำไว้ในที่นี่อีกครั้งหนึ่ง

ยมโลกนรก
สัตว์นรกทั้งหลาย ครั้นเสวยกรรมในอุสสุทนรกที่กล่าวมานี่แล้ว หาก
กรรมยังไม่สิ้น ก็ต้องไปเสวยกรรมในนรกอีกประเภทหนึ่ง ซึ่งตั้งอยู่ใน
สถานที่ต่อจากอุสสุทนรกไป นรกประเภทที่ว่านี้มีชื่อว่า ยมโลกนรก แม้เหล่า
มนุษย์ลัตว์โลกทั้งหลายที่ทำกรรมชั่วบาปหยาบช้าไว้พอดีพอร้าย ไม่ถึงขั้น
ที่จะต้องไปตกในมหานรกหรืออุสสุทนรก ก็ต้องมาตกอยู่ในยมโลกนี้ เลวยทุกข-
เวทนาไปจนกว่าจะสิ้นกรรม
ยมโลกนรกนี้ลัอมรอบเป็นนรกบริวารชั้นนอกของมหานรกทั้ง ๘ มหานรก
ขุมหนึ่ง ๆ มียมโลกนรกล้อมเป็นบริวารอยู่ทิศหน้า ๑๐ ขุม ทิศหลัง ๑๐ ขุม
ทิศซ้าย ๑๐ ขุม ทิศขวา ๑๐ ขุม รวมทั้ง ๔ ทิศ ก็เป็น ๔๐ ขุม จึงเป็นอันว่า
ยมโลกนรกนี้ มีอยู่ทั้งหมดด้วยกัน ๓๒๐ ขุม คือ
๑. ล้อมรอบสัญชีวมหานรก ๔๐ ขุม
๒. ล้อมรอบกาฬสุตตมหานรก ๔๐ ขุม
๓. ล้อมรอบสังฆาฏมหานรก ๔๐ ขุม
๔. ล้อมรอบโรรุวมหานรก ๔๐ ขุม
๕. ล้อมรอบมหาโรรวมหานรก ๔๐ ขุม
๖. ล้อมรอบตาปนมหานรก ๔๐ ขุม
๗. ล้อมรอบมหาตาปนมหานรก ๔๐ ขุม
๘. ล้อมรอบอเวจีมหานรก ๔๐ ขุม
รวมเป็นยมโลกนรก ๓๒๐ ขุม
ในที่นี้ จักขอกล่าวแต่เพียงยมโลกนรกที่ตั้งอยู่ล้อมรอบสัญชีวมหานรก
เพียงทิศเดียว ซึ่งมี ๑๐ ขุมเท่านั้น เพราะว่ายมโลกทิศอื่นๆ ก็ดี และยมโลก-
นรกที่ล้อมเป็นบริวารในมหานรกอื่นๆ ก็ดีก็มีชื่อและมีการเสวยทุกข์โทษ
เหมือนกัน จะแตกต่างกันอยู่บ้างก็เพียงแต่ว่า มีการเสวยทุกข์โทษหนักเบาตาม
ชั้นของมหานรกนั้นๆ เท่านั้น เมื่อทราบและเข้าใจได้ เพียง ๑๐ ขุมในทิศเดียว
ก็เป็นอันทราบยมโลกในทิศอื่นและในชั้นอื่นทั้งหมด เพราะมีชื่อและลักษณะ
เหมือนๆ กันกับยมโลกทั้ง ๑๐ ขุมตามที่จะกล่าวต่อไปนี้
๑. โลหกุมภีนรก
ยมโลกนรกขุมที่ ๑ มีชื่อว่า โลหกุมภี ในนรกขุมนี้ มีหม้อเหล็กขนาดใหญ่
เท่าภูเขา ซึ่งเต็มไปด้วยน้ำแสบน้ำร้อนเดือดพล่านอยู่ตลอดเวลา ตั้งอยู่บน
เตาไฟใหญ่ นายนิรยบาลร่างกายใหญู่โตจับสัตว์นรกทั้งหลายที่ข้อเท้าเอาหัว
คว่ำลงแล้วหย่อนทิ้งลงไปในหม้อเหล็กนรกนั้นสัตว์นรกทั้งหลายโดนลงโทษเช่นนี้
ก็ได้รับทุกข์ทั้งแสบทั้งร้อน เสวยทุกขเวทนาอยางแลนสาหัส ถูกต้มเคี่ยวอยูใน
หม้อเหล็กนรก จนกว่าจะสิ้นกรรมชั่วที่ตนกระทำมา คือ เมื่อชาติก่อนตอนที่ยัง
เป็นมนุษย์ เคยทำกรรมชั่วจับเอาสัตว์เป็นๆ มาใส่ในหม้อร้อนให้ ตาย แล้วเอา
มากินเป็นอาหาร หรือมิฉะนั้นก็ทำชั่วหยาบอื่นๆ ควรจะเสวยทุกข์ในมหานรก
แล้ว แต่ภายหลังกลับลำนึกตนพยายามประกอบการกุศล บาปกรรมที่ติดอยู่ใน
จิตใจค่อยคลายลง จึงต้องมาได้รับทุกข์โทษเพียงมาเกิดในโลหกุมภีนรกนี้ มีตัว
อย่างเช่น พระเจ้าอชาตศัตรูผู้ทำปิตุฆาตกรรมแต่ปางบรรพ์
อชาตศัตรูราชา
เราท่านทั้งหลาย บรรดาที่เคารพนับถือพระพุทธศาลนาในปัจจุบันนี้ ย่อม
จะทราบได้ เป็นอย่างดีว่า องค์อชาตศัตรูนี้ เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าพิม
พิสาร เมื่อครั้งยังทรงเป็นพระราชกุมารรุ่นดรุณวัย ได้นับถือพระเทวทัตเป็น
อาจารย์ เพราะเห็นปาฏิหาริย์ที่พระเทวทัตสำแดง ในที่สุดพระเทวทัตก็วาง
แผนการอุบาทว์ โดยให้อชาตศัตรูกุมารนี้ เป็นกบฏ จับพระเจ้าพิมพิสารไปขัง
แล้วสั่งให้ลงโทษทรมาน จนพระราชบิดาสวรรคตลงในที่คุมขัง แล้วตั้งตนเป็น
พระเจ้าแผ่นดินเสียเอง ต่อมาภายหลังได้เข้าไปเฝ้าสมเด็จพระพุทธองค์ จึงทรง
สำนึกถึงความผิดที่ทรงทำแก่พระราชบิดา แล้วเศร้าเสียพระราชหฤทัยยิงนัก
หนา จึงทรงจำเริญพระราชศรัทธาปสาทะ อุตสาหะบำเพ็ญกุศลในพระศาลนา
มากมาย ถัาไม่มีกรรมซั่วมาติดตน ก็อาจจะได้ มรรคผลนิพพานแต่ก็ถูก
ปิตุฆาตกรรมมาประหารเสียจึงไม่ได้ ทั้ง ๆ ที่เป็นพุทธกาลพระพุทธเจ้ายังทรง
พระชนม์อยู่ ในครั้งลุดท้ายได้ทรงมีพระราชวโรกาสบำเพ็ญพระราชกุศล
ครั้งใหญ่ ยากที่ผู้อื่นจะกระทำได้เสมอเหมือน คือ ทรงรับเป็นพระบรม
ราชูปถัมภ์ ทรงเป็นเจ้าภาพในการสังคายนาพระไตรปิฎกครั้งแรกในโลก ซึ่ง
องค์พระสงฆ์ที่กระทำล้วนแต่เป็นพระอรหันต์ ผู้ทรงพระคุณอันประเสริฐทั้งสิ้น
นับว่าองค์อชาตศัตรูราชานี้ ได้ ทรงทำคุณประโยชน์ไว้ แก่พระพุทธศาสนา และ
แก่ปัจฉิมาชนตาชนผู้เกิดมาพบพระศาสนาในภายหลังเช่นเราท่านทั้งหลายใน
ปัจจุบันนี้ และต่อไปภายหน้าอีกเป็นอันมาก ยากที่ใครจะลืมเลือนได้ ครั้น
เสร็จสิ้นการสังคายนาพระธรรมวินัยแล้ว ก็ทรงมีพระราชศรัทธาปสาทะสรัาง
บุญกุศลอย่างอื่นอีกมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านส่วนพระองค์ทรงมี
ความเคารพเลื่อมใสรักใคร่พระมหากัสสปเถรเจัา องค์ลังฆวุฒาจารย์ผู้เป็น
ประธานในการลังคายนาครั้งนั้นเป็นยิ่งนัก ประดุจบุตรเคารพรักในบิดา ทั้งนี้จะ
พึงเห็นได้ ในตอนที่พระมหากัสสปเถรเจ้าปรินิพพาน พอได้ทรงทราบข่าว
ปรินิพพานเท่านั้น พระองค์ก็ถึงแก่วิลัญญีภาพสลบแล้วสลบอีก จนหมอหลวง
ต้องแก้ไขกันหลายครั้งหลายหน ด้วยความเศร้าเสียใจอาลัยรักใคร่ใน
พระมหาเถรเจ้าที่พระองค์ทรงเคารพอย่างสุดซึ้ง
ถึงจะทรงมีพระราชศรัทธาเลื่อมใสในพระบวรพระพุทธศาสนาได้ทรง
บำเพ็ญพระราชกุศลมากมายเห็นปานฉะนี้ แต่เมื่อถึงคราวที่จะทรงถึงชีพิตักษัย
ปิตุฆาตกรรมก็แล่นเข้ามาเป็นอุปัจเฉทนกรรมปิดเสียซึ่งกุศลที่ทรจทำไว้ทั้งปวง
แล้ว ก็กดขี่ฉุดคร่าสมเด็จพระมหากษัตริย์ให้ลงไปอุบัติเกิดในโลหภุมภีนรก ซึ่ง
เป็นยมโลกนรก ที่เป็นบริวารล้อมรอบซั้นนอกของอเวจีมหานรก จนบัดนี้
พระองค์ก็ยังทรงทนทุกข์ทรมานอยู่ในนรกโลหภุมภีนี้ มีคำพยากรณ์เป็น
อนาคตว่า พอพระองค์เสวยทุกขเวทนาอยู่ในโลหกุมภีนรกครบ ๖๐, ๐๐๐ ปี
แล้วก็จะพ้นจากนรกนั้นมาบังเกิดเป็นมนุษย์ ในอวสานชาติที่สุด จักได้ตรัสเป็น
พระปัจเจกพุทธเจ้า ทรงพระนามว่า พระชีวิดวิเศษ ในพุทธันดรอันเป็น
ระหว่างศาสนาสมเด็จพระสมณโคดมบรมครูแห่งเราทั้งหลายกับศาสนาของ
สมเด็จพระศรีอาริยเมตไตรยสัมมาสัมพุทธเจ้าในอนาคตภายหน้า
ผู้ที่มาเกิดในโลหกุมภีนรกนี้ บางทีนายนิรยบาลก็เอาเชือกเหล็กแดง
ลุกเป็นเปลวไฟไล่กระหวัดรัดคอ แล้วบิดจนกระทั่งคอขาดออกจากตัว แล้ว
เอาศีรษะที่ขาดนั้นลงทอดในหม้อเหล็กแดงให้ได้ทุกขเวทนาทั้งกายทั้งศีรษะ
แต่ก็หาได้ตายไม่ สัตว์นรกหัวด้วนอยู่บัดเดี๋ยวใจก็เกิดหัวใหม่ขึ้นมาแทน
นายนิรยบาลก็เอาเชือกเหล็กลุกเป็นเปลวไฟอันเก่านั่นแล กระหวัดรัดคอบิดให้
ขาด แล้วก็เอาลงทอดในหม้อนรกนั่นอีก ทำอยู่อย่างนี้ หลายครั้งหลายคาบ
เป็นหมื่นๆ ปี ไม่หยุดยั งตลอดวันตลอดคืน จนกว่าจะสิ้นโทษพ้นเวรกรรมที่ตน
ทำมา
๒. สิมพลีนรก
ต่อจากโลหกุมภีนรกไป ก็ถึงยมโลกนรกขุมที่ ๒ ซึ่งมีชี่อว่า สิมพลีนรก
ในนรกขุมนี้ ปรากฏเป็นป่าเต็มไปด้วยต้นงิ้วนรกทั้งหลาย ต้นงิ้วแต่ละต้นมี
หนามเหล็กคมเป็นกรดยาว ๑๖ องคุลี ลุกเป็นไฟอยู่เลมอเป็นนิตย์ ไม่มีวัน
ที่จะรู้ดับเลยสักครา ในนรกนี้เต็มไปด้วยสัตว์นรกหญิงและสัตว์นรกชาย บาง
ครั้งสัตว์นรกหญิงขึ้นไปคอยอยู่ข้างบนต้นงิ้วก่อน สัตว์นรกชายอยู่ใต้ต้นแหงน
ขึ้นไป เห็นหนามงิ้วอันน่าละพรึงกลัวก็ไม่กล้าขึ้น นายนิรยบาลทั้งหลายก็เงือด
เงื้อหอกดาบแหลนหลาวพลางขู่ตะคอกบังคับให้ขึ้น ด้วยอำนาจความกลัวเขาก็
ต้องจำใจป่ายปีนต้นงิ้ว ต้องฝ่าหนามงิ้วเลือดสาดทั่วกายา ครั นขึ้นช้า นายนิรย
บาลก็เอาหอกแทงเข้าที่ขา เอาด้ามหอกตีที่ศีรษะ ปากก็เร่งร องบังคับขับไล่
ให้ ขึ้นไปหาสัตว์นรกหญิงไวๆ เขาก็ตัองก้มหน าป่ายปีนขึ้นไปทีละน้อย หนามงิ้ว
อันแหลมคมก็ยิ่งบาดตัวตนเขาขาดทะลุมิหนำซ้ำยังร้อนระอุจนสุดจะทนทาน
เพราะว่าหนามนั้นเป็นเปลวไฟครั้นสุดจะอดทนหนักเข้าก็บ่ายหัวทำท่าจะ
ลงมา นายนิรยบาลก็เอาหอกแทงซำ กระหน่ำไม่เลือกที่แล้วร้องว่า
" สูมึงจงเร่งขึ้นไปหายอดชู้ของเจ้าที่อยู่บนปลายงิ้วโพ้น
จะกลับลงมาด้วยเหดุใดเล่า?"
เขาอดทนความเจ็บปวดมิได้ จึงอ้าปากพูดเถียงพูดวิงวอนนายนิรยบาลว่า
ข้าพเจ้าเจ็บปวดหนักหนา ขึ้นไปมิได้ ขอลงไปพักสักครู่มิได้ หรีอ? วิงวอน
ดังนี้ นายนิรยบาลจะได้ฟังเสียงก็หาไม่ กลับตีแทงกระหน่ำซ้ำลงไปอีก
ลัตว์นรกก็ต้องจำใจไต่ปีนขึ้นไปบนปลายต้นงิ้ว ทั้ง ๆ ที่ได้ รับความเจ็บปวด
หนักหนาปิ่มว่าจะขาดใจตาย ครั้นขึ้นไปถึงที่ปลายงิ้วเล่า ก็แลเห็นสัตว์นรก
หญิงนั้นกลับลงมาสู่เบื้องล่างรวดเร็วนักหนา
นายนิรยบาลทังหลาย ก็เงือดเงื้อศาลตราวุธบังคับให้ลัตว์นรกหญิงนั้น
ปีนขึ้นไปหาสัตว์นรกชายซึ่งเป็นยอดชู้อยู่เบื้องบน ครั้นทำรีรอไม่กล้าขึ้น
นายนิรยบาลก็ทบตีกระหน่ำแทงดัวยแหลนหลาวขับ ไล่ใหัขึ้นไป ทั้งๆ ที่
เลือดลาดท่วมตัวได้รับความเจ็บปวดทุกขเวทนานักหนา ครั้นพอขึ้นไปถึง
ก็กลับเห็นสัดว์นรกชายลงมาอยู่เบื้องล่างอีกเล่า เขาทั้งสองได้แต่เวียนขึ้นลง
หากันด้วยความลำบากอยู่อย่างนี้ จะได้อยู่ด้วยกันสักเพลานิดหนึ่งเป็นไม่มีเลย
นับเป็นเวลานานจนกว่าจะสิ้นกรรมที่ทำไว้
ลัตว์นรกบางตนบางพวก ขณะที่กำลังปีนป่ายขึ้นไปบนต้นงิ้วนั้น นอกจาก
จะถูกนายนิรยบาลคอยทิ่มแทงด้วยหอกด้วยแหลนหลาวแล้ว ก็ยังมีแร้งกา นรก
ซึ่งมีปากเป็นเหล็กคอยจิกทึ้งอวัยวะนอยใหญ่กินเป็นภักษาหาร ให้ได้รับ
ทุกขเวทนายิ่งขึ้น ครั้นลงมาข้างล่าง ก็ถูกสุนัขนรกตัวมหึมาฝูงใหญ่รุมกันแย่ง
กัน กัดกินเนื้อสัตว์นรกนั้น เป็นการช่วยนายนิรยบาลลงโทษอีกแรงหนึ่ง ต้อง
ได้รับความทุกข์แสนสาหัสอยู่อย่างนี้ นับเดือนปีได้นานหนักหนา
ที่ต้องมาเกิดในสิมพลีนรกนี้ ก็เพราะว่าเมื่อเป็นมนุษย์ได้ประพฤติล่วง
กาเมสุมิจฉาจาร คือ คบชู้สู่สาวผิดศีลธรรมประเวณี เป็นชายประพฤติเป็นชู้
กับภรรยาของผู้อื่น เป็นหญิงประพฤติเป็นชู้ กับสามีของหญิงอื่น หรือตนมี
สามีอยู่ แต่ยังมักมากในกามคุณ ไม่มีสติสัมปชัญญะ ไม่ประมาณตน ไม่เกรงต่อ
บาปกรรม ประพฤติอสัทธรรมด้วยการคบชู้ หรือชายมีภรรยาอยู่แต่ลุ่มหลง
ตามใจตน ประพฤตินอกใจภรรยาไปสู่หาเป็นชู้กับหญิงอื่น เช่นนี้เป็นต้น
ครั้นแตกกายทำลายขันธ์ จึงต้องมาเกิดเป็นสัตว์นรก เสวยทุกขเวทนาอยู่ใน
สิมพลีนรกนั้น จนกว่าจะสิ้นกรรมที่ทำไว้
๓. อสินขะนรก
ต่อจากสิมพลีนรกไป ก็ถึงยมโลกนรกที่ ๓ มีชื่อว่า อสินขะนรก สัตว์ที่
เกิดในนรกขุมนี้ มีรูปร่างแปลกพิกล เล็บมือเล็บเท้าของตนแหลมยาวเป็นอาวุธ
เป็นหอก เป็นดาบ เป็นจอบ เป็นเสียมอันคมกล้า เสวยทุกขเวทนาประหนึ่งเช่น
คนบ้าวิกลจริต บ้างนั่ง บ้างยืน เอาเล็บมือถากตะกุยเนื้อหนังของตนกินเป็น
อาหาร เป็นอยู่อย่างนี้ตลอดเวลา ได้สดับมาว่า สัตว์นรกทั้งหลายเหล่านี้
เมื่อครั้งเป็นมนุษย์กระทำอทินนาทาน ชอบลักเล็กขโมยน้อย ลักขโมยของ
ในที่สาธารณะ ของที่เขาถวายแด่พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ หรือลักขโมย
ของใช้ เช่น เสื้อผ้า อาหารที่เจ้าของเขาหวงแหนเป็นหนักหนา ครั้นตายแล้ว
จึงต้องมาเสวยทุกข์อยู่ในนรกขุมนี้จนกว่าจะสิ้นกรรม
๔. ตามโพทะนรก
ต่อจากอสินขะนรกไป ก็ถึงตามโพทะนรก ในนรกขุมนี้ มีหม้อเหล็ก
ต้มน้ำทองแดงอยู่มากมาย น้ำทองแดงกำลังเดือดพลุ่ง พร้อมกับมีก้อนกรวด
ก้อนหินปะปนอยู่ด้วยทุกๆ หม้อ สัตว์ใดมาตกอยู่ในนรกขุมนี้ นายนิรยบาลก็
จับให้นอนหงายเหนือแผ่นเหล็กอันรุ่งเรืองด้วยเปลวไฟ แล้วเอาน้ำทองแดง
พร้อมทั้งก้อนกรวดก้อนหินกรอกเข้าไปในปาก น้ำตกไปถึงไหน เช่น ถึงปาก
ถึงคอ ท้อง อวัยวะส่วนนั้นๆ ก็แตกเปื่อยพังทลาย แลัวก็กลับเกิดกลับเป็นขึ้น
มาอีก นายนิรยบาลก็เอาน้ำนรกนั่นกรอกเข้าไปอีก เฝ้าเลวยทุกขเวทนาอยู่
อย่างนี้วันแล้ววันเล่า ด้วยผลกรรมที่ทำไว้ในชาติก่อน คือ ในชาติก่อนนั้น
เขาเป็นคนใจอ่อนมัวเมาประมาทดื่มกินสุราเมรัย แสดงอาการคล้ายคนบ้า
เป็นนิจศีล จึงตัองมาดื่มกินน้ำทองแดงนรกพร้อมกับก้อนกรวดก้อนหินใน
นรกนี้ จนกว่าจะสิ้นกรรมที่ทำไว
๕. อโยคุฬะนรก
ต่อจากตามโพทะนรกไป ก็มาถึงอโยคุฬะนรก ในนรกขุมนี้ เต็มไปด้วย
ก้อนเหล็กแดงเกลื่อนกลาดไปหมด ไม่ว่ามองไปทางไหน มีแต่ก้อนเหล็กแดง
ลุกเป็นไฟทั้งสิ้น สัตว์นรกทั้งหลายล้วนแต่มีความหิวโหย ครั้นเห็นก้อน
เหล็กแดงก็ดีเนื้อดีใจ เพราะอกุศลบันดาลให้สัตว์นรกนั้นตาฟ้าฟางตาลาย
เหี่นก้อนเหล็กเป็นโภชนาหาร จึงรีบวิ่งเข้าไปยื้อแย่งกันกิน พอเคี้ยวกลืนเข้าไป
แล้วก็กลับกลายเป็นก้อนเหล็กแดงอันเรืองฤทธิ์ไหม้ ไล้พุงให้ขาดกระจัดกระจาย
เรี่ยรายออกมาต้องได้รับทุกขเวทนา เอามือกุมท้องร้องไห้ร้องครวญครางด้วย
ความเจ็บปวดเหลือคณนา
ได้ทราบมาว่า สัตว์นรกเหล่านั้น ชาติก่อนมีโลภเจตนาหนาแน่น แสดง
ตนว่าเป็นคนใจบุญใจกุศล เที่ยวป่าวร้องเรี่ยไร เอาทรัพย์เขามาว่าจะทำ
การกุศลสาธารณะ ครั้นได้ทรัพย์มาแล้วก็ยักยอกใช้สอยตามสะดวกสบายของ
ตนการกุศลก็ทำบ้าง ไม่ทำบ้างตามที่อ้างไว้ บางทีก็ไม่ทำเลย หลอกลวงเขา
ได้ด้วยเล่ห์ นึกว่าตนเป็นคนฉลาด จึงต้องพลาดท่ามาตกนรกขุมนี้ กินก้อน
เหล็กแดงด้วยความเข้าใจผิดว่าเป็นโภชนาหารอยู่วันแล้ววันเล่าด้วยความ
หิวโหยลุดประมาณ จนกว่าจะสิ้นกรรมที่ทำไว้
๖. ปิสสกปัพพตะนรก
ต่อจากอยคุฬะนรกไป ก็ถึงปิสสกปัพพตะนรก ในนรกขุมนี้มีภูเขาใหญ่
ตั้งอยู่ทั้ง ๔ ทิศ เป็น ภูเขาเคลื่อนที่ไม่หยุดหย่อน กลิ้งบดสัตว์ทั งหลายที่มาเกิด
ในที่นี่ ให้ บี้แบนกระดูกแตกละเอียด ถึงแก่ความตายแล้ว ก็กลับเป็นขึ้นมาใหม่
ให้ต้องทนทุกขเวทนาอยู่อย่างนี้ ตลอดวันตลอดคืนไม่ว่างเว้น
ที่ต้องมาทนทุกขเวทนาเห็นปานนี้ ก็เพราะในชาติก่อนเป็นใหญ่เป็นนาย
บ้าน นายอำเภอ เป็นเจ้าบ้านผ่านเมือง แต่ประพฤติตนเป็นคนอันธเพาลกดขี่
ข่มเหงราษฎร เช่น ทุบตีเขาเอาทรัพย์มาใหัเกินพระราชบัญญัติอัตรา ไม่มี
ความกรุณาแก่คนทั้งปวง ครั้นชีวิตปลิดปลงก็ลงมาเกิดในนรกขุมนี้ ถูกภูเขา
เหล็กนรกบดขยี้ ร่างกายให้ แตกทำลาย ตายแล้วเป็น เป็นแล้วตายซ้ำซากอยู่
อย่างนี้ จนกว่าจะสิ้นกรรมที่ทำไว้
๗. ธุสะนรก
ต่อจากปิสสกปัพพตะนรกไป ก็มาถึงธุสะนรก สัตว์ที่มาเกิดในขุมนรกนี้
ล้วนแต่มีความหิวกระหายน้ำทั้งสิ้น วิ่งวุ่นกระเลือกกระลนไปทั่วนรก ครานั้น
ก็ปรากฏมีสระเต็มไปด้วยน้ำ อันใสเย็นสะอาด สัตว์นรกทั้งหลายเห็นเข้าต่าง
ก็ดีเนื้อดีใจ วิ่งไปถึงแล้วกระโดดลงเพื่อจะกินจะอาบ ด้วยอำนาจกรรมบันดาลพอ
น้ำตกถึงท้องก็กลายเป็นแกลบเป็นข้าวลีบ ลุกเป็นเปลวไฟทั้ง ๆ ที่อยู่ในท้อง
ไหม้ไส้ใหญู่ไส้น้อย ตับปอดเครื่องใน ก็ไหลออกมาทางทวารเบื้องล่าง ให้ได้รับ
ความเจ็บปวด เสวยทุกขเวทนาแสนสาหัส ที่เป็นเช่นนี้ เพราะในชาติก่อน
เป็นคนคดโกง ไม่ซื่อสัตย์ เช่น เป็นพ่อคัา เอาของชั่วปนของดี เอาของดีปน
ของปลอมหลอกขายผู้อื่นด้วยโลภเจตนา จึงจำต้องมาตกนรกขุมนี้ เสวย
ทุกขเวทนาไปจนกว่าจะสิ้นกรรมที่ทำไว้
๘. สีตโลสิตะนรก
ต่อจากธุสะนรก ก็มาถึงสีตโลลิตะนรก ในนรกขุมนี้ มีนำ เย็นยะเยือก
ยิ่งกว่าความเย็นทั้งหลาย เมื่อสัตว์นรกตกลงไปก็ตายเพราะความเย็น ด้วย
อำนาจอกุศลกรรม ก็กลับเป็นขึ้นมาอีก แล้วจึงพากันคลานขึ้นมาข้างบน
เพื่อจะให้พ้นจากความเย็นอันจับขั้วหัวใจ นายนิรยบาลทั้งหลายก็จับสัตว์นรก
เหล่านั้นโยนลงไปในน้ำเย็นอีก พอตกลงไปถึงน้ำเย็นก็พากันตาย ร่างกาย
แตกพังทำลายไป แล้วก็กลับเป็นขึ้นมาเสวยกรรมอีกต่อไป
ได้สดับมาว่า ในชาติก่อน สัตว์นรกเหล่านี มีใจบาปหยาบช้า จับสัตว์ทั้ง
หลายโยนลงไปในบ่อ ในเหว ในสระน้ำ หรือมัดสัตว์ทิ้งน้ำ ใหัจมน้ำตาย ทำ
เพื่อนมนุษย์ด้วยกันให้ ได้รับความทุกข์เพราะน้ำ ครั้นแตกกายทำลายขันธ์ จึง
ต้องมาเสวยผลกรรม ถูกทรมานในนรกขุมนี้
๙. สุนขะนรก
ถัดจากนรกน้ำเย็น ก็เป็นนรกขุมที่ ๙ ซึ่งมีชื่อว่า สุนขะนรก ในนรกขุมนี้
เต็มไปด้วยสุนัขนรกทั้งหลาย และหมานรกนั้นมีอยู่ ๕ จำพวก คือ ๑. หมาดำ
๒. หมาขาว ๓. หมาเหลือง ๔. หมาแดง ๕. หมาลาย หมาทั้ง ๕ จำพวกนี้มี
รูปร่างใหญ่โต แลดูน่ากลัวนักหนา ส่งเลียงเห่าหอนดังฟ้าลั่นฟ้าร้อง สัตว์ที่
ต้องมาตกในนรกขุมนี้ ย่อมถูกสุนัขนรกทังหลายไล่ขบกัดไม่มีเวลาหยุดยั้ง
สุนัขเหล่านี มีกิริยาดุร้ายดุจดังหมาไล่เนื้อของพรานฉะนั้น
นอกจากหมานรกแล้ว ในนรกขุมนี้ ยังปรากฏมีฝูงแร้งและฝูงกาอยู่อีก
เป็นอันมาก แร้งกาเหล่านี้มีลักษณะแปลกประหลาด คือ ที่ปากและตีนเป็น
เหล็กลุกแดงเป็นเปลวไฟ แลดูน่ากลัว มันเหล่านั้น ย่อมบินมาจิกตรงลูกตา
และแหกหัวอกของสัตว์นรกทั้งหลายให้ แตกทำลายกระจุยกระจายและเคี้ยวกิน
กรรมยังไม่ลิ้นตราบใด ก็เกิดขึ้นมาใหม่ให้สัตว์เหี้ยมโหดในนรกทั้งหลายทั้งแร้ง
ทั้งกา และหมาหมู่ขบกัดเอาตามชอบใจไปกว่าจะสิ้นกรรม
ที่ต้องลงมาเกิดในนรกขุมนี้ ก็เพราะว่าในชาติก่อนเขาเป็นคนปากกล้า
สามานย์ โฉดเขลาเป็นพาลไม่ประมาณวาจา ด่าว่าบิดามารดา ปู่ย่า ตายาย
พี่สาว พี่ชาย ด้วยคำเจ็บแสบหรือพอโกรธขึ้นมา ก็ด่าว่าไม่เลือกหน้า ไม่ว่า
จะเป็นผู้เฒ่าผู้แก่ แม้ผู้มีศีล เช่น สมณะภิกษุสามเณรก็ไม่เลือก ด่าว่าเอา
ตามใจชอบแห่งตน ด้วยผลแห่งวจีทุจริตอันหยาบช้า จึงบันดาลให้มาเกิดใน
นรกขุมนี้ ต้องทนทุกขเวทนา ถูกแร้งกาและหมานรกกัดกินจนกว่าจะสิ้นกรรม
ที่ทำไว้
๑๐. ยันตปาสาณะนรก
ยมโลกนรกขุมลุดท้ายชื่อว่า ยันตปาสาณะนรก ในนรกขุมนี้ ปรากฏว่ามี
ภูเขา ๒ ลูก แต่เป็นภูเขาประหลาด คือ เป็นยนต์หมุนหันกระทบกันอยู่เสมอ
เป็นจังหวะไม่ขาดระยะ พอสัตว์มาเกิดในนรกนี้ แล้ว นายนิรยบาลผู้มีกายกำยำ
ล่ำลันใหญ่โตก็จับศีรษะสัตว์นรกนั้นใล่เข าไปในระหว่างภูเขายนต์ทั้ง ๒ ครั้น
ภูเขากระทบกัน ก็บีบกระทบศีรษะสัตว์นรกเหล่านั้นให้แตกละเอียด เลือดไหล
โซม ดุจหีบอ้อยยนต์ที่หีบอ้อยลดให้น้ำอ้อยไหลออกมาฉะนั้น สัตว์นรก
เมื่อได้ประสบการณ์ดังนี้ ก็ต้องได้รับทุกขเวทนาเหลือที่จะทนได้ ให้เจ็บปวด
กระวนกระวาย ตายแล้วก็กลับเป็นขึ้นมา ต้องเสวยทุกขเวทนาอย่อย่างนี้ จน
กว่าจะสิ้นกรรมที่ทำไว้
ได้ทราบมาว่า ชาติก่อนสัตว์นรกเหล่านี้ เป็นหญิงชายใจบาปหยาบช้า ตี
ด่าคู่ครองของตนด้วยความโกรธประทุษร้าย แล้วประพฤตินอกใจไปคบหาสามี
ภรรยาคนอื่นจึงต้องมาทนทุกข์อยู่ที่นี่จนกว่าจะลิ้นกรรมจึงจะไปเกิดในภูมิอื่นได้
ยมโลกนรกทั้ง ๑๐ ขุมที่กล่าวมานี คือ
๑. โลหกุมภีนรก
๒. สิมพลีนรก
๓. อสินขะนรก
๔. ตามโพทะนรก
๕. อโยคุฬะนรก
๖. ปิสสกปัพพตะนรก
๗. ธุละนรก
๘. สีตโลสิตะนรก
๙. สุนขะนรก
๑๐. ยันตปาสาณันรก
ยมโลกนรกทั้งหมดนี้ตั้งอยู่ตามลำดับถัดกันไป ต่อจากอุสสสุทนรกทั้ง ๔
ในทิศบูรพาเบื้องหน้าของสัญชีวมหานรก แม้ในทิศอื่นๆ อีก ๓ คือ ทิศหลัง
ซ้าย ขวา ก็มียมโลกนรกนี้ปรากฏต่อจากอุสสุทนรกที่กล่าวแล้วทิศละ ๑๐ ขุม
ซึ่งมีชื่อและลักษณะอย่างเดียวกัน จึงปรากฏว่า ในสัญชี วมหานรกนี้มียมโลก
นรกล้อมเป็นบริวารชั้นนอก ๔๐ ขุม นอกจากนี้ ยมโลกนรกยังมีปรากฏในมหา
นรกขุมอื่นอีก ๗ ขุม ขุมละ ๔๐ จึงรวมกันทั้งหมด เป็นยมโลกนรก ๓๒๐ ขุม
สัตว์นรกทั้งหลายที่ทำกรรมชั่วไว้มาก พอเสวยกรรมในมหานรกแล้ว
หากกรรมยังไม่สิ้น ก็ต้องมาเสวยผลกรรมชั่วในอุสสุทนรกอีก ถึงแม้อย่างนี้
หากกรรมยังไม่สิ้น ก็ต้องมาเสวยผลกรรมในยมโลกทั้ง ๑๐ ที่แวดล้อมมหานรก
นีอยู่ตามอำนาจของบาปกรรมที่ตนทำไว้ ครั้นสิ้นกรรมในนรกเหล่านี้แล้วเศษ
บาปยังให้ผลต้องไปเกิดในอบายภูมิอื่น คือ ต้องไปเกิดเป็นเปรตเป็นอสุรกาย
เป็นสัตว์เดียรัจฉาน ให้เสวยทุกขเวทนาในลถานที่นั้นๆ แล้ว จึงจะได้ มีโอกาส
กลับมาเกิดเป็นมนุษย์ตามเดิม
โลกันตนรก
ยังมีนรกพิเศษอีกขุมหนึ่งเป็นนรกขุมใหญ่ยิ่ง ซึ่งอยู่นอกจักรวาล สถานที่
ตั้งของนรกขุมนี้ อยู่ ในระหว่างโลกจักรวาล ๓ โลก! ถ้าจะเปรียบก็เหมือนดอก
ปทุมชาติ ๓ ดอก เอามาตั้งชิดติดกันเข้า ก็จะมีช่องว่างขึ้นในตอนกลาง จักรวาล
ต่าง ๆ ก็ตั้งชิดกันเร่นดอกปทุมชาตินั้น สถานที่ตรงช่องว่างนั้นแหละเป็น โล-
กันตนรก ซึ่งแปลว่านรกที่ตั้งอยู่สุดโลกจักรวาล
ในโลกันดนรกนั้นมีสภาพมืดมนยิ่งนัก แสงดาวเดือน แลแสงดวงตะวัน
ส่องไปไม่ถึง เป็นโลกมืดมนอันธการ สามารถห้ามเสียซึ่งความบังเกิดขึ้นแห่ง
จักษุวิญญาณ เปรียบปานเช่นคนหลับตาในคราวเดือนดับฉะนั้น เพราะอยู่นอก
จักรวาล พ้นจากโลกสวรรค์-โลกมนุษย์-โลกนรกออกไป
สัตว์ที่ไปเกิดในโลกันตนรกนี้ มีร่างกายใหญู่โต ทั้งมีเล็บมือเล็บเท้ายาว
ยิ่งนัก ต้องใช้เล็บมือเท้าเกาะอยู่ตามชายเชิงจักรวาล ห้อยโหนโยนตัวอยู่ชั่ว
นิรันดร์ เปรียบเช่นค้างคาวห้อยหัวอยู่บนกิ่งไม้ ครั้นได้ รับความทุกข์อันแสน
สาหัสเช่นนี้ เขาจึงได้ แต่รำพึงในใจว่า
"ทำไมตูจึงมาอย่ที่นี่ ๆชะรอยจะมีแต่ตูผู้เดียวดอกหรือ? "
การที่เขารำพึงเช่นนี้ก็เพราะมันมืดแสนมืด มองไม่เห็นเพื่อนสัตว์นรกด้วย
กัน หรือไม่เห็นอะไรเลยนั่นเอง ตลอดเวลาไม่ต้องทำอะไร มีแต่จะห้อยโหนโยน
ตัวเปะปะไปด้วยความหิวโหย ครั้นป่ายตะกายไปถูกมือกันและกันเข้าแล้ว ก็
สำคัญว่าพบอาหาร มีกิริยาขวนขวายคว้าฉวยจับกุมกัน ต่างตนต่างก็จะตะครุบ
กันกิน เมื่อต่างก็ปล้ำฟัดกันอยู่อย่างนี้ ไม่ช้าก็เผลอปล่อยมือที่เกาะอยู่ เลย
พากันพลัดตกลงไปข้างล่าง
บริเวณสถานที่เบื้องล่างที่เขาพลัดตกลงมานั้นมันไม่ใช่พื้นธรรมดา โดยที่แท้
เต็มไปด้วยน้ำกรดอันเย็นยะเยียบอย่างร้ายกาจยิ่งนัก ครั้นเขากอดคอพากัน
ตกลงมา พอถึงพึ้นน้ำบัดเดี๋ยวใจ ตัวตนร่างกายเขาก็เปื่อยแหลกลงสิ้นเพราะ
ฤทธิ์น้ำกรดเย็นนั้นกัดเอา ให้เหลวแหลกละลายเช่นก้อนอุจจาระซึ่งตกลงไป
ในน้ำฉะนั้น เขาก็ถึงความสิ้นใจตายในบัดใจ แล้วก็กลับเป็นตัวตนขึ้นมาเหมือน
เก่า ให้รู้ สึกหนาวเย็นเป็นกำลัง จึงรีบตะเกียกตะกายปีนป่ายขึ้นมาเกาะเชิงเขา
จักรวาลด้วยความลำบากยากเข็ญ แล้วก็ห้อยโหนโยนตัวหาอาหารด้วยความ
หิวโหยต่อไปอีกตามเดิม ครั้นพบปะกันเข้า ก็ตั้งหน้าแต่จะตะครบกันกินด้วย
สำคัญผิดคิดว่าเป็นอาหาร แล้วก็พากันกอดคอตกลงไปในน้ำกรดเย็นถึงแก่
ความตาย แล้วก็กลับเป็นขึ้นมาตามเดิม แต่เวียนตายเวียนเกิดด้วยความทุกข์
ทรมานอยู่อย่างนี้ ไม่มีวันสิ้นสุดชั่วพุทธันดรหนึ่ง จึงจะพ้นโทษจากนรกขุมนี้
มีเรื่องควรทราบ ที่จะขอกล่าวแทรกไว้ในที่นี้ ก็คือว่า องค์สมเด็จพระสัม-
มาสัมพุทธเจ้าได้ โปรดประทานพระพุทธฎีกาไว้ ว่า รุปฺปติ โข ภิกขเว เป็นต้น
ซึ่งแปลเป็นใจความว่า "ดูกรภิกษุทั้งหลาย! ที่ชื่อว่า รูป เพราะอรรถว่า เป็น
สิ่งที่จะต้องสลายฉิบหายไป เพราะความหนาวบ้างเพราะความร้อนบ้าง ดังนี้
จึงมีปัญหาว่า ที่ว่ารูปต้องสลายฉิบหายไปด้วยความหนาวนั้น อย่างไรกัน ?
ก็รูปของสัตว์ที่เกิดในโลกันตนรกนี่เอง ที่ต้องแตกสลาย ฉิบหายไปเพราะ
ความหนาว ก็จะไม่หนาวอย่างไรได้เล่า เพราะโลกันตนรกนี้ เป็นนรกน้ำกรด
เย็นโดยแท้ มีภาวะเย็นยะเยือกยิ่งนักเมื่อสัตว์นรกโลกันต์ทั้งหลายซึ่งใช้เล็บมือ
เล็บเท้าอันยาวเกี่ยวเกาะเชิงเขาจักรวาลห อยอยู่ ประดุจคัางคาวมีศีรษะห้อยลง
ในเบื้องต่ำ แล้วก็ปล้ำฟัดกันด้วยลำคัญว่าเป็นอาหาร พลัดตกลงมาในน้ำกรด
เย็นเบื้องล่าง พอรูปกายถูกน้ำกรดอย่างนี้แล้วจะไปเหลืออะไร! ก็มีแต่จะเปื่อย
พังสลายไปด้วยความหนาว เพราะน้ำกรดอันเย็นเหลือประมาณนั่นเอง
ได้ก่อกรรมทำเข็ญอะไรไว้เล่า จึงต้องมาอยู่ในโลกันตนรกนี้ ? ได้เคยทำ
กรรมร้ายกาจหยาบช้าลามกนัก คือ ประทุษร้ายทรมานบิดามารดา เพราะ
ปราศจากความกตัญญูกตเวที มีตามืดบอดไม่เห็นคุณท่านแม้แต่นิดหนึ่ง เกิด
ไม่พอใจขึ้นมาก็ทุบตีด่าว่าอยู่เป็นนิดย์หรือมีจิตหยาบช้า ทำการวางเพลิงเผา
วัดวาอารามทำใหัลมณะผู้ทรงศีลถึงแก่มรณกรรม อีกประการหนึ่งทำกรรม
ชั่วหนัก เช่น ประทุษร้ายผู้ทรงศีล หรือกระทำปาณาติบาตเป็นอาจิณทุกๆ วัน
อำนาจอกุศลกรรม จึงบันดาลให้ลงมาเกิดในโลกันตนรกนี้ ซึ่งมีปกติมืดอยู่เป็น
นิตย์ ต่อเมื่อมีพระพุทธเจ้ามาตรัสในโลก จึงจะมีโอกาสปรากฏเป็นแสงสว่าง
ขึ้นนิดหนึ่งชั่วฟ้าแลบ หรือชั่วระยะเวลามาตรว่าลัดนิ้วมือเดียวเท่านัน นีแหละ
โลกันตนรก!

สรุปนิรยภูมิ
บริวารนรกทั้งหลายที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ เป็นสถานที่ปราศจากความสุข
โดยสิ้นเชิงมีแต่ ความทุกข์ทรมานอย่างเดียวเท่านั้น เพื่อให้จำกันง่ายๆ ก็จะนำ
นรกทั้งหลายมากล่าวซำไว้อีกครั้งหนึ่งว่า นรกมีอยู่ทั้งหมด ๔๕๗ ขุม คือ
๑. มหานรก ๘ ขุม
๒. อุสสุทนรก ๑๒๘ ,,
๓. ยมโลกนรก ๓๒๐ ,,
๔. โลกันตนรก ๑ ,,
รวมกันเป็น ๔๕๗ ขุม
ลัตว์ที่เกิดในนรกเหล่านี้ ต้องเสวยทุกข์โทษอยู่สิ้นกาลช้านาน แต่จะนาน
เท่าใดนั้นไม่แน่นอน เพราะมันขึ้นอยู่กับบาปกรรมทีได้ กระทำไว้ ทั้งนี้ ย่อมเป็น
ไปตามนัยที่ว่า
อปาเยสุ หิ กมมเมว ปมาณ
ในอบายภูมิทั้งหลาย อกุศลที่ทำไว้นั่นเอง
เป็นเครื่องประมาณอายุของสัตว์
หมายความว่า ถ้าทำบาปกรรมไว้มาก ก็ต้องตกนรกอยู่นาน และต้อง
ตกนรกหลายขุม เช่น พอเสวยกรรมในมหานรกแลัว หากบาปกรรมยังไม่หมด
ก็ต้องไปเสวยกรรมในอุสสทนรก ยมโลกนรกเสวยทุกข์เรื่อยไปจนกว่าจะสิ้นกรรม
บางทีตกนรกขุมที่เป็นบริวารก่อนแล้วจึงมาตกมหานรกก็มี สุดแต่ว่ากรรมใด
จะให้ผลก่อน บางทีทำบาปไว้มาก ต้องตกนรกดะเรื่อยไปผ่านมหานรกทั้ง ๘ ขุม
ก็มี บางทีสัตว์ก็ตกนรกเพียง ๑ ขุม ๒ ขุม แล้วก็สิ้นกรรม เหมือนเช่น
พระเทวทัตท่านตกแต่มหานรกอเวจีเพียงขุมเดียวเท่านั้น ก็จะพ้นโทษกลับมา
เกิดเป็นมนุษย์ ในอวสานชาติสุดทัาย ก็จะได้ตรัสเป็นพระปัจเจกพุทธเจัามีนาม
ว่า พระอัฏฐิสระปัจเจกพุทธเจ้า ดังนี้ เป็นต้น
ถ้าทำบาปกรรมไว้น้อย เพียงมาตกนรกได้ไม่นาน กุศลกรรมที่ตนทำไว้
บันดาลให้ระลึกถึงบุญกุศลนั้นขึ้นมา ก็เปลี่ยนสภาพจากสัตว์นรก ไปอุบัติเกิดใน
ภูมิอื่นต่อไป จึงสรุปความได้ว่าจะเสวยทุกข์โทษอยู่ในนรกนานช้าเพียงใด นั่น
ก็สุดแต่กุศลกรรมที่ทำไว้ เป็นประมาณ
ก่อนที่จะหมดเรื่องนิรยภูมินี้ ขอกล่าวย้ำ อีกทีเพื่อเป็นเครื่องชี้ทางว่า
การที่จะไปเกิดในโลกนรกได้ ก็เพราะทำบาปกรรมความชั่วในไตรทวาร คือ
บาปทางกาย ๑ บาปทางวาจา ๑ บาปทางใจ ๑ ถ้าใครทำบาปทั้ง ๓ ทางนี้
ต้องไปเสวยทุกข์โทษไปเกิดในนรกแน่นอน เพราะมีพระพุทธวจนะตรัสไว้ว่า
นิรยํ ปาปกมมิโน (คนทำบาปไว้ต้องลงไปเกิดในนรก) ในข้อนี้ พึงเห็นตัวอย่าง
ดังต่อไปนี้
๑. บุคคลที่กระทำปาณาติบาต คือ ฆ่าสัตว์ตัดชีวิตเขาเป็นประจำ ครั้น
สิ้นชีวิตตายไป ผลกรรมย่อมจะทำให้ไปเกิดในสัญชีวมหานรก
๒. บุคคลที่จะทำอทินนาทาน คือ ประพฤติเป็นโจร เป็นขโมย ลักเล็ก
ขโมยน้อยเขาเป็นอาชีพ ย่อมถูกกรรมชักนำไปเกิดในกาฬสุตตมหานรก
๓. บุคคลที่กระทำกาเมสุมิจฉาจาร คือ ประกอบด้วยราคะดำฤษณา
ประพฤติผิดประเวณีเป็นประจำ ย่อมนำตนไปเกิดในสังฆาฏมหานรก
๔. บุคคลที่กระทำมุสาวาท คือ ประพฤติวจีทุจริต ทำผิดทางวาจาเป็น
ประจำ ครั้นสิ้นชีวิต กรรมก็จะผลิตผลให้ไปเกิดในโรรุวมหานรก
๕. บุคคลที่ดื่มสุราเมรัยให้เกิดความมัวเมาประมาท ขาดสติสัมปชัญญะ
เป็นประจำ ย่อมเป็นปัจจัยนำตนไปเกิดในมหาโรรุวมหานรก
เท่าที่กล่าวมานี้ เพียงแต่ชี้ ให้เห็นบาปอย่างย่อๆ ว่าเป็นเครื่องนำไปเกิด
ในนรกได้ อย่างไร ถ้าใครไม่สมัครใจจะเป็นสัตว์นรก ก็จงอย่าทำบาป อย่าทำ
ความชั่วทั้งหมดอย่างเด็ดขาดถึงแม้เป็นบาปหรือกรรมชั่วเล็กน้อยก็จงอย่าประมาท
อย่ากระทำเพราะขึ้นชื่อว่าบาปอกุศลกรรมแล้ว ย่อมนำไปเกิดในนิรยภูมิโลก
นรกได้ทั้งนั้น
พรรณนาในนิรยภูมิ เห็นว่าสมควรที่จะยุติได้แล้ว จึงขอยุติลง ด้วย
ประการฉะนี้