วิถี แห่ง การปฏิบัติ วิถี แห่ง พระอาจารย์ "มั่น" วิถี แห่ง กิริยาแห่งจิต

​

หนังสือ "รำลึกวันวาน" ของ พระอาจารย์ทองคำ จารุวัณโณ มีความพิสดารนอกเหนือไปจากหนังสือสำนวนอื่น

ตรงมีการนำ "คำสนทนา" ที่ลงลึกในรายละเอียด

เป็น ปุจฉา ของ พระอาจารย์ทองคำ จารุวัณโณ เอง และเป็น วิสัชนา จาก พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต

นั่นก็คือ เป็นอรรถาธิบายจากคำบอกเล่าที่ว่า

"ขณะนั้นจิตได้หมุนเป็นปรากฏการณ์แปลกประหลาดซึ่งไม่เคยมีมาก่อน กิริยาของจิตที่เป็นอย่างนั้นเป็นไปโดยไม่ได้ไปแต่ง เป็นผลเกิดจากการอบรมภาวนา เจริญมรรคมีองค์ 8 ให้ต่อเนื่อง เป็นไปพร้อมเพื่อความรู้ยิ่ง เพื่อความตรัสรู้พร้อมเพื่อความดับสนิท ย่อมเป็นไปพร้อมๆ หรือเป็นไปพร้อมๆ อยู่แล้วแต่จะว่ากัน"

ที่ว่ามีความพิสดารเพิ่มเติมเพราะ พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต ได้เล่าด้วยว่า

"อาการของจิตที่เราพูดกันส่วนใหญ่จะเข้าใจว่ามีอาการยืดยาวไปเหมือนเชือกล่ามวัวล่ามควาย หรือขว้างไปเหมือนหมาคาบบั้งข้าวหลามก็หาไม่ ลักษณะอาการของจิตก็คือ เกิดดับ เกิดดับอย่างต่อเนื่อง ยกอยู่ในฌานหรือเสวยผลแห่งมรรคที่เจริญแล้วเท่านั้น"

ท่านบอกด้วยว่า

"ลักษณะของจิตที่เป็นอย่างนี้เรียกว่า โคตรญาณ คือญาณความรู้ที่ก้าวข้ามจากปุถุชนโคตรก้าวสู่อริยโคตร เป็นปฐมมรรคโสดาปัตติพล เป็นพระโสดาบัน"

"เป็นกิริยาของจิตซึ่งเป็นผลมาจากการปฏิบัติธรรม ภาวนา อบรมมรรค 8 หรือมรรคมีองค์ 8 คือ ศีล สมาธิ ปัญญา"

พระอาจารย์ทองคำ จารุวัณโณ ถามว่า "อริยบุคคลต้องเป็นอย่างนี้ทั้งหมดหรือ"

"ไม่เป็นอย่างนั้น" พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต ตอบ

"จะรู้แจ้งสัจธรรมไม่ได้ จะรู้ได้อย่างไร ความตรัสรู้ จะเป็นสัมพุทธะและสาวกอนุพุทธะก็เป็นแนวเดียวกัน จึงเป็นอริยบุคคลได้"

พระอาจารย์ทองคำ จารุวัณโณ ถามต่อไปว่า

"ครั้งพุทธกาลนางวิสาขาพร้อมบริวารฟังธรรมจากพระพุทธเจ้า ว่ากันว่า พากันยืนฟังกลางถนนพอเทศน์เสร็จก็สำเร็จกันแล้ว ดูรวดเร็วนัก ท่านเหล่านั้นจะรู้ตัวหรือเปล่า"

"พระพุทธเจ้าชั้นบรมครู พระองค์ทำได้ไม่เหมือนพวกเราสอนจนปากเปียกปากแฉะก็ยังไม่รู้" คำตอบ

"แล้วท่านเหล่านั้นจะรู้ตัวหรือเปล่า" ถามย้ำอีก

"ในเบื้องต้นอาจไม่รู้ตัวเพราะเขาเหล่านั้นฌานยังอ่อน ภายหลังจึงรู้ตัวได้ เพราะเหตุนี้พระโสดาบันจึงปิดประตูอบายภูมิ 4 ได้ ท่านเหล่านั้นดำรงตนอยู่ในสรณะและศีล 5 อย่างมั่นคง กิริยา วาจา และใจที่เคยเป็นอกุศล กายฆ่าสัตว์ วาจากกลุ่มมุสาและใจเป็นอกุศลวิตก ที่เคยชินมานานหลายภพหลายชาติ พอจิตก้าวสู่อริยวังสปฏิทาอกุศลเหล่านั้นจะเกิดขึ้นก็จะมีญาณเกิดขึ้นห้าม เป็นหิริโอตตัปปะมากางกั้นไว้ ฉะนั้นพระโสดาบันจึงปิดประตูอบายภูมิได้"

พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต กล่าวต่อไปว่า

"แม้แต่ท่านภัททวัคคีย์พร้อมสหายทั้ง 30 เดินทางไปเที่ยวป่าไร่ฝ้ายพบพระพุทธเจ้าได้ฟังธรรมสำเร็จแค่พระโสดาบันบวชเป็นเอหิภิกขุพระพุทธองค์ยังส่งไปประกาศพระศาสนาได้ ต่อมาเมื่อมาเฝ้าพระพุทธเจ้าในวันเพ็ญ เดือน 3 ทรงแสดงพระโอวาทปาฏิโมกข์จึงได้สำเร็จเป็นพระอรหันต์"

ทั้งหมดนี้เป็นเหตุการณ์ในพรรษาที่ 3 ณ วัดเลียบ อุบลราชธานี

เป็นผลอันปรากฏขึ้นระหว่างการปฏิบัติตามแนวทาง พุทโธ พุทโธ ซึ่ง พระอาจารย์เสาร์ กันตสีโล เป็นผู้ชี้แนะ

เป็นการปฏิบัติภายหลังการทำงานเลื่อยไม้ ไสกบ

เป็นการปฏิบัติในห้วงที่พบว่า ในการฉันเพลวันหนึ่งเมื่อฉันเข้าไปแล้วก็เกิดปวดท้องเป็นเวลาชั่วโมงจึงสามารถไปทำงานกับเพื่อนๆ ได้

เลยตัดสินใจฉันแต่หนเดียว

ท่านเล่าว่า "ตั้งแต่นั้นมาทำงานก็ไม่เหนื่อย ไม่หิว ทำวัตรสวดมนต์เช้าเย็นตามกฎของวัดไม่เคยขาด"

ข้อวัตรส่วนตัวก็มีเดินจงกรม นั่งสมาธิก็ไม่ขาด

ระหว่างที่ภาวนาบท พุทโธ พุทโธ ตามแนวทางที่ พระอาจารย์เสาร์ กันตสีโล ชี้แนะนั้นเอง จิตก็รวมเป็นสมาธิ เป็นอัปปนาสมาธิปฐมฌานอุคคหนิมิต กระทั่งนำไปสู่การปฏิบัติซ้ำแล้วซ้ำเล่าจนมีบทสรุป

เป็นบทสรุปก่อนหารือร่วมกับ พระอาจารย์เสาร์ กันตสีโล เพื่อเดินทางไปศึกษาเพิ่มเติม ณ มหานครกรุงเทพฯ


ที่มา @ มติชน