วิถีแห่งพระอาจารย์ใหญ่

มีบทสรุป "ต่าง" ในเรื่องวันเวลาการจำพรรษาที่ถ้ำภูผากูดของ พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต เล็กน้อย

พระอาจารย์ทองคำ จารุวัณโณ ระบุว่า เป็นปี 2457

ขณะที่ พระญาณวิริยาจารย์ (พระอาจารย์วิริยังค์) ระบุว่า เป็นปี 2459

กระนั้น เมื่อตรวจสอบกับหนังสือ "บูรพาจารย์" ซึ่งจัดดำเนินงานและจัดพิมพ์โดย มูลนิธิพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต ฉบับพิมพ์ ครั้งที่ 2 เมื่อปี 2544

ก็ระบุว่าเป็นปี 2459 พร้อมทั้งบรรยายใต้ภาพถ้ำภูผากูดว่า

"ปี พ.ศ.2459 ท่านพระอาจารย์มั่นได้ไปจำพรรษากับด้วยท่านพระอาจารย์เสาร์ท่านพระอาจารย์ที่ท่านเคารพรักยิ่ง ซึ่งท่านได้ปฏิบัติ "อาจริยวัตร" ตั้งแต่ ล้างบาตร ซักจีวร ตักน้ำ ฯลฯ ถวายท่านพระอาจารย์เสาร์ทุกอย่างเหมือนพระบวชใหม่ แม้ท่านจะมีอายุพรรษา 20 กว่าปีแล้ว"

ขณะเดียวกัน ก็ได้บอกด้วยว่า

"และ ณ ที่นี้ ท่านได้ถวายความรู้แด่ท่านพระอาจารย์เสาร์เรื่องที่ท่านพระอาจารย์เสาร์ปรารถนาความเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้าด้วย"

ความปรารถนาในความเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้าของ พระอาจารย์เสาร์ กันตสีโล นั้นนอกเหนือไปจากที่ปรากฏในสำนวนเขียน พระญาณวิริยาจารย์ แล้ว

ยังปรากฏในสำนวนเขียน พระมหาบัว ญาณสัมปันโน อีกด้วย

"ท่านเล่าว่า ท่านพระอาจารย์เสาร์เดิม ท่านปรารถนาเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า เวลาออกบำเพ็ญพอเร่งความเพียรเข้ามากๆ ใจรู้สึกประหวัดๆ ถึงความปรารถนาเดิมเพื่อความเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้า แสดงออกเป็นเชิงอาลัยเสียดาย ยังไม่อยากไปนิพพาน"

"ท่านเห็นว่าเป็นอุปสรรคต่อความเพียรเพื่อความรู้แจ้งซึ่งพระนิพพานในชาติปัจจุบันนี้ ท่านเลยอธิษฐานของดจากความปรารถนานั้น และขอประมวลมาเพื่อความรู้แจ้งซึ่งพระนิพพานในชาตินี้ ไม่ขอเกิดมารับความทุกข์ทรมานในภพชาติต่างๆ อีกต่อไป"

"พอท่านปล่อยวางความปรารถนาเดิมแล้ว การบำเพ็ญเพียรรู้สึกสะดวกแลเห็นผลไปเป็นลำดับ ไม่มีอารมณ์เครื่องเกาะเกี่ยวเหมือนแต่ก่อน สุดท้ายท่านก็บรรลุถึงแดนแห่งความเกษมดังใจหมาย"

"แต่การแนะนำสั่งสอนผู้อื่นท่านไม่ค่อยมีความรู้แตกฉานกว้างขวางนัก ทั้งนี้อาจเป็นไปตามภูมินิสัยเดิมของท่านที่มุ่งเป็นพระปัจเจกพุทธเจ้าซึ่งตรัสรู้เองชอบแต่ไม่สนใจสั่งสอนใครก็ได้"

สถานการณ์ของ พระอาจารย์เสาร์ กันตสีโล ในห้วงเวลานี้จะสามารถมองเห็นภาพได้ชัดขึ้นเมื่อศึกษาจากสำนวนของ พระญาณวิริยาจารย์ อันเป็นรายละเอียดการแลกเปลี่ยนสนทนาธรรมระหว่าง พระอาจารย์เสาร์ กันตสีโล กับ พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต ที่ถ้ำภูผากูด

โปรดอ่าน

อยู่มาวันหนึ่งท่าน อาจารย์เสาร์ กันตสีโล ได้ไปนั่งอยู่ที่สงัดเฉพาะองค์เดียว

เริ่มด้วยการพิจารณาถึงอริยสัจจ์ โดยอุบายอย่างหนึ่งคือ การพิจารณากายจนชัดแจ้งประจักษ์เกิดนิพพิทาญาณความเบื่อหน่ายขึ้น

และท่านก็เริ่มดำเนินจิตเจริญให้มาก กระทำให้มากจนเป็นญาณ สามารถทวนกระแสมาถึงที่ตั้งของจิตได้

และวันนั้นท่านก็ตัดเสียซึ่งความสงสัยได้อย่างเด็ดขาด

เมื่อได้รับการอธิบายจากท่าน อาจารย์มั่น ภูริทัตโต ซ้ำอีกว่า เมื่อเป็นเช่นนั้นก็ควรจะเจริญให้มากจนกว่าจะพอแก่ความต้องการ

เมื่อจวนจะถึงกาลปวารณาออกพรรษาท่านก็ทราบชัดถึงความเป็นจริงทุกประการ

และท่านก็บอกแก่ท่าน อาจารย์มั่น ภูริทัตโต ว่าเราได้เลิกการปรารถนาพระปัจเจกโพธิแล้ว และเราก็ได้เห็นธรรมจริงแล้ว

เมื่อท่าน อาจารย์มั่น ภูริทัตโต ได้ฟังก็ได้พูดให้ความแน่ใจว่า เป็นจริงเช่นนั้นแล้วต่างก็มีความอิ่มเอิบในธรรม

ระยะเวลานั้นท่าน อาจารย์มั่น ภูริทัตโต ท่านมีพรรษา 26 พรรษา

ท่านได้ปฏิบัติท่าน อาจารย์เสาร์ กันตสีโล เหมือนกับท่านเป็นพระใหม่ คือปฏิบัติตั้งแต่การล้างบาตร ซักจีวร ปูที่นอน ตักน้ำถวายสรง ถูหลัง ทุกประการ

แม้อาจารย์เสาร์จะห้ามไม่ให้ทำแต่ท่านก็ปฏิบัติได้โดยมิได้แข็งกระด้างแต่ประการใด

นั่นเป็นสถานการณ์ในพรรษาที่ 26 ของ พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต

เป็นรายละเอียดที่ พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต สนทนาและแลกเปลี่ยนประสบการณ์การปฏิบัติกับ พระอาจารย์เสาร์ กันตสีโล ซึ่งเป็นอาจารย์ของท่าน

เป็นความงดงามยิ่งในเส้นทางสายธรรม

 

พระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต