เรื่องเด่น พระพุทธเจ้าท่านเคยเสวยพระชาติเป็นอะไรกันบ้าง?

… อคฺโคหมสฺมิ โลกสฺส,
เชฏฺโฐหมสฺมิ โลกสฺส,
เสฏฺโฐหมสฺมิ โลกสฺส,
อยมนฺติมา ชาติ,
นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโวฯ

… เราคือผู้เลิศของโลก
เราคือผู้เจริญที่สุดของโลก
เราคือผู้ประเสริฐที่สุดของโลก
ชาตินี้เป็นชาติสุดท้าย
บัดนี้ ภพใหม่ไม่มีอีกต่อไป

อ้างอิงที่มาจาก: อัจฉริยัพภูตธัมมสูตร พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาส เล่มที่ ๑๔ ข้อที่ ๒๐๗



ก่อนที่พระพุทธเจ้าท่านจะตรัสรู้พระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ พระองค์ท่านท่องเที่ยวในภพภูมิต่างๆ นับแสนโกฏิชาติ เป็นคนบ้าง เทพบ้าง สัตว์บ้าง เท่าที่พบในชาดกเรื่องต่างๆ จำนวน ๕๔๗ เรื่อง...



พระโพธิสัตว์ท่านได้ทรงบำเพ็ญพระบารมีมาถึง ๒๐ อสงไขย หนึ่งแสนมหากัป จำเดิมตั้งแต่ท่านทรงดำริเป็นพระพุทธเจ้า จนถึง ๔ อสงไขย หนึ่งแสนมหากัปสุดท้ายที่เป็นสุเมธดาบส ซึ่งทรงบำเพ็ญพระบารมีมามากมายมหาศาล ทรงประกอบคุณงามความดีมากมาย กว่าจะได้เป็นพระพุทธเจ้า



พระพุทธเจ้าท่านได้เสวยพระชาติต่างๆ ดังนี้

พรหม ๑ ครั้ง
พระอินทร์ ๑๗ ครั้ง

เทวดา ๔๔ ครั้ง
คือ รุกขเทวดา ๓๐ ครั้ง
เทวดาทั่วไป ๗ ครั้ง
เทพบุตร ๓ ครั้ง
สมุทรเทวดา ๓ ครั้ง
อากาศเทวดา ๑ ครั้ง



มนุษย์ชั้นสูง ๑๘๔ ครั้ง
คือ จักรพรรดิราชาและพระราชา ๔๔ ครั้ง
พระโอรสของพระราชา ๒๓ ครั้ง
พรามหมณ์ พราหมณ์มหาศาล ๓๘ ครั้ง
อาจารย์ทิศาปาโมกข์ ๑๘ ครั้ง
ปุโรหิต ๑๘ ครั้ง
อามาตย์ มหาอามาตย์ ๑๕ ครั้ง
บัณฑิต ๑๒ ครั้ง
ราชเสวก ๑๐ ครั้ง
พระยา ๕ ครั้ง
ราชครู ๒ ครั้ง
พนักงาน ๑ ครั้ง
เจ้าหน้าที่ป่าไม้ ๑ ครั้ง

มนุษย์ทั่วไป ๘๐ ครั้ง
คือ เศรษฐี บุตรเศรษฐี กฎุมพี ๓๐ ครั้ง
พ่อค้า ๑๖ ครั้ง
กุมาร ๖ ครั้ง
คนจนเข็ญใจ ๔ ครั้ง
ชาวนา ๓ ครั้ง
มาณพ ๓ ครั้ง
จัณฑาล ๓ ครั้ง
โจรและนายโจร ๓ ครั้ง
คนสอนช้าง ๒ ครั้ง
หมองู ๑ ครั้ง
ช่างทอง ๑ ครั้ง
ช่างหม้อ ๑ ครั้ง
ช่างตัดผม ๑ ครั้ง
นายขมังธนู ๑ ครั้ง
คนตีกลอง ๑ ครั้ง
นักเลงสุรา ๑ ครั้ง
นักกระโดด ๑ ครั้ง
คนงาน ๑ ครั้ง
ประชาชนทั่วไป ๑ ครั้ง
อาจารย์ดีดพิณ ๑ ครั้ง

มนุษย์ออกบวช ๖๖ ครั้ง
คือ พระดาบส ๔๐ ครั้ง
ฤาษี ๒๕ ครั้ง
ปริพาชก ๑ ครั้ง



เดรัชฉาน ๑๑๔ ครั้งแยกเป็น สัตว์ป่า สัตว์บ้าน สัตว์ปีก สัตว์เลื้อยคลาน สัตว์น้ำ

สัตว์ป่า

วานร วานรเผือกและพระยาวานร ๑๖ ครั้ง
ราชสีห์ พระยาราชสีห์ ๙ ครั้ง
เนื้อทรายทอง พระยาเนื้อ ๘ ครั้ง
ช้าง ช้างแก้ว พระยาช้าง และพระยาช้างเผือก ๗ ครั้ง
สุนัขจิ้งจอก ๒ ครั้ง
กวาง กวางทอง ๒ ครั้ง
พระยาหนู ๒ ครั้ง
กระบือ ๑ ครั้ง
กระต่าย ๑ ครั้ง
กบ ๑ ครั้ง

สัตว์บ้าน

ม้า พระยาม้า ๔ ครั้ง
โค โคอุสภะ ๔ ครั้ง
สุกร ๑ ครั้ง
สุนัขบ้าน ๑ ครั้ง

สัตว์ปีก

หงส์ พระยาหงส์ หงส์ทอง พระยาหงส์ทอง ๘ ครั้ง
พระยานก ๓ ครั้ง
นกกระจาบ ๓ ครั้ง
นกยูง นกยูงทอง ๓ ครั้ง
พระยากา ๒ ครั้ง
นกสุวโปดก ๒ ครั้ง (นกแก้ว หรือนกแขกเต้า)
พระยาครุฑ ๒ ครั้ง
พระยาไก่ พระยาไก่ป่า ๒ ครั้ง
นกดุเหว่า ๒ ครั้ง
นกหัวขวาน ๒ ครั้ง
นกกระทา ๒ ครั้ง
นกจากพราก ๒ ครั้ง
พระยานกออก ๑ ครั้ง
นกกาน้ำ ๑ ครั้ง
นกขมิ้น ๑ ครั้ง
นกมูลโค ๑ ครั้ง

สัตว์เลื้อยคลาน

ตะกวด (เหี้ย) พระยาเหี้ย ๓ ครั้ง
พญานาค ๓ ครั้ง

สัตว์น้ำ

ปลา พระยาปลา ๓ ครั้ง

ส่วนในอรรถชาดก (ชาตกัฏฐกถา) กล่าวถึงการเสวยพระชาติของพระองค์ไว้เป็นจำนวนมากเช่นกัน

โดยเฉพาะที่พูดถึงการเสวยพระชาติเป็นสัตว์ถึง ๑๒๓ ครั้ง ในสัตว์ ๓๕ ประเภท ในขณะที่พระไตรปิฎกซึ่งเป็นชั้นบาลี พระพุทธเจ้าเสวยพระชาติเป็นสัตว์ต่าง ๆ ๑๑๕ ครั้ง ในสัตว์ ๓๖ ประเภท

จะเห็นว่าการเสวยพระชาติในกำเนิดสัตว์ต่างๆ ที่ปรากฏในพระไตรปิฎกและอรรถกาบางพระชาติไม่เท่ากัน แต่ในการบำเพ็ญบารมีจริงๆ มากมายกว่านั้นมากๆ เพราะพระองค์ท่านต้องเสวยพระชาติมามากมายจนกว่าบารมีจะเต็มและสำเร็จ...



Credit: ขอขอบพระคุณที่มาจาก อรรถชาดก ชาตกัฏฐกถา และ วิเคราะห์การบำเพ็ญบารมีของพระโพธิสัตว์ในนิบาตชาดก