พระปางลีลา ศิลปะสุโขทัย วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ อ.ศรีสัชนาลัย : คติสัญลักษณ์สถาปัตยกรรม

พระปางลีลา – พระพุทธรูปปูนปั้นปางลีลา (อุเทสิกเจดีย์) ที่สวยงามองค์หนึ่งของศิลปะสุโขทัย ที่ประดิษฐานอยู่ ณ มณฑปพระสี่อิริยาบถ หลังพระธาตุมุเตา ด้านหลังสุดบริเวณวัด เป็นพระพุทธรูปปางลีลาที่งดงาม มีอิริยาบถดังการเคลื่อนไหวที่ สง่างาม การจัดวางการสะบัดแขนไปด้านหลังดูประหนึ่งพระพุทธรูปองค์นี้ยังเคลื่อนไหวอย่างสงบ เยือกเย็น


ภาพจากกรมศิลปากร

พระสี่อิริยาบถของพระวิหารหลังนี้ก็คือ บทของการฝึกการศึกษา การตั้งสติ สมาธิ และวิปัสสนาญาณ ถึงอาการทั้ง 4 นั่ง ยืน เดิน นอน ในมหาสติปัฏฐาน 4 ที่เรียกว่า กายานุปัสสนา ที่เห็นว่ารูปในอาการทั้งสี่นั้นไม่เที่ยง ไม่มั่นคง มีการเปลี่ยนแปลง เรียกว่าเกิดดับจากรูปหนึ่งไปอีกรูปหนึ่งตลอดเวลา



จนเข้าใจว่า “สิ่งที่ปรากฏแก่เธอนั้น เป็นเพียงความรู้สึกหรือความระลึกได้ (ว่ามิใช่รูป มิใช่ตัวตน ดังนั้น เมื่อมิใช่รูป มิใช่ตัวตน สักแต่เป็นที่ปรากฏ) ตัณหา (คือความอยากอันมีความเกิดอีกเป็นธรรมดา เจือด้วยกำหนัด ด้วยราคะ) และอุปาทาน (ขันธ์ 5 ความยึดมั่น ถือมั่น) ย่อมอาศัยเธอมิได้ (คือไม่มีความยึดติดในรูป รส กลิ่น เสียง สัมผัส และอารมณ์)

ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์


ขอขอบคุณที่มา
https://www.khaosod.co.th/amulets/news_2905947