นับถอยหลัง...เพื่อเผชิญความตายอย่างสงบ

เมื่อบอกเพื่อนๆ ว่าจะไปอบรมเชิงปฏิบัติการเรื่อง "เผชิญความตายอย่างสงบ" กับเครือข่ายชาวพุทธเพื่อพระพุทธศาสนาและสังคมไทย และเสมสิกขาลัย เพื่อนถามทันทีว่า "ไปอบรมเรื่องอะไร ทำไมชื่อน่ากลัวจัง" ฉันตอบเพื่อนไปว่า "ไม่เห็นจะน่ากลัวตรงไหน ทุกคนล้วนต้องตายด้วยกันทั้งนั้น ที่เธอรู้สึกว่าความตายเป็นเรื่องน่ากลัวเพราะเธอไม่ได้ทำความรู้จักคุ้นเคยกับมันต่างหาก"

เพื่อนของฉันก็เหมือนกับคนส่วนใหญ่ในสังคมปัจจุบันที่มองว่าความตายเป็นเรื่องน่ากลัว เป็นความอุจาด เป็นความสูญเสีย และเป็นเรื่องไม่เป็นมงคล ไม่สมควรหยิบยกขึ้นมาพูดถึงให้เป็นลางร้าย ส่วนหนึ่งเป็นเพราะการศึกษา ค่านิยม ความเชื่อ และวิทยาการสมัยใหม่จากตะวันตกที่หล่อหลอมความเชื่อเช่นนั้นให้กับพวกเขา สังคมสมัยใหม่คุ้นเคยกับภาพผู้ป่วยที่ปราศจากสติ มีเพียงลมหายใจรวยรินกับเครื่องช่วยชีวิตระโยงระยางอยู่รอบเตียงในโรงพยาบาล คุ้นเคยกับการทำฌาปนกิจศพอย่างปกปิดมิดชิด ทั้งที่ครั้งหนึ่งเราเคยอยู่ในสังคมภูมิปัญญาตะวันออกที่เชื่อว่า ความแก่มีอยู่ในความหนุ่มสาว ความตายมีอยู่ในทุกชีวิตและทุกขณะของชีวิต เราเคยยึดมั่นกับการครองสติตราบจนวาระสุดท้ายของชีวิต และน้อมรับความตายอย่างเห็นเป็นเรื่องธรรมดาของชีวิต เราเคยคุ้นเคยกับพิธีกรรมเกี่ยวกับความตายที่กระทำอย่างเปิดเผยและก่อให้เกิดมรณสติหรือการปลงสังขารแก่ผู้ที่อยู่เบื้องหลัง และเราเคยเชื่อว่าความตายมิใช่การสิ้นสุด เพราะแม้ความตายจะถือเป็นวิกฤตทางกาย แต่ในแง่ของจิตใจแล้ว ความตายคือโอกาส เช่น โอกาสที่หันมามองชีวิตในอีกมิติหนึ่ง อีกระนาบหนึ่ง เพื่อค้นหาความหมายของการมีชีวิตอยู่อย่างแท้จริง หลายคนหัวใจถูกเปิดกว้างขึ้นในวันที่ได้รู้ว่าเวลาของชีวิตบนโลกนี้เหลือน้อยลงทุกขณะ และพร้อมจะเปิดสายตาและหัวใจเพื่อต้อนรับการมองเห็นและการรับรู้อย่างใหม่ และนั่นคือ "ธรรม" ดังที่พระไพศาล วิสาโล วิทยากร "เผชิญความตายอย่างสงบ" ได้กล่าวไว้ในระหว่างการอบรมว่า...