ธรรม 5ประการ

พุทธพจน์แห่งหนึ่งในอังคุตตรนิกาย ตรัสไว้ว่า

"ธรรม ๕ ประการนี้ เป็นสิ่งที่คนปรารถนา น่าใคร่ น่าพอใจ เป็นของหาได้ยากในโลก กล่าวคือ อายุ วรรณ สุข ยศ สวรรค์?

"ธรรม ๕ ประการนี้ เราไม่กล่าวว่าจะพึงได้มาด้วยการอ้อนวอน หรือด้วยความปรารถนา ถ้าได้ธรรม ๕ ประการนี้ จะมีได้ด้วยการอ้อนวอนหรือเพียงด้วยปรารถนาเอาแล้วไซร้
ใคร ๆ ในโลกนี้จะพึงพลาดขาดอะไร?

"อริยสาวกผู้ปรารถนาอายุ ไม่ควรอ้อนวอนหรือมัวเพลิดเพลินกับอายุ เพราะเห็นแก่อายุนั้นเลย แต่อริยสาวกผู้ปรารถนาอายุ พึงดำเนินตามข้อปฏิบัติที่เป็นไปเพื่ออายุ เพราะข้อปฏิบัติอันเป็นไปเพื่ออายุ ที่ดำเนินตามแล้วนั่นแหละ จึงจะเป็นไปเพื่อการได้อายุ อริยสาวกนั้นจึงจะเป็นผู้ได้อายุไม่ว่าจะเป็นของทิพย์หรือของมนุษย์?

"อริยสาวกผู้ปรารถนา วรรณ สุข ยศ สวรรค์ ก็ไม่ควรอ้อนวอนหรือมัวเพลิดเพลินกับวรรณ สุข ยศ สวรรค์ เพราะเห็นแก่ วรรณ สุข ยศ สวรรค์นั้นเลย แต่อริยสาวกผู้ปรารถนา วรรณ สุข ยศ สวรรค์ พึงดำเนินข้อปฏิบัติที่เป็นไปเพื่อวรรณะ สุข ยศ สวรรค์"

?ดูก่อนคฤหบดี เราตถาคตไม่กล่าวความได้สิ่งที่สัตว์ปรารถนา
รักใคร่ เจริญใจ ทั้ง ๕ คือ อายุ วรรณะ ยศ สุข สวรรค์ เหตุความวิงวอนปรารถนาแล้วไซร้ ใครในโลกนี้จะถึงเสื่อมจากสิ่งไร

 

ดูก่อนคฤหบดี อริยสาวกผู้ใคร่สิ่งเหล่านั้น
ไม่ควรจะวิงวอนและเพลิดเพลินยินดีสิ่งเหล่านั้น และไม่ควรทำความวิงวองปรารถนา เพราะเหตุสิ่งเหล่านั้น อริยสาวกนั้นพึงปฏิบัติ ข้อปฏิบัติที่จะให้สิ่งเหล่านนั้นเกิดขึ้น
[อนาถปิณฑิกสูตร ปัญจกนิบาตอังคุตตรนิกาย 22/51]
[กล่าวง่ายๆ ก็คือ การที่จะสมหวังให้อายุยืน ผิวพรรณงาม มียศ มีสุข และไปสู่สวรรค์ได้นั้น ไม่ใช่จะได้มาด้วยการสวดอ้อนวอน แต่จะต้องปฏิบัติให้ถูกต้องตามหลักธรรม จึงจะได้สิ่งที่ปรารถนาดังกล่าว ได้รับผลทั้งในโลกนี้ และโลกหน้า]
พุทธพจน์ที่แสดงอานิสงส์ เช่นนี้มีหลายแห่ง เป็นต้นว่า
พระพุทธองค์ตรัสว่า บุคคลย่อมเป็นผู้ :-
1. มีอายุสั้น เพราะฆ่าสัตว์ มีอายุยืนเพราะไม่ฆ่าสัตว์
2. มีโรคน้อย เพราะไม่เบียดเบียนสัตว์ มีโรคมากเพระเบียดเบียนสัตว์
3. มีผิวพรรณทราม เพราะมักโกรธ แค้น พยาบาท มีผิวพรรณดี เพราะไม่โกรธ แค้น พยาบาท
4. มีศักดิต่ำ เพราะมักริษยา มีศักดิ (ยศ) สูง เพราะไม่มักริษยา
5. มีโภคทรัพย์น้อย เพราะไม่เอื้อเฟื้อเจือจาน มีโภคทรัพย์มาก เพราะรู้จักเอื้อเฟื้อเจือจาน
6. เกิดในตระกูลต่ำ เพราะกระด้างถือตัว ไม่รู้จักอ่อนน้อม เกิดในตระกูลสูง เพราะไม่กระด้าง ไม่ถือตัว รู้จักอ่อนน้อม
7. มีปัญญาทราม เพราะไม่ไต่ถาม มีปัญญามาก เพราะรู้จักไต่ถาม ไฝ่รู้อยู่เสมอ
-5----------------------
เมื่อคนทั่วไปหรือคนส่วนใหญ่ มีเมตตา กรุณาต่อกัน มีความไม่เบียดเบียน มีไมตรีจิต รักใคร่ ปรารถนาดีต่อกัน กระแสจิตแห่งความรักความเมตตาก็จะกระจายไปทั่วสังคมก่อให้เกิดความสงบสุข ความร่มเย็นแผ่ปกคลุมอยู่ทั่วไป จะไปไหน ทำอะไร ก็ไม่ต้องคอยเสียวสะดุ้งหวาดระแวง มีฝรั่งเคยเล่านิทานให้ฟังว่า มีชายคนหนึ่ง เคยไปเที่ยวนรก-สวรรค์มา ในนรกมีแต่พวกผอมโซ เวลาเขาเอาอาหารมาแจก ก็กินไม่สะดวก เพราะช้อนมีด้ามจับยาวมาก และจับได้เฉพาะปลายด้ามเท่านั้น ตักเข้าปากตัวเองแสนลำบาก แต่พอไปเที่ยวสวรรค์ทุกคนอ้วนท้วน แม้ว่าทุกคนจะมีช้อนด้ามยาวเหมือนในนรก แต่ก็ใช้วิธีตักข้าวป้อนให้คนอื่นแล้วให้คนอื่นป้อนข้าวให้กับตัวเอง ทำอย่างนี้ทุกคนก็อายุยืนยาวทั่วกัน ลองมองโลกอย่างที่เราเมตตาต่อลูกของเรา ถ้าเด็กซนเราก็มองในแง่บวกว่าเป็นเด็กฉลาด ไม่ได้มองว่าเป็นเด็กดื้อ อย่างน้อยก็ดีกว่าเด็กซึมกระทือทั้งวัน อันนี้แก้ยากกว่าเยอะ
ส่วนทางฝ่ายผู้ให้ความเมตตา กรุณาเอง ก็ชื่อว่าได้ประกอบกุศลธรรม ซึ่งก่อให้เกิดความปีติยินดี และความมีจิตใจเบิกบานผ่องใส เป็นพลังส่งเสริมอายุ สามารถช่วยหนุนให้มีอายุยืนยาวได้ เมื่อให้อายุแก่ผู้อื่นแล้ว ตนเองก็เป็นผู้ได้อายุด้วยเช่นเดียวกัน
อายุ
พุทธพจน์ "อานนท์! ผู้อบรมอิทธิบาท 4 มาอย่างดีแล้วทำจนแคล่วคล่องแล้ว
อย่างเรานี้ ถ้าปรารถนาจะมีชีวิตอยู่ถึง 1 กัป (คือ 120 ปี)ก็สามารถจะมีชีวิตอยู่ได้ "
อิทธิบาท 4 ประกอบด้วย ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา ฉันทะนั้นก็คือ ความพึงพอใจ (น่าจะครอบคลุมถึงเรื่องความรักความเอื้ออาทรด้วย) ชีวิตยังน่าเพลิดเพลินอภิรมย์ คนสูงอายุต้องหากิจกรรมที่รักที่ชอบและเพลิดเพลินให้ทำ เช่น งานอดิเรกที่ชอบ แวดล้อมด้วยลูกๆ หลานๆ ที่ตนรัก ทำกิจกรรมที่ชอบ อาจไปเล่นกีฬาตอนเช้า หรือเลี้ยงสัตว์น่ารักๆ วิริยะ คือความพากเพียร อันความพากเพียรมีความแปลกอยู่อย่างคือ เมื่อทำสิ่งใดบ่อยๆ ก็จะเกิดความชำนาญ มั่นใจ และกล้าหาญตามมา (วีระ มีอีกความหมายว่ากล้าหาญ มีกำลังใจที่จะสู้ต่อไป)

 

กุศลผลบุญใด ๆ ก็ตามที่ข้าพเจ้าได้ทำมาแล้ว ตั้งแต่ต้นจนถึงปัจจุบันนี้ ข้าพเจ้าขออุทิศให้<O</O​

​