ธรรมทานเป็นเยี่ยม-รสพระธรรมเป็นยอด-ยินดีในธรรมประเสริฐ-สิ้นตัณหาชนะทุกข์ทั้งปวง

เรื่องท้าวสักกเทวราช

พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภท้าวสักกเทวราช ตรัสพระธรรม
เทศนานี้ว่า " สพฺพทานัง " เป็นต้น.

ปัญหา ๔ ข้อของเทวดา
ความพิสดารว่า ในสมัยหนึ่ง เทพดาในดาวดึงสเทวโลกประชุม กันแล้ว
ตั้งปัญหาขึ้น ๔ ข้อว่า

" บรรดาทานทั้งหลาย ทานชนิดไหนหนอแล ? บัณฑิตกล่าวว่าเยี่ยม,
บรรดารสทั้งหลาย รสชนิดไหน ?บัณฑิตกล่าวว่ายอด,
บรรดาความยินดีทั้งหลาย ความยินดีชนิดไหน ? บัณฑิตกล่าวว่าเลิศ,
ความสิ้นไปแห่งตัณหาแล บัณฑิตกล่าวว่าประเสริฐที่สุด เพราะเหตุไร ?

แม้เทพดาองค์หนึ่ง ก็มิสามารถจะวินิจฉัยปัญหาเหล่านั้นได้. ก็เทพดาองค์หนึ่ง
ถามกะเทพดาองค์หนึ่ง, แม้เทพดาองค์นั้น ก็ถามเทพดาองค์อื่นอีก, ก็เทพดาทั้งหลาย
ถามกันและกันอย่างนั้น ด้วยอาการอย่างนั้น ได้ท่องเที่ยวไปในหมื่นจักรวาลถึง ๑๒ ปี.

เทวดาพากันไปถามปัญหาท้าวมหาราชทั้ง ๔
เทวดาในหมื่นจักรวาล ไม่เห็นเนื้อความแห่งปัญญาโดยกาลแม้มีประมาณเท่านี้
ประชุมกันแล้ว ไปยังสำนักของท้าวมหาราชทั้ง ๔, เมื่อท้าวมหาราชกล่าวว่า
" พ่อทั้งหลาย ทำไมจึงมีเทพสันนิบาตกันใหญ่ ?" จึงกล่าวว่า " พวกผมตั้ง
ปัญหาขึ้น ๔ ข้อแล้ว เมื่อไม่สามารถจะวินิจฉัยได้จึงมายังสำนักของท่าน,"
เมื่อท้าวมหาราชกล่าวว่า "ชื่อปัญหาอะไรกัน ?พ่อ " (จึงบอกเนื้อความนั้น) ว่า
" พวกผมไม่สามารถวินิจฉัยปัญหาเหล่านี้ได้ คือ

' บรรดาทาน รส และความยินดี ทาน รส และความยินดีชนิดไหนหนอแล
ประเสริฐสุด ? ความสิ้นไปแห่งตัณหาเทียว ประเสริฐสุด เพราะเหตุไร ?" จึงมาหา.

ท้าวมหาราชทั้ง ๘ กล่าวว่า " พ่อทั้งหลาย แม้พวกเราก็หารู้เนื้อความแห่งปัญหาเหล่านี้ไม่;
แต่พระราชาของพวกเรา ทรงดำริอรรถที่ชนตั้งพันคิดแล้ว ย่อมทรงทราบโดยขณะเดียวเท่านั้น,
พระองค์ประเสริฐวิเศษกว่าพวกเราทั้งหลาย ทั้งทางปัญญาและทางบุญ,
พวกเราจงไปยังสำนักของพระองค์เถิด" แล้วพาหมู่เทพดานั้นนั่นแลไปยังสำนัก
ของท้าวสักกเทวราช, ถึงเมื่อท้าวสักกเทวราชนั้นตรัสว่า " พ่อทั้งหลาย
ทำไมจึงมีเทพสันนิบาตกันใหญ่ ? " ก็กราบทูลเนื้อความนั้น. ท้าวสักกะทรง
พาพวกเทวดาไปเฝ้าพระศาสดาท้าวสักกะตรัสว่า " พ่อทั้งหลาย คนอื่นย่อม
ไม่สามารถรู้เนื้อความแห่งปัญหาเหล่านี้ได้, ปัญหาเหล่านั่น เป็นวิสัยของ
พระพุทธเจ้า, แล้วตรัสถามว่า " ก็เดี๋ยวนี้ พระศาสดาประทับอยู่ ณ ที่ไหน ?"
ทรงสดับว่า " ในพระเชตวันวิหาร" จึงตรัสว่า " พวกเธอมาเถิด, พวกเราจักไป
ยังสำนักของพระองค์" ทรงพร้อมด้วยหมู่เทพดา ให้พระเชตวันทั้งสิ้นสว่างไสว
ในส่วนแห่งราตรี เข้าไปเฝ้าพระศาสดา ถวายบังคมแล้ว ประทับยืนอยู่ ณ ส่วนข้างหนึ่ง,
เมื่อพระศาสดาตรัสว่า " มหาบพิตร ทำไมพระองค์จึงเสด็จมาพร้อมกับหมู่เทพดา
มากมาย ?" จึงกราบทูลว่า "พระเจ้าข้า หมู่เทพดาพากันตั้งปัญหาชื่อเหล่านี้,
คนอื่นที่ชื่อว่าสามารถรู้เนื้อความแห่งปัญหาเหล่านี้ได้ หามีไม่, ขอพระองค์
ได้ทรงประกาศเนื้อความแห่งปัญหาเหล่านี้ แก่พวกข้าพระองค์เถิด."


พระศาสดาทรงแก้ปัญหา

พระศาสดาตรัสว่า " ดีละ มหาบพิตร ตถาคตบำเพ็ญบารมี ๓๐ ทัศ บริจาค
มหาบริจาค ๑ แทงตลอดพระสัพพัญญุตญาณแล้ว ก็เพื่อตัดความสงสัยของชน
ผู้เช่นพระองค์นี่แหละ, ขอพระองค์จงทรงสดับปัญหาที่พระองค์ถามแล้วเถิด:
บรรดาทานทุกชนิด ธรรมทานเป็นเยี่ยม, บรรดารสทุกชนิด รสแห่งพระธรรม
เป็นยอด, บรรดาความยินดีทุกชนิด ความยินดีในธรรมประเสริฐ, ส่วนความสิ้น
ไปแห่งตัณหาประเสริฐที่สุดแท้ เพราะความเป็นเหตุให้สัตว์บรรลุพระอรหัต"

ดังนี้แล้ว ตรัสพระคาถานี้ว่า :-

" ธรรมทาน ย่อมชนะทานทั้งปวง, รสแห่งธรรม ย่อมชนะรสทั้งปวง,
ความยินดีในธรรมย่อมชนะความยินดีทั้งปวง, ความสิ้นไปแห่งตัณหา
ย่อมชนะทุกข์ทั้งปวง."

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๔ - หน้าที่ 323
พระไตรปิฎกฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย


ก่อนอื่นผมอยากจะบอกว่า ผมตั้งกระทู้นี้เป็นกระทู้แรก ในห้องที่เรียกได้ว่ามีผู้สนใจเข้าชมน้อยมากๆ
ส่วนตัวแล้วผมคิดว่า เราทั้งหลายเกิดมายุคที่ คำสอนของพุทธองค์ถือได้ว่ายังครบสมบูรณ์มากๆ
พระพุทธเจ้าในยุคที่มนุษย์มีอายุเฉลี่ยราวร้อยปีนั้น ย่อมลงรายละเอียดของหลักธรรมไว้ค่อนข้างมาก

ในเวปนี้ห้องที่มีผู้ชมมากที่สุดนั้น ผมสังเกตุในเวลาประมาณตีสองถึงตีสาม ยังมีผู้ชมอยู่ถึง 200 คน
เป็นอย่างน้อย ช่วงเวลาหัวค่ำไม่ต้องพูดถึงเป็นหลักพัน พวกเขาเข้ามาดูอะไรกัน ผมไม่อาจตอบได้
แต่ที่แน่ๆนั้น ส่วนใหญ่คงไม่ได้ตั้งใจเข้ามาหาคำสอนของพุทธองค์ในพระไตรปิฎกแน่นอน

ไม่ได้รู้สึกน้อยใจ ว่าทำไมคนยุคนี้ไม่สนใจคำสอนของพุทธองค์ ทั้งที่บอกกับคนอื่นว่าเป็นพุทธศาสนิกชน
รู้แต่เพียงว่า หากอยากสร้างบุญ อยากสบายภายหน้า ก็ให้นำเงินไปถวายวัด หากอยากหลุดพ้นก็พากัน
ฝึกสมาธิ ฝึกฌาณ โดยที่ไม่อ่านคู่มือในการฝึกที่มีอยู่แล้วในพระไตรปิฎกกันเลย การฝึกกรรมฐานต้องมี
ทานพอประมาณ ศีลดีไม่ด่างพร้อย ที่สำคัญต้องตัดกังวลสิบประการ (ปลิโพธ) เพื่อความปลอดโปร่งใน
ขณะฝึกฝน พุทธองค์ท่านสอนแม้กระทั่งการเตรียมตนก่อนฝึก แต่จะมีสักกี่คนที่สนใจ ตนยังมีทุกข์ครบทั้ง
สิบประการ ฝึกไปฝึกมา ได้รับกระแสสุข เย็นสบาย ออกจากสมาธิมา ทุกข์เหมือนเดิม ทีนี้ก็ไม่สนใจสิ่งใด
ตั้งหน้าตั้งตาเข้าสมาธิ หาสุขกันเพียงอย่างเดียว สุดท้ายไม่ได้มรรคผลใดๆ

เนื่องมาจากสังคมของมนุษย์ยุคนี้ ไม่เจริญเท่ากับยุคที่มนุษย์มีอายุเฉลี่ยเป็นหมื่นๆปี พระพุทธเจ้าใน
สมัยนั้นๆ ตรัสเทศน์เพียงอริยสัจสี่ และมรรคแปด เพียงเท่านั้นก็มีผู้รู้ตามบรรลุอรหัตตผลเป็นล้านๆ
ต่างจากสมัยนี้ที่ต้องมีการบัญญัติพระวินัยไว้มากมาย (ดังนั้นแล้วก็ยังมีพระไม่ปฏิบัติตามมากมาย)
บรรยายเนื้อหาคำสอนพระธรรม ไว้อย่างละเอียดลออ แต่มีผู้สนใจรู้ตามเพียงหยิบมือ นั่นยังไม่รวม
ผู้ที่ตั้งหน้าตั้งตาปฏิบัติ โดยไม่อ้างอิงหลักคำสอน หลงเข้าป่าเข้าดงไปก็ไม่น้อย ตั้งตนเป็นผู้วิเศษ
ปฏิบัติหนีคำสอนของพุทธองค์ ก่อตั้งสำนักสร้างวัตถุใหญ่ๆแพงๆพาผู้ศรัทธาหลงผิดไปไม่น้อยโดย
กล่าวอ้างว่าเป็นคำสอนในพุทธศาสนา


ผู้ตั้งกระทู้มีเจตนาเผยแผ่คำสอนในพระไตรปิฎกเท่านั้น หากเนื้อหาคำพูดไม่ถูกใจท่านผู้ใด
กระผมขอรับผิดแต่เพียงผู้เดียว และขออโหสิกรรมไว้ล่วงหน้าเพื่อไม่ให้มีการจองเวรกันต่อไป

ขอเจริญในธรรมทุกท่านนะครับ

 

ดูกรภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนมหาปฐพีนี้มีน้ำเป็นอันเดียวกัน
บุรุษโยนแอกซึ่งมีช่องเดียวลงไปในมหาปฐพีนั้น
ลมทิศบูรพาพัดเอาแอกนั้นไปทางทิศประจิม
ลมทิศประจิมพัดเอาไปทางทิศบูรพา
ลมทิศอุดรพัดเอาไปทางทิศทักษิณ
ลมทิศทักษิณพัดเอาไปทางทิศอุดร
เต่าตาบอดมีอยู่ในมหาปฐพีนั้น ต่อล่วงร้อยปีๆ มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ
เธอทั้งหลายจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน เต่าตาบอดนั้น ต่อล่วงร้อยปีๆ
มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ จะสอดคอให้เข้าไปในแอกซึ่งมีช่องเดียวโน้นได้บ้างหรือหนอ?
ภิกษุทั้งหลายกราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้อที่เต่าตาบอด ต่อล่วงร้อยปีๆ
มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ จะสอดคอเข้าไปในแอกซึ่งมีช่องเดียวโน้นเป็นของยาก.
พ. ฉันนั้นภิกษุทั้งหลาย
การได้ความเป็นมนุษย์เป็นของยาก
พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าจะอุบัติในโลกเป็นของยาก
ธรรมวินัยที่พระตถาคตประกาศแล้วจะรุ่งเรืองในโลกก็เป็นของยาก
ความเป็นมนุษย์นี้เขาได้แล้ว
พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าอุบัติแล้วในโลกและธรรมวินัยที่ตถาคตประกาศแล้วก็รุ่งเรืองอยู่ในโลก
ดูกรภิกษุทั้งหลาย เพราะฉะนั้นแหละเธอทั้งหลายพึงกระทำความเพียรเพื่อรู้ตามความเป็นจริงว่า
นี้ทุกข์ ฯลฯ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา.

พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๑๑ สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค ข้อที่ ๑๗๔๔