ตายแล้วไปไหน ?

ตายแล้วไปไหน ?​

​

​

และยังได้กระทำบุญต่าง ๆ มีการให้ทาน เป็นต้น บางทีเราเข้าใจว่า การทำบุญก็คือ
การให้ทานเพียงอย่างเดียวความจริงแล้ว การทำบุญมีถึง ๑๐ ประการ เรียกว่า “บุญกิริยาวัตถุ”
แปลความว่า ความดีที่ควรกระทำ เพราะเป็นเหตุเป็นที่ตั้งแห่งผลดีที่เกิดขึ้น คือ เป็นสิ่งที่ให้สำเร็จเป็นบุญเป็นกุศล พร้อมทั้งอานิสงส์ ที่ผู้กระทำพึงได้รับ ตามสมควรแก่โอกาสมี ๑๐ ประการ คือ

๑. ทาน คือ การให้สิ่งของของตน โดยการบูชาหรืออนุเคราะห์แก่ชนเหล่าอื่น และสัตว์ทั้งหลาย<O
๒. ศีล คือ การรักษากาย วาจา ให้ตั้งอยู่ในศีล เช่น โยมทั้งหลายอยู่บ้าน เรียกว่า เป็นฆราวาส ก็รักษาศีล ๕ หรือ รักษาศีล ๘ พระภิกษุรักษาศีล ๒๒๗ สามเณรรักษาศีล ๑๐<O
๓. ภาวนา คือ การเจริญสมถะ และวิปัสสนา การเจริญสมถะ มีถึง ๔๐ วิธี เช่น เรานั่งสมาธิกำหนดลมหายใจ เข้า-ออก ภาษาพระเรียกว่า อานาปานัสสติ เป็นต้น การเจริญวิปัสสนา เช่นเรากำหนดอิริยาบถ ๔ คือ ยืน เดิน นั่ง นอน ตามความเป็นจริงว่าเป็นรูปยืน รูปเดิน รูปนั่ง รูปนอน เป็นต้น แม้การที่เราตั้งใจศึกษาเล่าเรียนวิชาต่าง ๆ ที่ไม่มีโทษเป็นประโยชน์แก่ตนเอง และแก่ผู้อื่น ก็สำเร็จเป็นบุญประการที่ ๓ คือ ภาวนา ในข้อนี้ด้วยเหมือนกัน<O
๔. อปจายนะ คือ การทำความนับถือ อ่อนน้อมลุกขึ้นต้อนรับแก่ท่านผู้เจริญด้วยชาติวุฒิ วัยวุฒิ และคุณวุฒิด้วยใจที่ไม่เศร้าหมอง ซึ่งเว้นจากความหวังตอบแทนในปัจจัย ๔ มีเครื่องนุ่งห่ม เป็นต้น ผู้เจริญด้วยชาติวุฒิ เช่น พระมหากษัตริย์ พระบรมวงศานุวงศ์ , ผู้เจริญด้วยวัยวุฒิ คือ ผู้ที่มีอายุมากกว่าเรา เช่น มารดา บิดา ลุง ป้า น้า อา , ผู้เจริญด้วยคุณวุฒิ คือ ผู้ที่มีคุณธรรมมากกว่าเรา เช่น พระภิกษุ สามเณร แม่ชี บางทีท่านอายุน้อยกว่าเรา รุ่นลูกรุ่นหลานแต่เราก็อ่อนน้อมต่อท่าน เพราะถือว่าท่านมีศีลมากกว่าเรา เป็นต้น รวมไปถึงผู้บังคับบัญชา ผู้ปกครอง เจ้านาย ผู้จัดการ บางทีอายุน้อยกว่าเรา แต่เราก็อ่อนน้อมต่อเขา อันนี้เรียกว่า เราประพฤติธรรมสมควรแก่ธรรม เป็นบุญประการที่ ๔<O
๕. เวยยาวัจจะ คือ การช่วยเหลือการงานของผู้อื่น เช่น ช่วยยกของ ช่วยคนเจ็บไข้ได้ป่วย จูงคนแก่ข้ามถนน เวลามีงานบุญก็ช่วยจัดของ จัดสถานที่ ขับรถไปรับพระมางาน ช่วยคุณพ่อคุณแม่ทำงานบ้าน เป็นต้น<O

๖. ปัตติทานะ คือ การให้ส่วนบุญกุศลที่ตนเองกระทำแล้วแก่ผู้อื่น ถ้าผู้อื่นมีชีวิตอยู่ เราให้ส่วนบุญได้เลย เช่น พูดว่า วันนี้ไปถวายสังฆทานมา เอาบุญมาฝาก เรียกว่า แผ่บุญกุศลให้ ถ้าเขารับ เขาก็พูดว่า ขออนุโมทนาบุญด้วยแต่ถ้าผู้อื่นเสียชีวิตแล้ว เราก็กรวดน้ำไปให้ เราทำเช่นนี้ก็สำเร็จเป็นบุญประการที่ ๖<O

๗. ปัตตานุโมทนา คือ การอนุโมทนาหรือการพลอยยินดีบุญที่ผู้อื่นให้แล้ว (แผ่บุญให้) หรือไม่ได้ให้ก็ตาม ด้วยจิตที่ปราศจากมลทินคือความตระหนี่ เช่น เราเห็นผู้อื่นทำบุญ ใส่บาตร ถวายสังฆทาน ถวายกฐิน ผ้าป่า บวชพระ บวชสามเณร หรือทำความดีต่าง ๆ เราก็อนุโมทนาด้วย มีใจชื่นชมยินดีในบุญที่เขากระทำ อันนี้ก็สำเร็จเป็นบุญประการที่ ๗<O

๘. ธรรมสวนะ คือ การฟังธรรม รวมถึงการรับฟังข้อแนะนำสิ่งที่เป็นประโยชน์เกื้อกูล เช่น เราฟังธรรมนี้อย่างนี้แล้ว ปฏิบัติตามนัยที่ท่านกล่าวแล้วในธรรมนั้น จักเป็นผู้มีส่วนแห่งคุณวิเศษ ทั้งที่เป็นโลกิยะและโลกุตระหรือว่าเราฟังธรรมมากแล้ว จักอนุเคราะห์แก่ผู้อื่น ด้วยกิจมีการแสดงธรรม เป็นต้น ทำเช่นนี้ก็สำเร็จเป็นบุญประการที่ ๘<O

๙. ธรรมเทศนา คือ การแสดงธรรม หรือการแนะนำสิ่งที่เป็นประโยชน์เกื้อกูล โดยไม่มุ่งถึงอามิส มีลาภและสักการะเป็นต้น เช่น พระภิกษุ-สามเณร ตั้งใจแสดงธรรมให้ญาติโยมทั้งหลายได้รับฟัง หรือเราช่วยสอนหนังสือ ช่วยสอนวิชาชีพต่าง ๆ ช่วยให้ความรู้แก่ผู้อื่น อันนี้ก็สำเร็จเป็นบุญประการที่ ๙<O

๑๐. ทิฏฐุชุกรรม คือ การทำความเห็นให้ตรง ให้ถูกตามความเป็นจริง ซึ่งมี ๑๐ ประการตามที่กล่าวมาแล้วข้างต้น การทำความเห็น ความเข้าใจให้ถูกต้อง เช่นนี้ ก็สำเร็จ เป็นบุญแก่ผู้นั้นเป็นประการที่ ๑๐<O

ที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ เป็นกรรมดี ให้ผลทั้งในปัจจุบันชาติและให้ผลเกิดในสุคติทั้ง ๗ ภูมิ<O

“ ยศและลาภ หาบไป ไม่ได้แน่<O
เว้นเสียแต่ ต้นทุน บุญกุศล<O
ทิ้งสมบัติ ทั้งหลาย ให้ปวงชน<O
ร่างของตน เขายังเอา ไปเผาไฟ”
<O
ต่อไปจะกล่าวถึงอีก ๒๐ ภูมิที่เหลือ แบ่งเป็น ๒ อย่าง<O

๑. รูปภูมิ (เป็นภูมิของผู้ที่เจริญสมาธิจนได้ถึงขั้นรูปฌาน) มี ๑๖ ชั้น<O
๒. อรูปภูมิ (เป็นภูมิของผู้ที่เจริญสมาธิจนได้ถึงขั้นอรูปฌาน) มี ๔ ชั้น<O
รูปภูมิ ๑๖ ชั้น หรือ ๑๖ ภูมิ มีดังนี้ คือ
ผู้ที่ได้ปฐมฌาน (ฌานที่ ๑) จะเกิดใน ๓ ภูมินี้ คือ <O
(๑) พรหมปาริสัชชาภูมิ เป็นที่อยู่ของพรหมชั้นบริษัท คือ พรหมทั่วไป<O
(๒) พรหมปุดรหิตาภูมิ เป็นที่อยู่ของพรหมชั้นปุโรหิต คือ พรหมที่เป็นที่ปรึกษา<O
(๓) มหาพรหมาภูมิ เป็นที่อยู่ของพรหมที่เป็นใหญ่เป็นหัวหน้า<O
ผู้ที่ได้ทุติยฌาน (ฌานที่ ๒) และตติยฌาน (ฌานที่ ๓) จะเกิดใน ๓ ภูมินี้ คือ<O
(๔) ปริตตาภาภูมิ เป็นที่อยู่ของพรหมชั้นบริษัท<O
(๕) อัปปมาณาภาภูมิ เป็นที่อยู่ของพรหมชั้นปุโรหิต<O
(๖) อาภัสสราภูมิ เป็นที่อยู่ของมหาพรหม<O
ผู้ที่ได้จตุตถฌาน (ฌานที่ ๔) จะเกิดใน ๓ ภูมินี้ คือ<O
(๗) ปริตตสุภาภูมิ เป็นที่อยู่ของพรหมชั้นบริษัท<O
(๘) อัปปมาณสุภาภูมิ เป็นที่อยู่ของพรหมชั้นปุโรหิต<O
(๙) สุภากิณหาภูมิ เป็นที่อยู่ของมหาพรหม<O
ผู้ที่ได้ปัญจมฌาน (ฌานที่ ๕) จะเกิดใน ๗ ภูมินี้ คือ<O
(๑๐) เวหัปผลาภูมิ เป็นภูมิของผู้ที่ได้ปัญจมาฌาน<O
(๑๑) อสัญญสัตตภูมิ เป็นภูมิของผู้ที่ได้ปัญจมฌานที่เจริญสัญญาวิราคภาวนาต่อ<O
(๑๒) อวิหาภูมิ เป็นภูมิของพระอนาคามีที่มีศรัทธามาก<O
(๑๓) อตัปปาภูมิ เป็นภูมิของพระอนาคามีที่มีวิริยะมาก<O
(๑๔) สุทัสสาภูมิ เป็นภูมิของพระอนาคามีที่มีสติมาก<O
(๑๕) สุทัสสีภูมิ เป็นภูมิของพระอนาคามีที่มีสมาธิมาก<O
(๑๖) อกนิฏฐาภูมิ เป็นภูมิของพระอนาคามีที่มีปัญญามาก<O

<O
อรูปภูมิ ๔ ชั้น หรือ ๔ ภูมิ มีดังนี้ คือ<O
(๑๗) อากาสานัญจยตนภูมิ เป็นภูมิของผู้ที่ได้อากาสานัญจายตนฌาน<O
(๑๘) วิญญาณัญจายตนภูมิ เป็นภูมิของผู้ที่ได้วิญญาณัญจายตนฌาน<O
(๑๙) อากิญจัญญายตนภูมิ เป็นภูมิของผู้ที่ได้อากิญจัญญายตนฌาน<O
(๒๐) เนวสัญญานาสัญญายตนภูมิ เป็นภูมิของผู้ที่ได้เนวสัญญานาสัญญายตนฌาน<O

<O
ถามว่า ทำกรรมอะไรจึงไปเกิดใน ๒๐ ภูมินี้ ตอบว่าทำกุศลประเภทภาวนา คือ เป็นผู้ที่เจริญภาวนาจนได้ฌานอย่างต่ำที่สุดปฐมฌาน ก่อนตาย ถ้าฌานไม่เสื่อม ก็จะเกิดในพรหมโลกทั้ง ๒๐ ภูมินี้ ท่านเหล่านี้ละนิวรณ์ ๕ ได้ ด้วยการข่มไว้ด้วยอำนาจของฌาน ไม่ยินดีเรื่องของการคุณ ๕ ยินดีในฌานซึ่งเป็นสุขที่ประณีตกว่า นี้เป็นการกล่าวอย่างกว้าง ๆ ถามว่า นิวรณ์ ๕ (คือ ธรรมชาติที่กางกั้นกุศลจิตที่จะเกิดขึ้นด้วยอำนาจฌานเป็นต้น ไม่ให้เกิดขึ้น) ที่ท่านเหล่านั้นละได้มีอะไรบ้าง ตอบว่า มี ๕ ประการ ดังนี้ คือ<O

๑. กามฉันทนิวรณ์คือ ความกำหนัด พอใจในการคุณ ๕<O
๒. พยาบาทนิวรณ์คือ ความอาฆาต ความโกรธ ผู้โกรธผู้อื่น เป็นต้นว่า “บุคคลนี้ได้ทำความเสียหายแก่เรา แก่คนที่เรารัก เช่น มารดา บิดา คู่รัก บุตรธิดา หรือบุคคลนี้ได้ทำดีกับคนที่เราโกรธ เราก็พลอยโกรธเขาไปด้วย” รวมทั้งความโกรธที่ไม่น่าจะโกรธ เช่นเราเดินไปชนโต๊ะก็โกรธ ว่าใครเอาโต๊ะมาตั้งตรงนี้ ความจริงโต๊ะเขาตั้งอยู่ประจำอยู่แล้วแต่เราเดินไปชนเอง เป็นต้น<O
๓. ถีนมิทธนิวรณ์ คือ ความหดหู่ ท้อแท้ ง่วงเหงาหาวนอน ต่อการเจริญฌาน<O
๔. อุทธัจจกุกกุจจนิวรณ์ คือ ความฟุ้งซ่านและรำคาญใจ เมื่อเกิดขึ้นย่อมทำให้จิตใจฟุ้งซ่าน ไม่สงบ จึงขัดขวางไม่ให้ฌานเกิดขึ้น<O
๕. วิจิกิจฉานิวรณ์ คือ ความลังเลสงสัย ทำให้การเพ่งอารมณ์กรรมฐานต้องเสียไป ไม่สามารถเข้าฌานได้<O

ที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ แสดงให้เห็นถึงการที่เราต้องเวียนว่ายตายเกิด อยู่ใน ๓๑ ภูมิ นี้ไม่เกินจากนี้ ท่านเรียกว่า สังสารวัฏ คือ การเวียนว่ายตายเกิดของคน และสัตว์ทั้งหลายในภพภูมิต่าง ๆ นั่นเอง ไม่มีที่สิ้นสุด ถ้าเราไม่ต้องการเวียนว่ายตายเกิดในภูมิต่าง ๆ อีก มีทางเดียว คือ เจริญมรรค ๘ ซึ่งมี สติปัฏฐาน ๔ (ที่ตั้งแห่งสติ ๔ อย่าง คือ กาย เวทนา จิต ธรรม) เป็นข้อปฏิบัติเบื้องต้น จึงจะสามารถละกิเลสได้หมดสิ้น บรรลุเป็นพระอรหันต์ ไม่ต้องมาเกิดแก่เจ็บตายอีกต่อไป ถ้ายังไม่สามารถเจริญสติปัฏฐานได้เวลาทำกุศลอื่น ๆ ควรตั้งความปรารถนาให้ถึงพระนิพพานเพื่อเป็นปัจจัยส่วนหนึ่ง และยังทำให้เราเกิดในสุคติภูมิต่อ ๆ ไปด้วย<O
<O
“ จากเมื่อตาย ใครเล่า จะเฝ้าเห็น<O
จากเมื่อเป็น ยังมาพบ ประสบศรี <O
มามือเปล่า ทรัพย์สมบัติ ที่ไหนมี<O
แม้ร่างกาย กายี ต้องสิ้นไป<O
บุญและบาป ที่เราทำ นำสนอง<O
นำเที่ยวท่อง หันเห ฉเลไหล
บุญให้สุข ทุกข์เพราะบาป ขนาบไป<O
กว่าจะได้ มรรคผล ดลนิพพาน ”


คัดจากหนังสือ ตายแล้วไปไหน ?<O</O
เรียบเรียงโดย พระมหาสุสวัสดิ์ จนฺทปญฺโญ ป.ธ.๙<O</O
พิมพ์โดย สุวิภา กลิ่นสุวรรณ์


ขอขอบคุณชมรมกัลยาณธรรม http://www.kanlayanatam.com/sara/sara19.htm