ฌานกับญาณ แตกต่างอย่างไร ?

ถาม : ฌานกับญาณ แตกต่างอย่างไรคะ ?

ตอบ : ฌาน คือสมาธิ เมื่อสร้างสมาธิให้เกิดขึ้นแล้ว หลายท่านเอากำลังของสมาธิไปใช้รู้ในเรื่องต่างๆ เขาเรียกว่า ญาณ ฉะนั้น..ฌานเป็นกำลังสมาธิ ญาณเป็นการรู้โดยอาศัยกำลังสมาธินั้น

ถาม : แล้วจะตัดกิเลสได้ไหมคะ ?

ตอบ : ทำไมจะตัดไม่ได้ ถ้าทรงฌาน รัก โลภ โกรธ หลง เกิดได้ที่ไหนเล่า ?

ถาม : เอาสมาธิไปกดไว้ ?

ตอบ : แสดงว่าทำไม่เป็น การพิจารณาวิปัสสนาญาณ ถ้าไม่มีกำลังฌานสนับสนุนก็ตัดกิเลสไม่ได้ การจะตัดกิเลสต้องมีอาวุธกับกำลัง อาวุธคือปัญญา กำลังคือสมาธิก็คือฌาน ถ้ามีปัญญาไม่มีสมาธิ ก็เหมือนกับคนมีอาวุธคมกล้าอยู่ในมือ แต่ไม่มีแรง ยกไม่ไหว ถ้ามีสมาธิแต่ไม่มีปัญญา ก็เหมือนกับคนมีกำลังแต่ไม่มีอาวุธ ทำอะไรไม่ได้เหมือนกัน ต้องมีทั้งคู่ ถ้าใครบอกว่ามีฌานแต่ตัดกิเลสไม่ได้ แสดงว่าทำไม่เป็น

แล้วอย่าไปเถียงกันอีกนะ ต่างคนต่างไม่รู้ ก็เถียงกันไม่จบ พระพุทธเจ้า ท่านเรียก วิวาทาธิกรณ์ เถียงกันไม่รู้จบ การเถียงกันว่าสิ่งนั้นเป็นธรรรม สิ่งนี้เป็นวินัย สิ่งนั้นไม่ใช่ธรรม สิ่งนี้ไม่ใช่วินัย เรียกว่าวิวาทาธิกรณ์ กิจทั้งปวงที่สงฆ์พึงกระทำ เรียกว่า กิจจาธิกรณ์ อาบัติทั้งปวงเรียกว่า อาปัตตาธิกรณ์ คนอื่นเขาท่องปาฏิโมกข์ภาษาบาลี แต่อาตมาปาฏิโมกข์ท่องภาษาไทย

ทั้งหมดจัดว่าเป็นธรรม อยู่ที่ว่าเราเข้าใจหรือเปล่า พระพุทธเจ้า ท่านตรัสไว้ กุสะลา ธัมมา ธรรมที่เป็นกุศล อะกุสะลา ธัมมา ธรรมที่เป็นฝ่ายอกุศล อัพยากะตา ธัมมา ธรรมที่เป็นกลาง ไม่เป็นทั้งกุศลและไม่เป็นทั้งอกุศล เหมือนกับคนนอนหลับ สภาพจิตไม่รับรู้แล้ว กุศลก็ไม่สามารถจะปรุงได้ อกุศลก็ไม่สามารถจะปรุงได้ ก็เป็นอัพยากฤต เพราะฉะนั้น..ทุกอย่างเป็นธรรมหมด อยู่ที่ว่าเราคลำถึงไหม ? เมื่อเป็นธรรมทั้งนั้น แล้วเราเอาไปเถียงกัน ก็กลายเป็นวิวาทาธิกรณ์

สนทนากับพระครูวิลาศกาญจนธรรม (พระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ)
ณ บ้านวิริยบารมี ต้นเดือนตุลาคม พุทธศักราช ๒๕๕๖

ที่มา : http://www.watthakhanun.com/webboard/showthread.php?t=3897&page=6



.