ชาติที่๑อยู่ที่ไหน ? : ปุจฉา -วิสัชนา กับพระไพศาล วิสาโล

พฤฒิพล พฤฒิกุล ปุจฉา : กราบนมัสการท่านด้วยความเคารพ ขออนุญาตพระคุณเจ้าเมตตาให้คำชี้แนะด้วยขอรับ เนื่องด้วยข้าพเจ้านั้นมีข้อสงสัยประการหนึ่ง เกี่ยวกับปรัชญาของหลักพุทธศาสนาที่ว่าด้วยเรื่องของ " กฎแห่งกรรม" หรือ "แรงแห่งกรรม" ขอรับ

ความว่า หากชาตินี้ (ชาติปัจจุบัน) ของสัตว์โลกนั้น เป็นไปด้วยแรงแห่งกรรม (กฏแห่งกรรม) ที่เกิดขึ้นแต่ชาติปางก่อนไซร์ ข้าพเจ้าขอกราบเรียนถามพระคุณเจ้าด้วยการสมมติดั่งว่า หากสมมติว่าชาติปัจจุบันนั้น เป็นชาติที่ ๕๐๐ ของข้าพเจ้า และเป็นแรงแห่งกรรมจากชาติที่ ๔๙๙ เป็นต้น (หรืออาจประกอบกับผลกรรมในชาติก่อนนั้น) แล้วไซร้ ย้อนไปชาติที่ ๑ ของสัตว์โลกนั้น สัตว์โลกเกิดมาแต่ "แรงแห่งกรรมใด" ขอรับพระคุณเจ้าโปรดเมตตาชี้ทางให้กับข้อสงสัยของข้าพเจ้านะขอรับ กราบนมัสการพระคุณเจ้าด้วยใจอันบริสุทธิ์ ขอรับ ...


วิสัชนา : วัฏสงสารนั้นยาวไกลไม่มีประมาณจนไม่อาจหาจุดเริ่มต้นได้ การจะสาวหาถึงชาติแรกของสัตว์โลกนั้นเป็นเรื่องที่เป็นไปไม่ได้เอาเลย จะว่าไปแล้วคำถามของคุณชวนให้เกิดความเข้าใจว่า ก่อนที่เกิดชาติแรกของสัตว์โลกนั้น คือ ความว่างเปล่า ไม่มีอะไรเลย ซึ่งเป็นไปไม่ได้ ขัดกับกฎธรรมชาติที่ว่าทุกอย่างมีเหตุปัจจัย แต่อาตมาไม่สามารถตอบได้ว่าก่อนชาติแรกนั้นคืออะไร

คำถามนี้คงไม่ต่างจากคำถามที่ว่า ก่อนจะมีมนุษย์คนแรกคืออะไร เราย่อมไม่อาจตอบว่า ไม่มีอะไรเลย เพียงแต่บอกได้ว่า ก่อนจะมีมนุษย์คนแรกนั้น มีชีวิตชนิดอื่นที่ไม่เรียกว่ามนุษย์ แต่เป็นบรรพบุรุษของมนุษย์ที่มีรูปร่างคล้ายลิง

ตรงนี้ก็มีคำถามต่อไปว่า เส้นแบ่งระหว่างมนุษย์กับบรรพบุรุษที่ไม่ใช่มนุษย์นั้นอยู่ตรงไหน ลิงที่รู้จักยืนสองขาและมีสมองขนาด ๑ ใน ๓ ของมนุษย์ปัจจุบันซึ่งมีชีวิตเมื่อ ๓-๔ ล้านปีก่อนในแอฟริกา จัดว่าเป็นมนุษย์หรือไม่ ตรงนี้เป็นประเด็นที่ถกเถียงกันได้มาก ในทำนองเดียวกันก่อนจะมีชาติแรกของสัตว์โลกนั้น ย่อมต้องมีสิ่งอื่นที่แม้ไม่เรียกว่าสัตว์โลก แต่ก็เป็น “ชีวิต”อย่างหนึ่ง ซึ่งไม่ซับซ้อนพอที่จะเรียกว่าสัตว์โลก (เช่น ไม่มีจิต) แต่ไม่ว่าจะเป็นอะไร ก็ล้วนส่งผลต่อชาติแรกของสัตว์โลก ทั้งในทาง รูปลักษณ์ และการก่อรูปหรือการทำงานของจิต (ซึ่งสัมพันธ์กับกรรม เพราะกรรมเป็นเรื่องของเจตนา)

อย่างไรก็ตามปัญหาก็ยังมีอยู่ว่า อย่างไรเรียกว่าสัตว์โลก เส้นแบ่งระหว่างสัตว์โลกกับชีวิตที่ไม่ใช่สัตว์โลกคืออะไร ตรงไหนที่เรียกว่าชาติแรกของสัตว์โลกได้เกิดขึ้นแล้ว นี่เป็นประเด็นที่ถกเถียงกันได้ไม่สิ้นสุด

ไหนๆ พูดแล้วก็อยากให้ตระหนักข้อหนึ่งว่า กระบวนการให้ผลของกรรม หรือ กรรมวิบากนั้น พระพุทธเจ้าตรัสว่า เป็น อจินไตยอย่างหนึ่ง คือ เป็นเรื่องที่พ้นวิสัยแห่งการคิด ไม่อาจคิดให้แจ่มแจ้ง เป็นสิ่งที่ไม่พึงคิด เพราะขืนครุ่นคิดก็จะทำให้อัดอั้นเป็นบ้าได้เนื่องจากเป็นเรื่องซับซ้อนมาก อีกทั้งไม่ได้ช่วยให้พ้นทุกข์เลย ดังนั้นจึงขอแนะว่าคุณไม่ควรเสียเวลาครุ่นคิดถึงเรื่องนี้มากนัก

ชาติที่๑อยู่ที่ไหน คมชัดลึก : ศาสนาพระเครื่อง : ข่าวทั่วไป