จริตใหญ่ ทั้งสอง

คำว่าสติ เหมือนดังในบาลีทั้งหลาย (สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค) เป็นต้นว่า
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เราจักแสดงมรรค เป็นเครื่องกำจัดกองทัพมาร เธอจงฟัง มรรคนั้นเป็นเครื่องกำจัดกองทัพมารเป็นอย่างไร คือสัมโพชฌงค์ ๗ ดังนี้.
คำว่า มรรค เป็นเครื่องกำจัดกองทัพมาร และคำว่า สัมโพชฌงค์ ๗ โดยอรรถก็เป็นอันเดียวกัน ต่างกันแต่พยัญชนะเท่านั้น ฉันใด
คำว่า เอกายนมรรค กับคำว่า สติปัฏฐาน ๔ โดยอรรถก็เป็นอันเดียวกัน ต่างกันแต่พยัญชนะเท่านั้นก็ฉันนั้น เพราะฉะนั้น บัณฑิตพึงทราบว่า เป็นเอกวจนะ ก็เพราะเป็นทางเดียว ด้วยอรรถว่าเป็นมรรค เป็นพหุวจนะ ก็เพราะมีสติมาก โดยความต่างแห่งอารมณ์.
ถามว่า ก็เพราะเหตุไร พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสสติปัฏฐานว่ามี ๔ ไม่หย่อนไม่ยิ่ง.
ตอบว่า ก็เพราะจะทรงให้เป็นประโยชน์เกื้อกูลแก่เวไนยสัตว์.
แท้จริง ในจำพวกเวไนยสัตว์ที่เป็นตัณหาจริต ทิฏฐิจริต ผู้เป็นสมถยานิก (ผู้มีสมถะเป็นยาน) และวิปัสสนายานิก (ผู้มีวิปัสสนาเป็นยาน) ที่เป็นไปโดยส่วนทั้งสอง คือ

ปัญญาอ่อน และ ปัญญากล้า

......กายานุปัสสนาสติปัฏฐานมีอารมณ์หยาบเป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้มีตัณหาจริต มีปัญญาอ่อน.

........เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐานมีอารมณ์ละเอียด เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้มีตัณหาจริต มีปัญญากล้า.

......จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐานที่มีอารมณ์ไม่แยกออกมากนัก เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้มีทิฏฐิจริต มีปัญญาอ่อน.

......ธัมมา<WBR>นุ<WBR>ปัสสนาสติปัฏฐานที่มีอารมณ์แยกออกมาก เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้มีทิฏฐิจริต มีปัญญากล้า.


อนึ่ง สติปัฏฐานข้อ ๑ ที่มีนิมิตอันจะพึงบรรลุได้โดยไม่ยาก เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้เป็นสมถยานิก มีปัญญาอ่อน.

สติปัฏฐานข้อที่ ๒ เพราะไม่ตั้งอยู่ในอารมณ์อย่างหยาบ จึงเป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้เป็นสมถยานิก มีปัญญากล้า.

สติปัฏฐานข้อที่ ๓ มีอารมณ์ที่แยกออกไม่มากนัก เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้เป็นวิปัสสนายานิก มีปัญญาอ่อน.

สติปัฏฐานข้อที่ ๔ มีอารมณ์ที่แยกออกมาก เป็นทางหมดจด สำหรับเวไนยสัตว์ผู้เป็นวิปัสสนายานิกมีปัญญากล้า.



...อ่านเพิ่มเติมได้ที่ ̓ö??Ҡ?զ?ԡ҂ ?҇Ã? ?Ҋ?Իѯ?ҹʙ?à˹钵蒧?ը

 

ผมเคยฟังพระท่านเทศน์ เกี่ยวกับ จริตทั้ง 2 นี้ บางท่านอาจไม่เคยได้ยินได้สดับเกี่ยวกับ 2 จริต นี้ คือ ตัณหาจริต และ ทิฏฐิจริต เลยอาจไปปรามาสพระท่านว่าพระท่านสอนผิด ผมเลยไปค้นมา ให้ทัศนากันครับ

 

ที่ผิดนั่น ไม่ใช่ตรงนี้

ที่ผิด คือ สอนเรื่อง การจดจำรูปนาม เพื่อให้เกิดสติ

การจำแม่น เป็นเหตุใกล้ให้เกิดสติ แต่ไม่ใช่ ไม่เจริญสติ ด้วยการไปดู รูป นาม ให้มันจำ มันคนละเรื่องกัน

สติที่กาย จะไปจำรูปนามอย่างไร นี่ลองไปพิจารณาดู แต่ว่าระลึกได้ว่า ในปัจจุบันนี้กายเคลื่อนแบบนั้นแบบนี้ นี่แหละ เรียกว่า เจริญสติ

นั่นแหละ ที่ ผมพูด

ไปดูในปฏิปทา เวลาผมเจริญสติ ในกระทู้ความต่างแห่งมรรค ที่คุณยกมานั่นแหละ

 

อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ
อนุโมทนาค่ะ

 

สติที่กาย จะไปจำรูปนามอย่างไร ...
คำว่ากาย นี่หมายถึง กายมนุษย์ ใช่ไหมครับ
แล้ว กาย ไม่ใช่ รูป เหรอครับ
สติที่เกิดเมื่อระลึกได้ว่า กายขยับ เรียกว่า เกิดสติที่กายได้ไหมครับ

 

กาย ก็ตัวเรานี่แหละ แขนขาเรา หัวเรา ตัวเราที่เป็นกายหยาบนี่แหละ

พอมากเข้ามันก็ละเอียดไปที่กายลม เพราะเพิกเฉยต่อ กายหยาบนี้เข้าสู่กายลมละเอียด

เรียกว่า กายในกาย


เวลาเดินไปไหนมาไหน คอยระลึกรู้ตัว กิน เดิน ยืน นั่ง นอน ให้สติจับกับกายให้แม่น

เป็นการฝึกสติเบื้องต้น พอสติจับกับกายแล้วมันจะไม่ค่อยเผลอ พอมากเข้าจะกลายเป็น รู้ตัวพร้อมไป คือ สติอยู่แต่กาย พร้อม นั่นแหละ ที่หลวงพ่อเทียนท่านสอนให้ขยับมือ อะไรนั่นแหละ ทำให้ใจที่ไปที่อื่นไม่ไป แต่มาจับที่กายแทน ที่ท่านว่าเอาสัญญามา ก็คือว่า คอยจำการขยับไปขยับมาของตัวเอง จำเอาไว้ขยับแขนตามนั้น แล้วคอยระลึกตาม นั่นแหละ

นั่นแหละ ได้ผล ผลก็คือ ที่สมมติต่างๆ เป็นสังขารจะสงบตัวไป เหลือแต่ กายานุปัสสนา

จิตจะมาอยู่แต่ที่กาย ทำให้รู้สึกตัวทั่วพร้อม ในแบบของหลวงพ่อเทียนนั่นแหละ

 

การปฏิบัติแนวหลวงพ่อเทียน ไม่ใช่กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน เพราะไม่มีการ
เน้นการทำฌาณสมาบัติ จึงไม่ใช่กายานุสติปฏฐาน และ เวทนานสติปัฏฐาน

แต่เป็น จิตตานุสติปัฏฐาน คือ เน้นการเห็น เจตคติ หรือ เจตนา หรือ ตัวคิด

ดั่งคำครูที่เป็น "หัวใจ" คือ "เมื่อเห็นต้นคิด จะเห็นต้นทางปฏิบัติ"

* * * * *

ส่วนการรู้สึกตัวทั่วพร้อมนั้น เป็นเรื่องของคนที่ปฏิบัติเป็นแล้ว เมื่อ
ปฏิบัติเป็นแล้ว ได้ต้นทางปฏิบัติแล้ว จะเกิดการหมุนวนในการรู้ลง
ที่ กาย เวทนา จิต และ ธรรม โดยที่จิตไปเห็นอันไหน ก็พร้อมที่
จะรู้อันนั้น ไม่ใช่การเลือกดูที่กาย ที่เวทนา ที่จิต ที่ธรรมแบบจมลง
ไปในเรื่องเดียวแล้วไปพูดว่า รู้ตัวทั่วพร้อม ต้องเป็นการรู้พร้อมทั้ง
สี่ฐานถึงจะเรียกว่า ทั่วพร้อม

 

<!-- google_ad_section_start -->

แหม่ วีวี่ นี่รู้ดีจริงๆ

จะมาค้านกับผม ก็เท่ากับ ไปค้านพระไตรปิฎกแหละครับ วีวี่

<meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8"><meta name="ProgId" content="Word.Document"><meta name="Generator" content="Microsoft Word 11"><meta name="Originator" content="Microsoft Word 11"><link rel="File-List" href="file:///C:%5CDOCUME%7E1%5CJITTAK%7E1%5CLOCALS%7E1%5CTemp%5Cmsohtml1%5C01%5Cclip_filelist.xml"><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <wunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:ApplyBreakingRules/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <wontGrowAutofit/> </w:Compatibility> <w:BrowserLevel>MicrosoftInternetExplorer4</w:BrowserLevel> </w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" LatentStyleCount="156"> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><style> <!-- /* Font Definitions */ @font-face {font-family:"Angsana New"; panose-1:2 2 6 3 5 4 5 2 3 4; mso-font-charset:0; mso-generic-font-family:roman; mso-font-pitch:variable; mso-font-signature:16777219 0 0 0 65537 0;} /* Style Definitions */ p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal {mso-style-parent:""; margin:0cm; margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:16.0pt; font-family:"Angsana New"; mso-fareast-font-family:"Times New Roman";} @page Section1 {size:595.3pt 841.9pt; margin:72.0pt 90.0pt 72.0pt 90.0pt; mso-header-margin:36.0pt; mso-footer-margin:36.0pt; mso-paper-source:0;} div.Section1 {page:Section1;} --> </style><!--[if gte mso 10]> <style> /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:ตารางปกติ; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-ansi-language:#0400; mso-fareast-language:#0400; mso-bidi-language:#0400;} </style> <![endif]-->

อ้างอิงจาก พระสุตตันตปิฎกเล่ม 2
<!-- google_ad_section_end -->

 

ผมไม่ได้ค้านในเรืองที่คุณสอน แต่ผมแค่ชี้ว่า ที่คุณเข้าใจว่าหลวง
พ่อเทียนปฏิบัติอะไร แนวไหน ตรงนั้นมันไม่ถูก ไม่ได้เกี่ยวอะไรกับ
การค้านพระไตรปิฏกที่คุณหมายอิงอาศัยเพื่อผลิกให้เรื่องที่ตนเข้า
ใจผิดเกี่ยวกับหลวงพ่อเทียน มันถูกขึ้นมา

 

ยกพระไตรปิฏก มาก็น่าจะยก อรรถกถา มาอธิบายเพิ่มเติมด้วยครับ ผู้มาอ่านจะได้เข้าใจ ในวิธีการมากขึ้น

 

ความจริงก็คือ ความจริงสิครับ หลวงพ่อเทียนท่านสอนขยับมือ ขยับไม้ ให้รู้ตัวตามจับไปกับอริยาบท คุณจะมาบอกว่าผมเข้าใจผิดอย่างไร ผมก็เอาพระสูตรมาให้ดู

หลวงพ่อเทียนท่าน เจริญกายคตาสติ แล้วจิตลงดิ่งสู่ธรรมมาก่อนด้วยการเดินจงกรม

คือ ให้รู้อย่างเดียว ว่าอริยาบทกำลังทำอะไร นั่นแหละ ท่านจึงเห็นสมมติ กับเห็นปรมัตถ์

เพราะฉะนั้น ธรรมของท่านมี ธรรมในพระไตรปิฎกมารองรับนี่ผมก็ยกมาให้ดู ใช่ไหมวีวี่

 

ไม่ต้องอรรถกถาหรอกครับ ไปอ่านที่ผมให้ความเห็นไว้นั่นแหละ อรรถกถา

 

ก็คงต้องเห็นไปตามนั้นแหละครับ เพราะทุกวันนี้ คนที่ปฏิบัติในสำนักหลวงพ่อเทียน
ไม่มีใครทรงคอำสอนของท่านไว้ได้

การปฏิบัติรุ่นหลัง จึงกลายเป็นการดูอริยาบท การทำกายคตาสติ ไป

ซึ่งถ้าการปฏิบัติของหลวงพ่อเทียนเป็นการดูอริยาบทแล้ว ก็คงไม่จำ
เป็นต้องคิดวิธีการขยับมือ 14 จังหวะขึ้นมา เพราะการปฏิบัติตาม
อริยาบทนั้น ก็มีการกล่าวโดยละเอียดไว้หมดแล้ว สามารถทำได้เลย
ไม่จำเป็นต้องหาอุบายใหม่ แต่ก็อย่างที่บอก ไม่มีใครรักษาอุบาย
ธรรมนั้นไว้ได้ ทำให้กลายไปเป็นการดูอริยาบทไปในที่สุด

สำนักที่เน้นดูอริยาบทในสมัยนั้นๆ ก็มีมากมาย เช่น สายอาจารย์แนบ
สายอาจารย์สัญชัย ฯลฯ

 

พูดแบบนี้ก็ไม่ถูก
ผู้ปฏิบัติสายหลวงพ่อเทียนที่เป็นพระสุปฏิปันโนยังมีให้เห็นอยู่
เช่น ศิษย์เอกอย่าง หลวงพ่อคำเขียน
หรือ ศิษย์องค์สำคัญที่เป็นเจ้าอาวาสวัดสนามใน หลวงตาทอง
อย่างน้อยๆ ทั้งสองท่านนี้ยังทรงคำสอนไว้ได้ครบถ้วน แล้วท่านทั้งสองก็เข้าถึงคุณธรรมพอตัว
สำหรับหลวงพ่อคำเขียน พระอาจารย์ปราโมทย์ก็เคยได้รับรองไว้ เห็นมีพูดในซีดี...

 

ลูกศิษย์ สายหลวงพ่อเทียน ฟังเอาไว้ อะไรเป็นอุบายธรรมที่ดีก็ เก็บเอาไว้ อย่าไปเปลี่ยนแปลง เพราะว่า สอนคนในทีแรกนั้น ไม่ต้องให้เขารู้อะไรมาก แต่ต้องมีวิธีการที่ชัดเจนให้เขาได้เดินตาม

 

ก็คิดดูสิ ทรงไว้ได้ตรงแค่สองท่าน

ส่วนท่านอื่นๆ หรือ แม้แต่ ท่านที่คุณวิมุตติเคารพ ก็กล่าวไปในทางที่
ทำให้ ทางของท่านที่ทำไว้เลือนหาย เหลือลงเป็นการดูอริยาบท กลาย
เป็นเรื่องกายคตา กลายเป็นเรื่อง ฌาณสมาบัติสมถะสมาธิไป แทนที่
จะเป็นเรื่องวิปัสสนากรรมฐาน

 

จะดูอะไร ไม่ว่า กาย เวทนา จิต ถ้าวิปัสสนาได้เห็นตามจริง มันก็จะเข้าเป็นดูธรรม เป็นขัน
ธ์ห้า+การปรุงแต่ง (กระบวนการเกิดดับแห่งทุกข์หรือปฎิจจสมุปบาท) นั่นแหล่ะ จะไปแยก จะไปยก ว่าอันโน่นเด่น อันโน่นดี อันโน่นเหนือกว่า ทำไม ^-^

 

ตอนแรกบอกลูกศิษย์ทรงคำสอนไว้ไม่ได้

ตอนนี้บอกทรงได้แค่สองท่าน

เหอๆๆๆๆๆๆ

 

ไปได้ขนาดนั้น นี่แหละ ที่เรียกว่า จิตใจคับแคบ มองธรรมไม่เป็นธรรม

ผมว่า วีวี่ ควรไปขอขมาพระรัตนไตร จะได้มีจิตใจที่เปิดกว้าง

จิตใจจะได้ไม่คับแคบ ขนาดว่า พระสูตรยังผ่านไปไม่ได้ แยกไม่ออกระหว่าง ธรรมและอุบายธรรม

 

ไม่ใช่แยกไม่ออกนะครับ ผมกล่าวแต่ต้นว่าเป็นอุบายธรรม

แต่มาแจ้งว่า ไม่ใช่อุบายธรรมของ กายานุสติปัฏฐาน แต่
เป็นอุบายธรรมทาง จิตตานุสติปัฏฐาน

แล้วก็แจ้งอีกว่า มันเป็น อุบายธรรมในการเข้าถึงความเข้าใจเรื่อง
สติปัฏฐาน4 เมื่อเข้าใจแล้ว หรือ เห็นต้นจิตคิดแล้ว จะไม่ใช่คิด
หรือ ยึดความคิดเป็นเครื่องเห็นธรรม แต่จะใช้การรู้สึกตัว เป็นทาง
ปฏิบัติต่อไป วิปัสสนาพึ่งเริ่ม หลังจากนั้นใครถนัดรู้อะไร ก็เอา
เครื่องมือที่รู้ตรงนี้ไปใช้ จนกว่าจะเข้าใจทางปฏิบัติโดยรอบ ก็จะ
หมุนดูครบทั้ง 4 ฐาน เป็นวิปัสสนากรรมฐาน