ความเป็นมาของพระไตรปิฏก ตอน51

(4). วิธีแก้ง่วง 7 ประการ

1. คิดถึงสัญญา คือ ทบทวนความทรงจำในเรื่องใดเรื่องหนึ่ง

2. พิจารณาความรู้ ได้แก่ ตรึกตรองวิชาความรู้ที่ได้เล่าเรียนมา

3. สาธยายมนต์ คือ ท่องหนังสือดังๆ

4. เอานิ้วยอนหู เอามือลูบตัวไปมา

5. ลุกขึ้นยืน เอาน้ำล้างหน้าล้างตา เหลียวมองรอบทิศ

6. เดินจงกรม คือ เดินกลับไปกลับมา

7. สำเร็จสีหไสยาสน์ คือ นอนตะแคงขวา เอาเท้าเหลื่อมกัน ตั้งสติไว้ก่อนหลับ

(5). ภรรยา 7 ประเภท

1. ภรรยาเยี่ยงเพชฌฆาต (วธกาภริยา)

2. ภรรยาเยี่ยงโจร (โจรีภริยา)

3. ภรรยาเยี่ยงนาย (อยฺยาภริยา)

4. ภรรยาเยี่ยงมารดา (มาตาภริยา)

5. ภรรยาเยี่ยงน้องสาว (ภคินีภริยา)

6. ภรรยาเยี่ยงเพื่อน (สขีภริยา)

7. ภรรยาเยี่ยงนางทาสี (ทาสีภริยา)

(6). สัปปุริสธรรม 7 ประการ

1. รู้เหตุ (ธมฺมญฺญุตา)

2. รู้ผล (อตฺถญฺญุตา)

3. รู้ตน (อตฺตญฺญุตา)

4. รู้ประมาณ (มตฺตญฺญุตา)

5. รู้กาล (กาลญฺญุตา)

6. รู้บริษัท (ปริสญฺญุตา)

7. รู้บุคคล (ปุคฺคลญฺญุตา)

(7) พระพุทธเจ้าตรัสว่า "โดยล่วงไปแห่งกาลนานนับได้หลายร้อยปี หลายพันปี หลายแสนปี จะมีสมัยซึ่งฝนไม่ตก พืชต้นไม้ใบหญ้าจะเหี่ยวแห้งตายไม่มีเหลือ โดยล่วงไปแห่งกาลอันยาวนาน ก็จะถึงสมัยที่พระอาทิตย์ปรากฏขึ้น 2 ดวง 3 ดวง 4 ดวง 5 ดวง 6 ดวง 7 ดวง มหาปฐพีนี้และขุนเขาสิเนรุจะลุกไหม้มีเปลวไฟพุ่งขึ้นถึงพรหม"

2.8 อัฏฐกนิบาต ประชุมข้อธรรม 8 ข้อ ขอยกมาพอเป็นตัวอย่างดังนี้

(1). อานิสงส์เมตตา 8

1. หลับเป็นสุข (สุขํ สุปติ)

2. ตื่นก็เป็นสุข (สุขํ ปฏิพุชฺฌติ)

3. ไม่ฝันร้าย (น ปาปิกํ สุปินํ ปสฺสติ)

4. เป็นที่รักของมนุษย์ทั้งหลาย (มนุสฺสานํ ปิโย โหติ)

5. เป็นที่รักของอมนุษย์ทั้งหลาย (อมนุสฺสานํ ปิโย โหติ)

6. เทวดาพิทักษ์รักษา (เทวตา รกฺขนฺติ)

7. ไฟ ยาพิษ ศัสตรา มิกล้ำกราย (นาสฺส อคฺคิ วา วิสํ วา สตฺถํ วา กมติ)

8. ตายไปเกิดในพรหมโลก (พรฺหมฺโลกูปโค โหติ)

(2) คุณสมบัติของทูต 8 ประการ

1. รู้จักฟัง (โสตา)

2. รู้จักทำให้ผู้อื่นฟัง (สาเวตา)

3. เรียนรู้อยู่เสมอ (อุคคฺเหตา)

4. ความจำดี (ธาเรตา)

5. รู้แจ่มแจ้ง (วิญฺญาตา)

6. ให้ผู้อื่นรู้แจ่มแจ้ง (วิญฺญาเปตา)

7. ฉลาดในประโยชน์และมิใช่ประโยชน์ (กุสโล สหิตาหิตสฺส)

8. ไม่ชวนทะเลาะ (โน จ กลหการโก)

ตรัสว่า พระสารีบุตรมีคุณสมบัติ 8 ประการนี้

(3). ชาย-หญิง ผูกใจกันด้วยอาการ 8 อย่าง

1. ด้วยรูปร่าง (รูเปน)

2. ด้วยการยิ้ม (หลิเตน)

3. ด้วยคำพูด (ภณิเตน)

4. ด้วยเพลงขับ (คีเตน)

5. ด้วยการร้องไห้ (โรณฺเณน)

6. ด้วยอากัปกิริยา (อากปฺเปน)

7. ด้วยของกำนัล (วนภงฺเคน)

8. ด้วยสัมผัส (ผสฺเสน)

(4). ความอัศจรรย์ของพระธรรมวินัยเปรียบกับมหาสมุทร 8 ประการ

1. ในพระธรรมวินัยนี้มีการศึกษา การปฏิบัติและการตรัสรู้ไปตามลำดับ เบื้องต้นจนลึกซึ้ง

ตามลำดับ เปรียบเหมือนมหาสมุทรค่อยลุ่ม ค่อยลาด ค่อยลึกลงตามลำดับ

2. เหล่าสาวกไม่ล่วงละเมิดข้อบัญญัติที่ตราไว้ แม้เพราะเหตุแห่งชีวิต เปรียบเหมือนมหาสมุทรมีลักษณะคงตัวไม่ล้นฝั่ง

3. พระธรรมวินัยนี้ไม่เก็บคนทุศีลไว้ เปรียบเหมือนมหาสมุทรไม่เก็บซากศพไว้ มีแต่ซัดเข้าหาฝั่ง

4. พระธรรมวินัยนี้เป็นที่รวมคนในวรรณะทั้ง 4 ไม่ว่ามาจากวรรณะไหน ย่อมทิ้งชื่อโคตรเดิมหมด เหลือแต่ชื่อ "สมณศากยบุตร" เปรียบเหมือนมหาสมุทรเป็นที่ไหลมารวมแห่งแม่น้ำทั้งหลาย และเมื่อไหลมาถึงมหาสมุทรก็ละชื่อเดิมทั้งหมด

5. แม้ภิกษุในธรรมวินัยนี้ล่วงลับไปมากต่อมาก ก็ไม่ปรากฏว่าพระธรรมวินัยนี้พร่อง หรือล้นเปรียบเหมือนมหาสมุทรไม่ปรากฏพร่อง หรือล้นฉะนั้น

6. พระธรรมวินัยนี้มีรสเดียว คือวิมุติเป็นรส เปรียบเหมือนมหาสมุทรมีรสเค็มอย่างเดียว

7. พระธรรมวินัยนี้มีรัตนะมากมาย เช่น สติปัฏฐาน 4 สัมมัปปธาน 4 เป็นต้น เปรียบเหมือนมหาสมุทรมีรัตนะมากมาย เช่น มุกดา ไพฑูรย์ เป็นต้น

8. พระธรรมวินัยนี้เป็นที่อาศัยอยู่ของคนสำคัญๆ เช่น พระโสดาบัน พระสกทาคามี เป็นต้น

เปรียบเหมือนมหาสมุทรเป็นที่อาศัยของสัตว์ใหญ่ เช่น ปลาติมิติมิงคละ เป็นต้น