การแยกกายกับใจ แยกอย่างไร ?

ถาม : การแยกกายกับใจแยกอย่างไร ?
ตอบ : แยกกายกับใจ ถ้าหากว่าสมาธิทรงตัวตั้งแต่ปฐมฌานขึ้นไปกับจิตกับกายจะเริ่มแยกเป็นคนละส่วนกัน คือตอนนั้นจิตจะสนใจแต่อาการภายใน ประสาทร่างกายที่ถือว่าเป็นกายจริง ๆ ภายนอกมันไม่ค่อยจะรับรู้กันแล้ว ถึงไม่ใช้ความพยายามในการแยกมันก็จะแยก ทีนี้ในความหมายของเรา แยกจิตแยกกายมันเป็นการถอดกายในออกไปแบบที่เขาเรียกว่าถอดกายทิพย์หรือเปล่า ? ถ้าหากว่าเป็นลักษณะอย่างนั้น ต้องฝึกอีกแบบหนึ่ง

เขาจะมีการฝึกให้ถอดกายในไปเพื่อที่จะไปท่องเที่ยวภพต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นรก สวรรค์ พรหม นิพพานอะไรเหล่านี้เป็นต้น แต่ถ้าหากว่าได้แยกจิตแยกกายลักษณะที่ว่านี้ แค่เราทำสมาธิได้ปฐมฌานก็เริ่มแยกได้แล้ว

ถาม : แค่ได้ปฐมฌานนี่ได้ยังไงคะ ?
ตอบ : คือกำลังใจมันจะทรงตัวอยู่ระดับหนึ่ง ในระดับนี้สิ่งที่เข้ามาทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ อะไรมันไม่ค่อยได้รับความสนใจเพราะจิตมันเป็นสุขอยู่กับการภาวนาเฉพาะหน้า คราวนี้การที่เราภาวนาซะจนชิน คำว่า “ชิน” ภาษาบาลีเขาเรียกว่า “ฌาน” ปฐมฌานคือความเคยชินขั้นที่ ๑ มันมีอยู่ด้วยกัน ๔ ขั้นเขาเรียก ฌาน ๑ ฌาน ๒ ฌาน ๓ ฌาน ๔ คราวนี้ว่าแค่เข้าถึงความเคยชินขั้นที่ ๑ ก็เป็นอันว่าจิตกับกายมันเริ่มจะห่างกันแล้ว พอเริ่มเป็นฌาน ๒ บางทีมันเริ่มไม่รับรู้การหายใจ คำภาวนามันก็หายไปด้วยถ้าถึงฌาน ๓ ยังกับประเภทกลายเป็นหินไปเลยก็มี คือสภาพต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับร่างกายมันจะแปลก ๆ แล้วฌาน ๔ นี้ ไม่รับรู้อาการภายนอกแน่นอนเลยฟ้าผ่าข้างหูไม่เอาด้วยไม่ได้ยิน เพราะประสาทร่างกายมันไม่ได้ทำงานตรงนั้นแล้ว



สนทนากับพระเล็ก สุธมฺมปญฺโญ
เดือนสิงหาคม ๒๕๔๔
ณ บ้านอนุสาวรีย์ฯ


.