72.ประเพณีชักพระวัดนางชี พ.ศ.๒๕๕๗

​

จากนั้นประธานในพิธีฝ่ายสงฆ์ก็กล่าวโอวาท พอจับใจความได้ว่า เดี๋ยวนี้งานชักพระวัดนางชี เล็กลงๆ ที่เล็กลงนี้ข้างฝ่ายราชการเล็กลง ไม่ใช่ชาวบ้านผู้มาร่วมงานเล็กลง เมื่อก่อนราชการมีการร่วมกันทำเป็นงานใหญ่ เขต ๕๐ เขตช่วยกัน แต่เดี๋ยวนี้เหลือไม่กี่เขต จึงเล็กลงเรื่อยๆ เมื่อก่อนการแห่ชักพระ จะแห่ถึงวัดไก่เตี้ย แต่เดี๋ยวนี้ไม่ถึงเสียแล้วเพราะอะไรให้พิจารณาดู การอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุและแห่ทางชลมารถหรือทางน้ำ เมื่อสมัยก่อนถ้าถึงสะพานจะไม่มีการลอดใต้สะพาน ต้องอัญเชิญขึ้นบกแล้วเดินข้ามสะพานไปอีกฝั่งถึงจะลงเรือได้อีกที แต่มาปัจจุบันเป็นยังไงกัน ลอดใต้สะพานหมด (ตรงนี้ฟังแล้วสะดุด เพราะว่าที่เคยเข้าร่วมงานของวัดนางชี ก็ไม่มีการลอดใต้สะพานนะ หรือว่า ที่อื่น คณะอื่นแห่มาแล้วลอดใต้สะพาน เพราะเท่าที่ทราบมาก็มีอีกคณะนึงจัดงานเหมือนกัน แต่จัดก่อนวัดนางชีไม่กี่วันแล้วก็แห่ไปขึ้นวัดไก่เตี้ย แต่ก็ยังไม่เคยไปเห็นว่าเขาแห่กันยังไง...)

….แล้วท่านได้พูดถึงพระบรมสารีริกธาตุคือกระดูกของพระพุทธเจ้า พระธาตุคือกระดูกของพระสาวก อัฐิธาตุคือกระดูกของคนทั่วไป
พระบรมสารีริกธาตุ พระธาตุ ก็เป็นหนึ่งในสี่ของพุทธเจดีย์ (เรื่องธรรมเจดีย์ สร้อยฟ้าฯ เคยเขียนไว้ในกระทู้เรื่อง สักการะธรรมเจดีย์ คัมภีร์พุทธศาสนาสองพันปี !!!)
ธรรมเจดีย์เป็น ๑ ใน ๔ ของพุทธเจดีย์ ๔ อย่างซึ่งแทนองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า อันได้แก่
๑. ธาตุเจดีย์ คือ พระบรมสารีริกธาตุ
๒. บริโภคเจดีย์ คือ สังเวชนียสถาน ๔ ตำบล ได้แก่ สถานที่ประสูติ ตรัสรู้ ปฐมเทศนา และปรินิพพาน
๓. ธรรมเจดีย์ คือ จารึกข้อพระธรรมที่เป็นหัวใจแห่งพระพุทธศาสนา ซึ่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสว่าให้เป็นตัวแทนแห่งพระองค์และให้พุทธศาสนิกชนใช้เป็นหลักในการปฏิบัติ เผยแพร่และสืบสานพระธรรมคำสั่งสอนนั้น เป็นการจรรโลงพระพุทธศาสนาต่อไป
๔. อุเทสิกเจดีย์ คือ สิ่งที่ระลึก เช่น พระพุทธรูป

จากนั้นองค์ประธานฝ่ายสงฆ์ก็กล่าวอนุโมทนาและให้พรแก่ผู้งานในพิธี และสรงน้ำพระบรมสารีริกธาตุ วันนี้เป็นอันจบพิธีที่สำคัญเพียงเท่านี้....

​

 

​

 

​

 

​

 

​

งานวันที่ ๒ วันเสาร์ที่ ๘ พฤศจิกายน ๒๕๕๗ มาถึงวัดนางชีตอนหกโมงเช้า มีคนทยอยมากันบ้างแล้ว ที่บริเวณสวนป่าลานดินใกล้กับท่าน้ำของวัด มีการตั้งโรงทาน อาหารการกินมีเยอะไม่ขัดสน เริ่มสายคนยิ่งมากันเยอะ เห็นว่าค่าลงเรือคนละ ๒๐๐ บาทเหมือนทุกปี

​

 

​

กำหนดการเห็นว่าสรงน้ำพระบรมสารีริกธาตุได้ถึง ๘ โมงเช้า จากนั้นจะเริ่มการนับพระบรมสารีริกธาตุกับพระธาตุอีกครั้ง

​

 

​

 

​

 

​

 

​

 

​

 

​

ช่วงเช้านี้ได้รับความอนุเคราะห์จากตำรวจน้ำให้ขึ้นเรือตรวจการณ์ในการถ่ายภาพ ส่วนพี่แห้งกับทีมงานได้ขึ้นเรือของสำนักป้องกันภัย

​

 

​

ขึ้นเรือตำรวจน้ำทีแรกนึกว่าจะสบายใจ ดันมีนักข่าวมาโบกขอขึ้นด้วยคุณตำรวจน้ำใจดีก็ให้ขึ้น แต่ขึ้นเสร็จก็มาวุ่นวายขอโน่นขอนี่ สั่งโน่นสั่งนี่ เรายังไม่ขออะไรเลย คุณตำรวจจะแล่นเรือยังไงก็ตามสบาย เพราะเราไม่ฟิกซ์เรื่องการเก็บภาพ คอยหาจังหวะดีๆ ก็ได้ภาพเอง...

​

 

​

พอพิธีด้านบนฝั่งใกล้จะเสร็จก็ประกาศว่า พระบรมสาริริกธาตุนับได้ ๓๙ องค์ พระธาตุนับได้ ๒๙ องค์ จากนั้นก็เริ่มพิธีอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุลงเรือ ช่วงกำลังเตรียมอัญเชิญ คุณท่านช่างภาพนักข่าวก็พูดว่า จะไปบอกพวกพายเรือให้นั่งดีๆ ได้ไหม บางคนก็สูบบุหรี่ บางคนก็กินโน่นกินนี่ ภาพออกมาไม่สวย (นั่งนึกในใจ คงไม่เคยเห็นแน่ๆ ว่าพิธีการเขาเป็นอย่างไร ฝีพายและเรือมาจากกองเรือพระราชพิธีผ่านการฝึกอย่างดีมาแล้วทุกนาย และช่วงนี้ก็เป็นช่วงเวลาเดียวที่ฝีพายจะได้กินข้าวกินน้ำ จากนี้จนถึงจุดพักประมาณ ๓ ชั่วโมง ฝีพายจะไม่ได้ดื่มน้ำหรือได้พักเลย ต้องคอยพายและคัดท้ายเรือตลอดเวลา ถึงแม้ว่าบางช่วงจะใช้เรือลากจูง ก็ต้องคอยพายคอยคัดกันอยู่ดี) คนบอกสคริ๊ปบอกว่า ห้ามเขาไม่ได้หรอกปล่อยไปตามธรรมชาติ (วุ่นวายจริงๆ เลย)...

​

 

​

พอเริ่มพิธีอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุลงเรือ ท่านฝีพายที่เป็นทหารเรือทั้งหลายอยู่ในท่าเตรียมที่พร้อมเพรียงกัน...

​

 

​

 

​

 

สร้อยฟ้าฯ ได้ข้อมูลสำคัญเกี่ยวกับประเพณีชักพระวัดนางชี ซึ่งเป็นการเล่าเรื่องในอดีตของท่านกำนันสุพจน์ ไม่หน่ายกิจ บ.ม. ได้เขียนอธิบายไว้ในความทรงจำเมื่อครั้งท่านยังวัยเยาว์จนเกือบถึงปัจจุบันให้คนรุ่นหลังๆ ได้อ่านกัน แต่สร้อยฟ้าฯ ไม่ปรารถนาเลยในการได้มาของข้อมูล ซึ่งได้มาจากหนังสืองานพระราชทานเพลิงศพของท่านเอง...แต่ถึงอย่างไรความทรงจำนี้ก็เป็นคุณประโยชน์และได้ประดับความรู้ในที่มาที่ไปของงานประเพณีชักพระวัดนางชีได้เป็นอย่างดี

​

 

ข้าพเจ้าได้รับมอบหมายให้เขียนเรื่องประเพณีและศีลธรรม ข้าพเจ้าได้นึกถึงของดีเขตภาษีเจริญ คือ “งานประเพณีชักพระของวัดนางชี” เท่าที่ข้าพเจ้าจะจำได้มีเพียง ๕ สมัย ของเจ้าอาวาสวัดนางชีซึ่งมีลำดับตามสมัย ดังนี้

๑. ก่อนปี พ.ศ.๒๔๙๐ เป็นสมัยของท่านพระครูบริหารบรมธาตุ(ป่วน เกสโร) เจ้าอาวาสวัดนางชี ซึ่งเป็นพระอุปัชฌาย์ของพระธรรมปัญญาบดี เจ้าอาวาสวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ ในสมัยนั้นใช้เรือองค์เป็นเรือกระแซง เรียกภาษาชาวบ้านว่าเรือเป็ด มีหลังคาด้านหน้าและด้านหลัง มีบุษบกประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุตอนกลางลำ ด้านหน้าเป็นที่นั่งพระสงฆ์ ด้านหลังเป็นวงปี่พาทย์ ชาวบ้านจะทำการตบแต่งเรือองค์หรือเรือทรงพระบรมสารีรกธาตุในวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๒ ในวันแรม ๒ ค่ำ เดือน ๑๒ เวลา ๑๖.๐๐ น. จะอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุออกมาเปิดนับ และให้ประชาชนสรงน้ำที่ศาลาพิธี ประมาณเวลา ๐๘.๓๐ น. จะอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุเสด็จลงเรือ และให้ประชาชนที่พามารออยู่ในลำคลองด่าน ใช้เรือพายลากลงเรือพระบรมสารีริกธาตุ ลำใดเหนื่อยก็หยุดพลัดกันเข้ามาจูง สมัยนั้นไม่มีเรือยนต์คลื่นจึงไม่มี เรือองค์ก็ไม่เสียหลัก ไปได้คล่องตัว ตลอดจนมีเรือการละเล่น เช่น เรือหัวลิง หัวครุฑ ส่วนใหญ่เป็นเรือของวัดต่างๆ และเรือแข่งลำยาวๆ เข้าร่วมขบวนเป็นจำนวนมาก เรือต่างๆ ไปตามลำคลองชักพระ และไปพักที่วัดไก่เตี้ยก่อนเป็นเวลาประมาณ ๑๑.๐๐ น. ในสมัยนั้นทางวัดนางชีจะมีอุบาสกอุบาสิกาจะนำข้าวขัน แกงโถ มาใส่เรือครัว ติดตามไปวัดไก่เตี้ย พระและประชาชนก็รับประทานอาหารในเรือ พระบรมสารีริกธาตุก็ไม่ได้เสด็จขึ้นที่วัดไก่เตี้ย ต่อมาทายก ทายิกา ชาวบ้าน วัดไก่เตี้ยจึงอาราธนาพระสงฆ์ขึ้นฉันเพลบนวัด ส่วนพระบรมสารีริกธาตุคงอยู่ในเรือองค์ตามเดิม

๒. สมัย พ.ศ.๒๔๙๑ ท่านเจ้าคุณพระบริหารบรมธาตุ(ประเสริฐ ธมมฺธีโร) เจ้าอาวาสวัดนางชี เหตุการณ์จึงเปลี่ยนแปลงจากเรือที่ประชาชนลากจูง มาเป็นเรือยนต์ชื่อสระแก้วบ้างน่ำเอ็งและโอเอ็ง ของโรงสีหน้าวัดอินทาราม มาช่วยลากจูงทุกปี ในปี พ.ศ.๒๕๑๒ จอมพลถนอม กิตติขจรเป็นนายกรัฐมนตรี ไปเป็นประธานยกช่อฟ้าพระอุโบสถวัดไก่เตี้ย ข้าพเจ้าได้รับคำขอร้องจากคุณประเสริฐ พลชาติ กรรมการจัดงานสร้างพระอุโบสถของวัดไก่เตี้ย ได้พบข้าพเจ้าที่ศาลากลางจังหวัดธนบุรี ข้างวัดประยูรวงศ์ ขอให้ข้าพเจ้าอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุไปทันพิธียกช่อฟ้า ซึ่งทางวัดไก่เตี้ยได้ถือนิมิตหมายที่ดี จึงกำหนดได้วันแรม ๒ ค่ำ เดือน ๑๒ เวลา ๑๐.๐๐ น. เป็นฤกษ์ยกช่อฟ้า และให้อัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุตั้งหน้าที่บูชาในพิธีด้วย ข้าพเจ้าจึงนำเรื่องมาหารือกับเจ้าคุณพระบริหารบรมธาตุ เปลี่ยนอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุของวัดนางชีมาสรงน้ำวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๒ ตอนเย็น และอัญเชิญลงเรืององค์เคลื่อนขบวนแห่ของวันแรม ๒ ค่ำ เดือน ๑๒ ตั้งแต่เวลา ๐๗.๓๐ น. เพื่อให้ทันพิธีที่คุณประเสริฐขอร้องมา ทันทีที่พระบรมสารีริกธาตุถึงวัดไก้เตี้ย ท่านเจ้าคุณพระบริหารบรมธาตุเชิญพระบรมสารีริกธาตุขึ้นประดิษฐานเรียบร้อยแล้ว จอมพลถนอม กิตติขจร ได้เข้ากราบพระบรมสารีริกธาตุและประกอบพิธียกช่อฟ้าโบสถ์วัดไก่เตี้ย ตอนนั้นหลวงพ่อนวล เป็นเจ้าอาวาสวัดไก่เตี้ย นับตั้งแต่ปีนั้นเป็นต้นมา ทางวัดนางชีได้เห็นความเหมาะสมในการอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุมาเปิดให้ประชาชนสรงน้ำในตอนเย็น วันแรม ๑ ค่ำเดือน ๑๒ และวันแรม ๒ ค่ำ เดือน ๑๒ เป็นวันแห่พระบรมสารีริกธาตุไปที่วัดไก่เตี้ย และจัดงานสมโภชอีก ๑ คืน ในวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๑๒ ทำให้ประชาชนมีเวลาสรงน้ำได้ทั่วถึงกัน และทำให้ทางวัดมีรายได้เพิ่ม จึงถือปฏิบัติต่อมา และทางเจ้าอาวาสวัดไก่เตี้ยก็อัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุขึ้นบนวัดไก่เตี้ยตั้งแต่นั้นมา

๓. สมัยปี พ.ศ.๒๕๑๔ พระครูฉันทวรกิจ(ปลอด ฉนฺทวโร) รักษาการเจ้าอาวาสวัดนางชีก็ได้ปฏิบัติตามประเพณี เพียงแต่เปลี่ยนเรือลากจูงมาเป็นเรือน้ำแข็งทองเป็นเรืององค์ โดยตั้งพระบรมสารีริกธาตุด้านหน้าเรือ พระสงฆ์และวงปี่พาทย์อยู่ด้านหลัง ซึ่งผู้เขียนเป็นผู้ดำเนินการเปลี่ยน ปัจจุบันเรือน้ำแข็งทองก็ยังลากจูงเรืออยู่ทุกปี

๔. สมัยปี พ.ศ.๒๕๑๖ พระครูบริหารบรมธาตุ(อำนวย นรินฺโท) ก็ได้ปฏิบัติตามประเพณีดั้งเดิมและขยายงานสมโภชบนวัดเป็นที่ครึกครื้น ทำให้ประชาชนในท้องถิ่นต่างๆ ได้มาเที่ยวมากขึ้น และได้ทำนุบำรุงวัดเจริญพอสมควร

๕. สมัยปี พ.ศ.๒๕๒๒ พระครูประสาทสมาธิคุณ เจ้าอาวาสวัดนางชี ระยะต้นได้ปฏิบัติตามประเพณี ต่อมา พ.ศ.๒๕๒๖ ได้เปลี่ยนแปลงจากประเพณีเดิมมาเป็นวันเสาร์หรือวันอาทิตย์ หลังวันลอยกระทงจึงไม่ตรงกับวันแรม ๒ ค่ำ เดือน ๑๒ ประมาณปี พ.ศ.๒๕๒๙ ทางกรุงเทพมหานคร โดย พลตรีจำลอง ศรีเมือง ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ได้เข้าร่วมงานประเพณีชักพระ โดยยึดวันเสาร์หรือวันอาทิตย์ บางปีก็ตรงกับแรม 2 ค่ำ บางปีก็ไม่ตรง
ในปี พ.ศ.๒๕๓๓ ถึง ๒๕๓๔ กรุงเทพมหานครเชิญทูตานุทูตจากหลายประเทศและก็ยึดถืประเพณีชักพระวัดนางชี เป็นเอกลักษณ์ของกรุงเทพมหานคร ให้ทางสำนักงานเขตทุกสำนักงานเขต และภาคเอกชนร่วมกันจัดเรือบุปผาชาติ และได้รับความร่วมมือจากกองทัพเรือนำเรือหลวงจากกองทัพเรือมาเป็นเรือทรงพระบรมสารีริกธาตุ จนเป็นที่ประทับใจของสาธุชนที่ได้พบเห็นตราบเท่าทุกวันนี้

กำนันสุพจน์ ไม่หน่ายกิจ บ.ม.

​

 

​