มหาปเทส ๔ หลักในการตีความพระธรรมวินัย

พระอาจารย์ กล่าวว่า "วันนี้เป็น วันเข้าพรรษา การเข้าพรรษานั้น คือ การที่พระจะต้องอยู่ประจำที่ ในช่วงฤดูฝนตลอด ๓ เดือน แต่บ้านเราถือฤดูกาลตามอินเดีย ซึ่งทำให้ไม่ตรงกัน เพราะว่าฤดูฝนของอินเดียจะมาช้ากว่าของเรา เนื่องจากประเทศอินเดียแล้งมาก ประเทศเราฝนมาตั้งแต่เดือน ๖ แล้ว แต่อินเดียฝนมาเดือน ๘ ก็เลยช้ากว่ากันไป ๒ เดือน

คราวนี้การที่พระจำพรรษา ถ้ามีกิจจำเป็น พระพุทธเจ้า อนุญาตให้ไปได้ แต่ว่าไปได้ไม่เกิน ๗ วัน ก็คือ ถ้าพ่อป่วย แม่ป่วย ครูบาอาจารย์ป่วย ไปช่วยรักษาพยาบาล ช่วยดูแลได้ เพื่อนสหธรรมิกที่อยู่ต่างวัดจะสึก ไปเพื่อห้ามปรามได้ ข้อนี้ หลวงพ่อวัดท่าซุง บอกว่า ปัจจุบันนี้ไม่ต้องไปห้ามหรอก ปล่อยให้สึกไปเถอะ ที่พระพุทธเจ้าอนุญาตให้พระไปห้ามในครั้งนั้น เพราะท่านทราบว่าพระรูปนั้นถ้าบวชอยู่ต่อไปจะบรรลุอรหัตผล สมัยนี้อยากสึกให้เขาสึกไป

ข้อต่อไปคือ วัดชำรุด ไปหาทัพพสัมภาระมาเพื่อซ่อมวัด สมัยนี้ไม่ต้อง โทรศัพท์สั่งร้านวัสดุก่อสร้างก็มาส่งถึงที่เลย ข้อสุดท้ายคือ ได้รับกิจนิมนต์ไปเพื่อเจริญศรัทธา เพราะสมัยก่อนเดินทางกันไกล เดินเท้าเป็นส่วนใหญ่ อย่างดีก็ขี่เกวียนไป แล้วระยะเวลาบางทีหลายวัน อย่างการมารับสังฆทานนี่ก็ถือว่าอยู่ในการมา เจริญศรัทธาญาติโยม

"มีบางอย่างที่ปัจจุบันนี้พระขอ สัตตาหะ แล้วเกิดการสงสัยว่าไม่ได้อยู่ในพระบรมพุทธานุญาต อย่างเจ็บไข้ได้ป่วยแล้วไปอยู่โรงพยาบาล และการลาไปเพื่อศึกษาเล่าเรียน ความจริงพระพุทธเจ้าท่านมอบ มหาปเทส ๔ ก็คือ ข้ออ้างใหญ่ ๔ อย่าง ไว้สำหรับตีความพระธรรมวินัย เหมือนกับการตีความกฎหมาย

มหาปเทส ๔ ท่านกล่าวไว้ว่า

สิ่งใดที่ไม่สมควร พิจารณาแล้วว่าไม่สมควร สิ่งนั้นย่อมไม่สมควร
สิ่งใดไม่สมควร พิจารณาแล้วว่าสมควร สิ่งนั้นย่อมสมควร
สิ่งใดสมควร พิจารณาแล้วสมควร สิ่งนั้นย่อมสมควร
สิ่งใดสมควร แต่พิจารณาแล้วไม่สมควร สิ่งนั้นย่อมไม่สมควร

เพราะฉะนั้น..ในเรื่องของการไปรักษาตัวอยู่โรงพยาบาล โดยสัตตาหะกรณียะ เราพิจารณาดูว่าพระพุทธเจ้าท่านไม่ได้อนุญาต แปลว่าเป็นสิ่งที่ไม่สมควร แต่พิจารณาแล้วว่าสมควร สิ่งนั้นย่อมสมควร ก็คือควรที่จะไปได้ ไม่อย่างนั้นเดี๋ยวตายคาวัด..!

การลาไปศึกษาเล่าเรียน ส่วนใหญ่พระไปศึกษาเกี่ยวกับหลักธรรมวินัยต่างๆ เพื่อเอามาปฏิบัติเองบ้าง ศึกษาเข้าใจแตกฉานแล้วไปสอนคนอื่นต่อบ้าง เป็นการเกื้อพระศาสนาด้วย ในเมื่อพระพุทธเจ้าไม่ได้อนุญาตไว้ ถือว่าไม่สมควร แต่พิจารณาแล้วว่าทำไปเพื่อประโยชน์ของส่วนรวม ดังนั้นก็สมควรที่จะอนุญาตให้ไปได้

แต่ปัจจุบันนี้พระไม่ได้พิจารณาเรื่องนี้ ส่วนใหญ่แล้วจะเรื่องอะไรก็ตาม ถ้าจะไปก็สัตตาหะไว้ก่อน กลายเป็นว่าผิดพระวินัยโดยเจตนา"


สนทนากับพระครูวิลาศกาญจนธรรม (พระอาจารย์เล็ก สุธมฺมปญฺโญ)
เก็บตกจากบ้านวิริยบารมี ต้นเดือนสิงหาคม ๒๕๕๕


ที่มา : เก็บตกจากบ้านวิริยบารมี ต้นเดือนสิงหาคม ๒๕๕๕ - หน้า 2 - กระดานสนทนาวัดท่าขนุน




.