ที่สุดของที่สุด

ความปรารถนาหรือความต้องการของคนนั้นมีมากมายนัก เพราะต่างจิตต่างใจ แต่ที่เหมือนกันอย่างหนึ่งคือ ล้วนปรารถนาที่จะได้สิ่งที่เยี่ยมยอดทั้งสิ้น เช่น เมื่อปรารถนาความสุข ก็ต้องการได้สุขที่เยี่ยมยอด เป็นต้น ในทางพระพุทธศาสนา ท่านแสดงสิ่งที่เป็นยอดเยี่ยมกว่าสิ่งทั้งหลายไว้มากมายตามความต้องการของคน ในที่นี้แสดงไว้ 4 อย่างคือ
1. ลาภ มีความไม่มีโรคภัยเป็นเยี่ยม หมายความว่า ในบรรดาลาภที่คนต้องการนั้น ไม่มีอะไรจะเยี่ยมยอดสูงสุดเท่ากับความไม่มีโรค คนไม่มีโรคภัยเบียดเบียนถือว่าได้ลาภสูงสุดแล้ว แม้ได้เงินทอง ได้ยศศักดิ์สูงสุดอย่างไร หากมีโรคเบียดเบียนแล้ว จะหาความสุขในชีวิตไม่ได้เลย
2.ทรัพย์ มีความสันโดษเป็นเยี่ยม หมายความว่า สันโดษพอเพียง ยินดีพอใจในสิ่งที่ตนได้ ในสิ่งที่ตนมี ในสิ่งที่ตนเป็น จัดเป็นทรัพย์เหมือนกันและดีกว่าทรัพย์ทั้งปวง เพราะว่าทรัำพย์อื่นๆทำให้เราพร่ิองอยู่ตลอด ไม่เต็ม ดังที่ท่านกล่าวว่า" รู้จักพอก่อสุขทุกสถาน"
3.ญาติ มีความคุ้นเคยเป็นเยี่ยม หมายความว่า ความสนิทสนมคุ้นเคยกัน ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ทำให้คนเราเป็นญาติกัน ญาติทางสายโลหิต หากไม่สนิทกันหรือไม่ช่วยเหลือกัน ก็เหมือนเป็นคนอื่น ดังมีคำกล่าวว่า"ถึงมิใช่ญาติใช่เชื้อ ถ้ามีความเอื้อเฟื้อ ก็เหมือนเนื้ออาตมา ถึงเป็นญาติเป็นเชื้อ ถ้าไม่มีความเอื้อเฟื้อ ก็เหมือนเนื้อในป่า" แสดงว่าความเป็นญาติที่แ้ท้จริงนั้นอยู่ที่การช่วยเหลือกัน
4.สุข มีนิพพานเป็นเยี่ยม หมายความว่า การที่คนเราดับกิเลส ดับความเร่าร้อน ความกระวนกระวาย ความกระหายด้วยอำนาจของตัณหาได้ นี่คือ นิพพาน ดังที่ว่า"นิพพานเป็นสุขอย่างยิ่ง"
ที่สุดของที่สุดทั้ง 4 อย่างนี้ เมื่อปรารถนาอย่างใด พึงแสวงหาอย่างนั้นด้วยสติปัญญา ด้วยความเพียร เมื่อมีบารมีพอแล้วจะสมหวังในวันข้างหน้าอย่างแน่นอน